Dikkat Eksikliği Hİperaktivite Bozukluğu 1. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu
 

Dikkat Eksikliği Hİperaktivite Bozukluğu

1. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?


Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) nun temel özelliği, dikkat süresinin kısalığı, engellemeye yönelik denetim eksikliği nedeniyle davranışlarda ya da bilişte ortaya çıkan ataklık ve aşırı hareketliliktir.


Bunun sonucu olarak çocukta gelişimsel olarak aşağıdaki 3 temel sorun ortaya çıkmaktadır:


Kısa dikkat süresi

Yetersiz dürtü kontrolü


Aşırı hareketlilik

Tanı düzenli öğrenim için gerekli dikkat süresi ve yoğunlaşmasının gelişmesinin beklendiği ilkokul yıllarında konulmaktadır. DEHB nüfusun yaklaşık %3-6?sında gözlenir. Erkek / Kız oranı 3/1 ?dir.


2. DEHB?nun en sık belirtileri nelerdir? Aşırı hareketlilik

Yerinde oturmada güçlük

Çok konuşma

Dikkatini sürdürmede güçlük

Dikkatin kolay dağılması

Sıklıkla bir şeyler kaybetme

Sınıfta sorulara sırasını beklemeden cevap verme

Yönergeleri takip etmede güçlük

Sessizce oynamada güçlük

Oyunlarda sırasını beklemekte güçlük

Bir etkinlikten diğer etkinliğe kayma

Sıklıkla araya girme, sözünü kesme

Sıklıkla ne söylendiğini dinlememe

Tehlikeli etkinliklerle uğraşma


3. Nasıl DEHB tanısı konur?


Tanı koyarken 2 ana yaklaşım var:


DSM-IV (APA, ABD)

ICD-10 (WHO, Avrupa)


ICD-10 öncelikle dikkat üzerine yoğunlaşmaktadır. Tanıda DSM-IV kriterleri daha sık kullanılmaktadır.


DSM-IV kriterlerine göre DEHB?nun 3 tipi vardır:


Dikkat eksikliği baskın tip

Kombine tip

Aşırı hareketlilik ve impulsivite baskın tip


Tanı için gözlenen belirtilerin ev ve okul gibi en az İKİ ORTAMDA gözlenmesi gereklidir.


4. DEHB bir hastalık olarak düşünüle bilinir mi?


Evrimsel görüşe göre DEHB bir kişilik tipi veya başa çıkma şeklidir. DEHB olanlar farklıdır fakat hasta değildir şeklinde varsayılmaktadır.


5. Yeni bir hastalık mı?


Hayır, tıbbi literatürde yüzyıldan daha öncesinde saptanmıştır. Ünlü Alman öykü yazarı Hoffman çocuklar için yazdığı bir şiirde DEHB olan bir çocuğu tanımlamaktadır.


6. Başka hangi isimlerle bilinir?


Minimal beyin disfonksiyonu (MBD) ve hiperaktivite.


7. Nedenleri (etiyoloji) nelerdir?


Kanıtlanmış kesin bir neden gösterilemiyor. Bazı olası nedenler şunlardır:


Genetik nedenler

Beyin hasarı

Nörotransmitterler

Gıda ve katkı maddeleri

Psikososyal etkenler


8. Genetik etiyolojiyi açıklar mısınız.


Şu anda en fazla kabul gören varsayımdır. Frajil-X, fötal alkol sendromu, çok düşük doğum ağırlıklı çocuklar ve daha seyrek olarak ta genetik kökenli tiroid bozuklukları gibi durumla DEHB belirtileri gösterirler. Ancak böylesi olgular tüm DEHB olan çocukların çok küçük bir bölümünü oluşturmaktadır.


Genetik çalışmalarda, özellikle birinci ve ikinci dereceden akrabalarla yapılan aile çalışmaları hiperaktif çocukların ailelerinde antisosyal kişilik bozukluğu, histeri, alkolizm ve madde kullanımının daha sık olduğunu ortaya koymaktadır. Genetik konkordans monozigot ikizlerde %51, dizigot ikizlerde %33 olduğu bildirilmektedir. Bu noktada bulunmuş belirli bir gen yoktur, fakat araştırmalar sürmektedir. DEHB ve Tourette Bozukluğu olan çocuklar ve aileleri ile yapılan bir çalışmada genetik geçişin serotonin metabolizması ile ilgili gen ile yarı resesif yarı dominant olarak geçebileceği ileri sürülmüştür.


9. Beyin Hasarı etiyolojisini açıklar mısınız.


Perinatal dönemde gizli ya da açık minimal derecede MSS (merkezi sinir sistemi) hasarı olduğu belirtilmektedir. Bu hasara yol açan tok**** metabolik, mekanik ve dolaşımla ilgili nedenler olabileceği gibi MSS?yi etkileyen enfeksiyonlar da söz konusu olabilir. Silik nörolojik belirtiler ve daha az olmakla birlikte bazı öğrenme bozukluklarının olması ve özgün olmayan EEG bozuklukları ve epilepsi gelişme olasılığının normalden daha yüksek olması bu hasarı kanıtlar niteliktedir.