felsefe Sanat İlişkisi
 

FELSEFE SANAT İLİŞKİSİ


Felsefe gibi sanatta insana özgü bir etkinliktir. Ancak, felsefe yapabilmek
için toplumun belli bir kültür düzeyine erişmiş, ayrıca özgürlükçü bir
düzeye kavuşmuş olması gerekmektedir. Nitekim felsefenin ne zaman doğup
geliştiği ve ilk filozofların kimler olduğu bilinmesine karşılık, sanatın
nasıl doğduğu ve ilk sanatçıların kimler olduğu bilinmemektedir. Kimi
düşünürlere göre sanat büyüden doğmuştur. İlk sanat etkinlikleri tarih
öncesi dönemlerde yaşamış olan insanların mağara duvarlarına yaptıkları
resimlerle başlamıştır.
Felsefe ili sanat işlevleri bakımından birbirlerine çok yakındır. Filozof
evren, bilgi, eylem vb. ile ilgili “doğruları”arar. Sanatçı ise “güzel”i,
“hoşa giden”i bulmaya çalışır; hatta daha da ileri gider.
Acaba sanat veya sanatçı herkesin anlayabileceği bir biçimde duygu veya
düşüncelerini dile getirdiğinde bize bir şey bildirir mi ? Başka deyişle
sanatçının verdiği bilgi ne tür bir bilgidir, daha doğrusu o bir bilgi
midir? Bilimden ve hatta felsefeden farklı olarak sanat yapıtı, normal
algılanan dünya ile, nesneler dünyası ile ilgili olarak bize bir şey
bildirmez. Onda yine felsefe ve bilimden farklı olarak hiçbir olay veya yasa
ileri sürülmez ve yine bilim ve felsefeden farklı olarak onda hiç bir şey
doğru veya yanlış değildir. Sanat, sanatçının dünyasını onun gerçeğini bize
anlatır. Bu gerçek şüphesiz bilim ve felsefede alışılagelen anlamda nesnel
veya evrensel bir gerçek değildir, öznel ve kişisel bir gerçektir. Öte
yandan ama amacıda zaten bize bir şey söylemek değil , bir şey telkin etmek
veya bizde bir şey, özellikle bir duygu, bir heyecan uyandırmaktır. Bundan
dolayı onun dili bilim veya felsefenin diline en fazla yaklaştığı durumda
bile alışılagelen anlamda normal bir dil değildir, özel bir dildir. Bununla
birlikte iyi kurulmuş bir felsefi sistem bizde, iyi düzenlenmiş bir roman
veya iyi yazılmış bir şiir kadar estetik bir duygu veya heyecan uyandırdığı
da bir gerçektir.
Her ikiside varligi, hayat ve insani yaratici bir zeka ile kavrar
ve yorumlar.Ancak filozofun amaci yalnizca dogru olani aramak ve kavramak
iken sanatçinin amaci güzeli bulmak, duymak ve yasamaktir.
sanatçi sezgi ve coskuyu kullanirken felsefe ise akil ve mantik ilkeleri ile
hareket eder.
her ikisi de dis olaylarin objektif gerçekligini ferdi duyus ve görüslerle
asmak ister.
her ikisi de evrenin temelindeki ahenk ve bütünlügü bulmaya, varligin
sirlarini açmaya çaslisirlar.
sanat ruh ve duygu dünyamizi kendi bilincimizde derinlestirir. felsefe ise
zihin ve düsünce dünyamizi derinlestiri.