Hamilelikte Sık Görülen Rahatsızlıklar
 

Bir çocuk beklemek moral yönüyle özel bir durum, fizikî yönden normal bir olaydır. En iyi şekilde.kurulmuş bir makine gibi vücut aydan aya yeni durumuna alışır, çocuğun ve annenin ihtiyaçlarına göre gelişir.
Bazan, III. Bölümde bahsedeceğimiz bu değişiklikler, hiç bir sıkıntı ve karışıklık göstermeden meydana gelirler. Bazı kadınlar hamile olduklarını ancak aybaşlarının kesilmesiyle farkedeıier. Fakat çoğu kere bu değişiklikler birçok zorluklar ortaya çıkartır. Bunlar ciddi olmaktan çok sıkıcı şeylerdir.
Aynı sıkıntılar birbirine benzemeyebilir. Bazı sıkıntılar o kadar yaygın, alışılmış ve hafif olur ki bunlar patolojik karışıklıklardan çok hamilelik durumunun özel belirtileri sayılır.
Bu sıkıntılar hamilelik devresine göre değişirler. Daha çok hamileliğin başında ve sonunda ortaya çıkarlar. Bu yönden hamilelik üç devreye ayrılır:
*
Birinci devre: Alışma devresidir. İlk üç ay devam eder, hamilelik yerleşir, vücut yeni durumuna alışıncaya kadar az veya çok şiddetle karşı koyar. Vago- sempatik denen karışıklıklar meydana gelebilir. Bunlar çoğu kez üçüncü ayın sonuna doğru bütünü ile kaybolur. Fakat bazı kere hamileliğin başlangıcını biraz güç duruma sokarlar.
*
İkinci devre: Denge devresidir. Yedinci aya kadar sürer. Annenin vücudu ile cenin birbirlerine büsbütün alışmış gözükür. Sıkıntılar genellikle sona ermiştir. Rahim daha. sıkıntı verecek büyüklüğe gelmemiştir. Düşük tehlikesi çok azalmıştır. Bu, hamileliğin en güzel devresidir.
*
Üçüncü devre: Son üç aylık devredir. Çocuğun gelişmesiyle büyüyen rahim hareketlere engel olmağa başlar. Etraftaki organlara da engel olur. mekanik denebilen sıkıntılara sebep olur. Bu devre sizin dinlenme devreniz olacaktır.
Hamileliğin sık görülen rahatsızlıkları
Bulantılar
Çok sık rastlanır, bazan kusmayla birlikte görülür. Anne olacak kadınların %50'sinde bulantılar ortaya çıkar. Üçüncü haftadan itibaren başlarlar, fakat dördüncü aydan sonra ender olarak devam ederler. Bulantılar çoğu kez sabah uyanınca meydana gelir. Çünkü mide boştur ve yataktan kalkınca vücudun duruşu değişir. Eğer arkasından kusma gelirse bulantı safralı hale gelir. Yemeklerden sonraki kusmalar sindirilmemiş yemeklerin dışarı atılmasıdır.
Hafif Bulantı ve Kusmalara Engel Olmak İçin
□ Eğer mümkünse kahvaltınızı yatakta yapın, sonra kalkmadan 15 dakika yatakta uzanmış olarak kalın.
□ Yemekler arasında gazoz içebilirsiniz. İçindeki karbonik asid midenizi rahatlatır (*).
□ Gün boyunca iki büyük öğün yerine azar azar birkaç öğün yiyin. Böylece mideniz hiç boş kalmaz. Yapabilirseniz her yemekten sonra biraz uzanın.
□ Yağ. hele kızarmış yağ ve tereyağını mümkün olduğu kadar az yiyin. Şekerli maddelerin ölçüsünü biraz arttırın:
Ekmek, pasta, patates, pirinç, meyva vs.
Bu tedbirlere rağmen kusmalarınız devam ediyor veya çoğalı-yorsa doktorunuza danışın.
Dikkat: Kusmalara karşı hiç bir zaman sormadan ilaç almayın.
Mide Rahatsızlıkları
Midede ekşime, yanma gibi şeyler çok sık görülür. Bunlar hamiletiğin başında meydana gelir, fakat doğuma kadar sürebilir. Buna alınan fazla besin sebep olur. Bu rahatsızlığı dindirmek için:
□ Fazla yemek yemeyin veya bir süre daha az kalorili besinler alın. Izgara yemekler, tereyağ veya zeytinyağıyla karıştırılmış sebzelerle (çiğ olarak) beslenin.
□ Asitli, sindirilmesi zor, fazla yağlı olan salça gibi besinlerden sakının.
□ Bütün sindirim bozukluklarında tavsiye edildiği gibi azar azar birkaç öğün yemek yiyin.
Mide bozuklukları, yemeklerden sonra bir ağırlık ve mide şişkinliği yapar. Mide ve bağırsaklar havayla doluymuş gibi gelir, gaz çıkarmaya ve geğirtiye yol açar.
Bu durumda hafif birkaç öğün yemek yiyin, mümkünse yemeklerden sonra uzanın, lahana, kurufasulye, soğan gibi gaz yapan besinlerden kaçının, en çok da bağırsakların düzenli bir şekilde boşalmasına dikkat edin.

Kabızlık

Hamilelikte kabızlık çok görülür. Hatta daha önce kabızlık çekmeyen kadınlarda dahi rastlanır.
Bunun nedeni rahmin büyüyerek bağırsakların normal çalışmasına engel olmasıdır. Diğer yandan kabızlık, sık sık tekrarlanan kusmalar sonucu yeteri kadar besin alamamaktan da olur. Halbuki her gün bağırsakların düzenli bir şekilde, boşalması bilhassa hamileliğin sonuna doğru çok önemlidir.
Kabızlığa Engel Olmak İçin
□ Açık havada yürüyüşler yapın. Her gün yanm saatlik bir yürüyüş bağırsakların normal çalışmasını sağlar.
□ «Serinlik veren» rahatlatıcı besinler alın, bilhassa sebze yiyin. Yaş sebze, meyva (özellikle üzüm, erik, incir).
□ Yağlı maddelerden, taze tereyağ ve nebati yağları tercih edin. Şeker yerine bal yiyin.
□ ihtiyaç hissetmeseniz bite düzenli olarak tuvalete gidin. Gliserini! fitil kullanabilirsiniz. Bazan etkili olur. fakat doktorunuza sormadan müshilden kaçının. Kabızlığınıza iyi gelmeyecek, fazla tahrik edici bir ilaç alma ihtimaliniz vardır. Müshillerin çok çeşidi vardır, çünkü kabızlık birçok sebeplerden olur.
özellikle hamileliğin sonuna doğru doktorunuza sormadan lavman yapmayın. Lavman doğum hareketlerini başlatabilir.
Diare

Bazan kabızlığın yerini alır. Bu durum karşısında da önsezilerinize göre İlaç almayın. Ne diareyi, ne de kabızlığı ihmal etmeyin, bunlar bağırsak hastalıklarının belirtisidir. Hamile kadınlarda tedavisi önemli olan idrar kolibasiline sebep olur.
Aşın Tükrük Salgısı (Sialore)
Bulantılarla birlikte görülür, günde 1 -2 litreyi bulur. Fazla tükrük salgısı, sık sık yutkunmaya sebep olur, bu da önemli ölçüde hava yutmayla (aerofafi) sonuçlanır. Sialore'ye, mide rahatsızlıklarından ve bulantılarından daha çok rastlanır. Bundan söz etmemizin nedeni, olayın normal olmadığını, çok görülen bir şey olduğunu ve bu sıkıntıya sabırla katlanmanız gerektiğini bilmeniz içindir. Çünkü ne yazık ki ilaçlar buna karşı tesirsiz kalırlar.

İdrar Zorlukları

Hamilelikte çok sık rastlanır. Hamileliğin başında ve sonunda sık sık idrar sökme ihtiyacı görülür. Hamileliğin başında, rahim büyümeye başladığından idrar torbasına basınç yapar.
Rahim karın boşluğuna doğru çıktığı zaman basınç azalır. Hamileliğin sonuna doğru bu kere, iyice aşağı inerken çocuğun başı basınca başlar. Sıkışan idrar torbası sık sık boşalmak ister, böyle mekanik bir nedenle.idrar sökmenin ilacı yoktur. Gece fazla rahatsız olmamak için akşamdan fazla su içmekten sakının.
Aynı nedenlerden, bazân ilk defa hamile kalmıyorsa idrar tuta-mama hali de görülebilir. Fakat bu doğumdan sonra kaybolur.
Bir de idrar zorlukları plelo - nefrit denen kolibasilinin yol açtığı böbrek hastalığından meydana gelir. Bunda kabızlığın sebep olduğu bir durum ortaya çıkar. Yüksek ateş, titreme ve bel kısmında ağrılar hissedilir. Bütün bunlarla birlikte daha önce ya da daha sonra idrar sökerken yanma hissedilir. Bu yanma idrar yollarındaki bir iltihabın (sistit) işaretidir.
İdrarınızı toplayın, bulanık veya iltihaplı oluşunu tespitte faydası görülür. Belki de doktor bir tahlif ister. Bu rahatsızlık tehlikeli değildir, fakat ihmal etmeyin. Bir sürü güçlüklere yol açar, diğer rahatsızlıkların yanı sıra zamansız doğuma sebep olur.

Kalp ve Nefes Boruları Rahatsızlıkları, Baş Dönmesi ve Çarpıntılar

Özellikle hamileliğin başında veya hamilelik sırasında sık görülür. Anne olacak bir kadında bazı rahatsızlıklar meydana gelir, birkaç dakika süren baş dönmesi, ender olarak da bayılmaya rastlanır.
Kendinizi iyi hissetmediğiniz an, kanın başa gidebilmesi için ayaklar baştan daha yüksek bir yerde kalacak şekilde uzanın.
Bu rahatsızlıklar hamilelikte çok görülen kansızlıktan (anemi) meydana gelir. Çoğu zaman sinir bozuklukları da bunlara yol açabilir, çünkü hamilelik az veya çok sinir sistemi üzerinde etki yapar.

Nefes Darlığı

Daha çok hamileliğin ikinci yarısında ortaya çıkar. İki kat merdiven çıkmak anneyi, normal zamanda dağ sporu yapmaktan daha çok yorar. Nefes almadaki bu zorluk, rahmin büyüyerek karın boşluğunu yukarı doğru itmesinden, böylece göğüs kafesine yapılan basınçtan meydana gelir. Anne boğulur gibi olur. Bu his çocuğun basene inmesi ile ortadan kalkar.
İlk iki ay içinde ortaya çıkan bu rahatsızlıktan kurtulmak için. mümkün olduğu kadar fizik hareketlerini azaltmanız gerekir. Nefes almadaki bu zorluk büyürse doktorunuz size daha iyi nefes almak için bir yatıştırıcı ilaç verir. (
Böyle bir nefes darlığı anında şu hareketi tavsiye ederiz: Sırt üstü yatın, bacaklarınızı bükün, kollarınızı yukarı kaldırırken nefes alın; bu hareket göğüs kafesinin genişlemesini sağlar. Sonra kollarınızı vücudunuzun yanına indirirken nefes verin. Bu hareketi yavaş yavaş ve düzenli bir şekilde, nefesiniz normal duruma gelinceye kadar tekrarlayın.

Baş Ağrıları

Hamile kadınların çoğu baş ağrısından şikâyet ederler. Genellikle bu, merak edilecek bir durum değildir. Fakat sürekli olursa doktora haber vermek gerekir. Az miktarda aspirin alın ve doktorunuza danışmadan başka ilaç almayın.
Kramplar
Bacaklarda ve kalçada kramplar özellikle gece meydana gelir. Kramp girdiği zaman ayağa kalkın ve bacağınızı oğuşturun.
Kramplar vitamin eksikliğinden olur. Daha çok da B vitamini eksikliğinden meydana gelir. Bunun önüne geçmek için, «Rejim» bölümünde gösterilen ölçüde B vitamini alın.

Böbrekler ve Sırtta Ağrılar

Bu ağrılar beşinci aydan sonra hissedilir. Basen kemiklerini tutan liflerin gevşemesinden ortaya çıkar. (III Bölümün sonuna bakın: Doğuma Hazırlık.) Hamile kadın, öne doğru çeken çocuğun ağırlığına karşı koymak için kendini geriye verir. Bazan ağrılar, siyatikte olduğu gibi bir tarafta hissedilir ve ayaklara vurabilir, bu hamilelik si yatiğidir. Ağrılar günün yorgunluğundan sonra akşama doğru meydana çıkar. Yatakta dinlenme ağrıların geçmesini sağlar. Ağrıları hafifletmek için bükülerek yürümeyin, 4. Bölümdeki hareketleri yapın. Yüksek topuklu pabuç giymeyin.

Uykusuzluk

Hamileliğin başında büyük bir uyku ihtiyacı görülür. Sonuna doğru da iki nedenle uykusuzluk çekilir: Çocuğun daha çok hissedilen hareketleri, krampların meydana gelmesi, böbrek ve sırttaki ağrılar.
Uyuyamıyorsanız doktorunuza sormadan hiç bir ilaç almayın. Bu öğüdü size birçok kere verdik, fakat özellikle uykusuzluk konu sunda önemle tekrarlıyoruz. Belirli sürelerde alınan bir ilaç belki bebeğiniz ve sizin için zararlı olabilir.
Uykusuzluğu çok iyi tedavi eden basit birkaç usul vardın
□ Akşamlan hafif yemek yemek,
□ Kahve, çay gibi sinirlere etki yapan şeyler içmemek,
□ Yemeklerden sonra küçük bir gezinti yapmak,
□ Gece yatmadan önce bir bardak şekerli süt, ıhlamur veya portakal çiçeği suyu (bir bardak suya 2-3 kaşık) içmek,
□ Veya bir elma yemek.
Eğer bütün bu usullerden hiç biri uykunuzu getirmezse, doktorunuzdan hafif bir sedatif isteyin. Uykusuzluk yaklaşan doğumun verdiği bir korkudan meydana gelir. Eğer böyle bir durum varsa, doktorunuza söyleyin, sizi yatıştıracak ve size tavsiyelerde bulunacaktır. Fakat endişenizi saklı tutmayın, size psikolojik zararları dokunabilir. Ruh sakinliği ve huzur, iyi bir doğumun başarılı olması için başlıca nedenlerdir.

Akıntılar

Hamilelikte çoğu zaman görülen akıntılar, genital organlarda bir rahatsızlığı belirtir. Doktorunuza bunu söyleyin. Bu akıntılar dış genital organlarda kuvvetli kaşıntılarla birlikte görülür. Bu durumda doktor eğer akıntının bir tahlilini isterse, çoğunlukla trikomonas denen bir parazit veya kandidd albikan denen vaginat bir müge teşhis edilir.

Lokal veya genel etkili bir ilaç bunun Önüne geçer. Fakat ne olursa olsun tedavinizi yaptırın. Doğum zamanı gelince genltöl yollarınızın temiz olması yönünden bu tedavi siz ve çocuğunuz için önemlidir.

Kan Dolaşımı Rahatsızlıkları: Varis ve Hemeroid (Basur Memesi)

Hamileliğin yanı sıra meydana gelen hormonal çalışma birçok hamile kadında varis ve hemeroid gibi rahatsızlıklara sebep olur. Bunun soydan gelmesi de mümkündür.
Genellikle varisler bacak ve kalçalarda görülür, bazan vaginaya kadar uzanır. Varisler daha çok geceleri kramplara, kaşıntılara, bir ağırlık hissine, tansiyona ve bazan ödemlere (su toplaması) sebep olur. Kadın rahatsız olur, çabuk yorulur, görünüşü ve inceliği bozulur. Tavsiyelerde bulunmadan önce şundan hemen emin olur: Birçok varis, hamilelikten sonra kısmen geçer veya bütünüyle kaybolur. Devam eden varisler genellikle hamilelikten önce var olanlardır.
Şimdi varislere yol açan nedenleri, yani büyük bir titizlikle yap maktan sakınacağınız şeyleri görelim:
□ Ani ısı değişikliği,
□ Soğuk fakat özellikle sıcak: Şömine ateşi, soba, ısınmak için kaloriferin önünde durma, güneş banyoları, kaynar su,
□ Uzun süre ayakta durmak,
□ Jartiyer ve kan deveranına engel olacak şeyler kullanmak, örneğin otururken ayak ayak üstüne atmak, dizlerin üzerine çocuk oturtmak, oturarak bacakları aşağıya sallandırmak,
□ Sokakta yüksek ve ince topuklu ayakkabılarla uzun ve yorucu yürüyüşler yapmak,
□ Kuvvetli masajlar ve damarları hiçe sayan her türlü hareket,
□ Kuvvetli duşlar,
□ Kabızlık.
□ Sağlığın bakımsızlığı.
□ Uykusuzluk,
□ Ve genellikle yorgunluk.
Şimdi varislerden nasıl korunulduğu veya nasıl önüne geçildiğini görelim:
Bacaklarınızda*! damarlar kanınızı kalbinize iletmeye çalıştıklarından yorulurlar. Onları rahatlatmak için birçok şey yapabilirsiniz. Yukarıda varise yol açan çeşitli nedenleri görüyorsunuz, bunlan yapmayın. Fakat bütün gün yatakta kalmak da iyi değildir. Tersine, gerekli olan. mümkünse ayaklarınız yüksek bir yerde uzanıp sık sık kısa istirahatlar yapmaktır.
Yatağınızda ayaklarınızın altına, yatağın ayak ucu tarafında şiltenin altına bir yastık koymak, ya da karyolanın ayak uçlarına 10 -15 cm.'lik takozlar yerleştirmekle bunu sağlayabilirsiniz.
Mümkün olduğu kadar kısa, yorucu olmayacak kadar hızlı küçük yürüyüşler yapın. Şose veya kaldırımdan çok toprak yolda, çimen sahada en fazla 5 cm. yükseklikteki topuklu pabuçlarla yürüyün.
Buz gibi olmayan ama, soğuk suyla akşam bacaklarınızı ıslatın, fakat devamlı duşun altına sokmayın. Deniz banyoları faydalıdır. (Fakat güneşe dikkat edin.)
Çeyrek saattan yarım saata kadar sodyum klorürlü. karbonatlı, ya da şaplı sulara sabah yataktan kalkınca ve akşam yatarken yapılan banyolar insanı çok rahatlatır*
Parmak uçlarıylc. hafif hafif, kanın akış yönüne doğru damarlara masajlar yapın. Bazı çoraplar ve lastik bandajlar vücut yüzeyine yakın damarların genişlemesine engel olur, kanın daha derindeki damarlara inmesini sağlar. Bu özel çorapları sabah yataktan kalkmadan, daha ayağınızı yere basmadan giyeceksiniz. Gece istirahattan ötürü şişen varisler böylece sıkı bir şekilde tutulmuş olur. ayağa kalkınca daha fazla şişmeleri önlenir. Akşam yatarken bu çorapları çıkartabilirsiniz.
Bandajlar ?yataktan kalkarken giyilip tekrar yatarken çıkartılır? ayak baş parmağının dibinden başlayıp dize -^-eğer varis yalnız baldırda ise? veya kasıklara kadar, aşağıdan yukarıya doğru sarılır.
Karaciğeri yormayan bir rejim takip edin ve tuzu azaltın. Basit temizlik kurallarını ihmal etmeyin. Gece kramplarından şikâyetiniz varsa doktordan B vitaminli bir ilaç isteyin.

Basur Memesi

Makatta genişleyen damarlar, ıkınma ve kabızlık hallerinde ız-dırap verirler. Her şeyden önce kabızlığı tedavi etmek gerekir. Lokal olarak ılık ve soğuk kompresler tatbik edin. Kanama halinde doktora baş vurun, size bir ilaç verir.

Çatlaklar

Bunlar başta pembe sonradan sedef beyazı rengini alan küçük çizgilerdir. Çatlakları gidermek imkânsızdır, fakat bunların önüne geçmeye çalışılabilir!:
□ Islak sünger eldivenle friksiyon yaparak kan doıaşımı artırılır. Bu friksiyonlar için fazla alkollü kolon /a yerine kuvvetlendirici bir losyonu tercih edin.
□ Fazla kilo almaktan sakının, bu çok önemlidir.
□ İkinci aydan başlayarak karnınızı, deriyi kuvvetlendiren ve aynı zamanda yumuşatan, rahatlıkla genişlemesini sağlayan, vitamin yönünden zengin, besleyici bir tertip ilaçla yağlayın.
□ Nihayet karın kaslarını hareketlerle kuvvetlendirin. Eğer kaslar kendilerini bırakmışsa iyi bir hamilelik kemeri takın. Fakat dikkat edin. bu kemer veya slip çok sıkı olmasın. Çatlak göğüslerde de görülür. Bunların önüne geçmek için, ikinci aydan başlayarak karın için hazırlanan tertibi tatbik edin.

Su Toplaması (Ödem)

Çocuğun oluşması için çok miktarda suya ihtiyacı vardır. Bundan başka dokularınızın daha yumuşak olması suya bağlıdır. Bu normal bir olaydır. Su sayesinde, karnınız taşıdığı büyük kütleye göre (rahim ve çocuk) genişler ve genital yollar (vagina ve vulva) doğumda bebeğin geçmesi için rahatlıkla açılır. Bazan dokuların su emiciliği fazlalaşır, dokular fazla su depo ederler. Su dışarı atılacak yer de derinin altında toplanır. En çok topuk kemiği çevresinde yumuşak kabarcıklar olur. Bunlara ödem denir.
ödemleri hemen doktora bildirmek gerekir. Çünkü bu bir zehirlenme belirtisi olabilir, ödemlerin önüne geçmek için en iyi yol düzenli bir şekilde tartılmaktır. Ayda bir kilodan fazla almayan hamile bir kadın ödem zehirlenmesi olmaz.