Uykunun Evreleri Nelerdir
 

Uykuda birbirini periyodik olarak izleyen iki de?i?im dönemi vardyr. Bunlar REM ve NonREM ( NREM) dönemleridir.Uyumak üzere gözleri kapamak ile tam uykuya geçmek arasyndaki döneme uykuya dalmanyn latent dönemi ady verilir. Bu latent dönemden sonra de?i?im dönemleri ba?lar.

- non-REM uykusu
- REM (hyzly göz hareketleri) ya da paradoksal uyku

Non-REM uykusu
Non-REM uykusu, uykunun gidi?aty syrasynda ortaya çykan elektroensefalografik de?i?imlere dayanarak syklykla dört evreye ayrylmaktadyr.Evre 1 ve 2 yüzeysel uyku dönemini, evre 3 ve 4 ise derin uyku dönemini olu?turur. EEG'de yüksek amplitüdlü yava? dalgalar ve i?cikler gözlenir. Göz hareketleri yoktur, kas tonusu azalmy?tyr, nabyz ve solunum yava?lamy?tyr.


- Evre 0- Bütünüyle uyanyklyk de?i?mi?tir.


- Evre I- Uyku basmasy. Bu, uykuya dalmakta olan bir ki?inin kar?yla?ty?y durumdur. E?er ki?i uykunun bu evresinde uyandyrylyrsa etrafynda olup bitenden tamamen haberdar olmamasyna kar?yn genellikle uyanyk oldu?unu söyleyecektir.


- Evre II - Uykunun bu evresinde bilinç, ki?i uyandyryldy?ynda uykuda oldu?unu hatyrlayabilmesine yeterli olacak ?ekilde EEG paternleri.
- Evre III ve IV - Yava? dalgaly uyku.

REM uykusu
Hyzly göz hareketleri (REM) uykusu, uykunun rüya görülen evresidir, ya da bu dönemde görülen rüyalar uyanynca hatyrlanyr. Bu evre uykunun di?er evrelerinin arasyna serpi?tirilmi?tir. Çok sayyda farkly özellik ile ba?lantylydyr. Ayny zamanda paradoksal uyku olarak da bilinmektedir; çünkü önceleri, hyzly göz hareketleri ve huzursuzlu?un e?lik etmesi ara?tyrmacylara bu uyku evresinin hafif uyku oldu?unu dü?ündürmü?se de, kas paralizisinin de olaya e?lik etmesiyle ayny zamanda paradoksal olarak da a?yr bir uyku oldu?u saptanmy?tyr.



GENÇ ERY?KYNDE UYKU EVRELERYNYN TOTAL UYKUYA ORANI
NonREM % 75
Evre 1 % 5
Evre 2 % 45
Evre 3 % 12
Evre 4 % 13
REM % 25

Uykunun gece paterni

Her biri yakla?yk 90 dakika süren uykunun safhalary, bize uyuma dengesi hakkynda çok ?ey ö?retebilir. Ylk uykuya daldy?ynyzda yo?un, yary ?uurlu olarak, hayal etme ve görüntüleme periyodundan geçersiniz. Hemen sonra rüyada çok kysa bir zaman geçirirsiniz. Bundan sonra daha derin, daha huzurlu ve rüyasyz bir safhaya daly? yaparsynyz. Bu zaman diliminde beyin dalgalarynyz saniyede 13 titre?im olan delta frekanslaryna do?ru yava?lar. Ve bu esnada esnada siz, derin ve rüyasyz bir uyku durumundasynyzdyr. Bu safha, uykunun dördüncü kademesi olarak adlandy*rylyr. Bu kademe uykunun en derin, en iyile?tirici ve en uygun dinlenme noktasydyr. Bu rüyasyz devrede iç dengede en nihai konuma ula?yryz. Uykuya daldyktan sonra yakla?yk doksanyncy da*kikada, uykunun en hafif dönemine ula?yryz. Bu noktada uyanma ihtimalimiz çok yüksektir veya çev*remizdeki sesler, hareketler, içimizdeki a?rylar veya üzüntülerle aniden uyanyp canlanabiliriz. Tekrar uy*kuya geri dönersek, bütün devreler yeniden ba?lar. Bir kere daha derin ?ekilde uykuya dalarsak, ki bu bir önceki kadar derin olmayabilir, tekrar rüya görü*rüz. Daha sonra seslerle veya hareketlerle uyanma ?ansymyzyn yüksek oldu?u hafif uyku safhasyna geçe*riz. Bu ?ekilde uyku devreleri, gece boyunca devam ederek, bizi ritmik bir ?ekilde, derin uyku. rüya gör*me ve hafit uyku devrelerinin dengeleyici devridaimlerinde dola?tyryp dururlar. Her bir doksan dakikalyk devrenin sonunda uykumuz daha hafif ha*le gelir ve uyanma durumuna do?ru daha çok yakla?yryz. Yaratyly?tan sahip oldu?umuz uykunun bu devrelerini anlady?ymyzda, bazy gerekli ve faydaly prensipleri yakalayabiliriz.


REM uykusunda harcanan zaman yüzdesi do?umdan sonra gittikçe azalyr ve (do?umda % 50) üç ya?ynda % 33 e, 11 ya?ynda % 27 ye ve ergenlikte de yakla?yk %25 e dü?er.
Uykunun ilk üçte birinde NREM'in derin basamaklary egemen durumdadyr. Uykunun ortasynda ve ikinci yarysynda yava? dalgaly uyku süresi kysalyr, REM döneminin süresi ise genellikle uzar. Orta ya?lardan itibaren yava? dalgaly uyku süresinin toplam uyku süresine orany giderek azalyr.


Hayatymyzyn yakla?yk üçte bir veya dörtte biri uykuda geçti?inden, dengeli bir hayat sürmede dinlendirici uykunun ehemmiyeti kendili?inden ortaya çykmaktadyr. Ylk uyku devresinde en derin uyku hali gerçek*le?ir. Kazandy?ynyz dinlenme miktary, müteakip devrelerde giderek azalyr. E?er uyumak için synyrly bir zamana sahipseniz, o zaman uykunuzu 1,5; 3; 4,5 veya 6 saatlik zaman dilimlerinden birine göre planlayynyz. Çalar saat kurma ihtiyacy hissediyorsanyz, alarmy bu 90 dakikalyk devrelerin sonuna denk gelecek ?e*kilde kurunuz. Uyku devrenizin tam ortasynda uyanyrsanyz, kendinizi halsiz, yorgun ve da?ynyk hisset*me ihtimaliniz artar.