Akıllı İşaretler
 

Akıllı İşaretler Nedir?
Akıllı İşaretler, televizyon yayınlarının içeriğiyle ilgili
bilgilendirici bir sınıflandırma sistemidir. Bu sistem,
televizyon yayıncılarının, anne babaların ve genelde toplumun,
çocukları ve gençleri televizyon yayınlarının olası zararlı
etkilerinden koruma sorumluluğunu yerine getirmelerinde onlara
yardımcı olmak üzere tasarlanmıştır.

Akıllı İşaretler Sınıflandırma Sistemi Önemli Bir Talebi
Karşılamaktadır:
Toplumun farklı kesimlerinin temsil edildiği geniş çaplı bir
araştırma sonucu anne babaların %80'e yakınının televizyon
programlarının içeriği konusunda bilgilenmek ve uyarılmak
istediklerini ortaya koymuştur. Bu talep, sistemin en önemli
gerekçesini oluşturmaktadır.
Akıllı İşaretler sistemi, konuyla ilgili bağımsız uzmanlar
tarafından geliştirilmiş karma bir sistemdir. Bu sistem, iki
konuda bilgi vermektedir. Bunlar, programın olası zararlı
içeriği ve programın hangi yaş grubuna uygun olduğudur.

1) Programın olası zararlı içeriği: Zararlı etkileri
olabilecek içerik alanları; şiddet ve korku, cinsellik ve
örnek oluşturabilecek olumsuz davranışlar (ayrımcılık, alkol
ve sigaranın aşırı kullanımı, madde kullanımı, yasa dışı
davranışlar ile kaba konuşma / küfür) olarak belirlenmiştir.

2) Programın hangi yaş grubuna uygun olduğu: Programlardan
etkilenme düzeylerine göre yaş grupları, Tüm izleyici, 7 yaş,
13 yaş ve 18 yaş olmak üzere dört grupta ele alınmıştır.


Bir programın hangi türde zararlı içerik taşıdığı ve hangi yaş
grubunun izlemesinin uygun olduğunu belirleyebilmek için bir
soru formu geliştirilmiştir. Soru formuna
www.rtukisaretler.gov.tr adresindeki "Örnek Kodlama Formu"
başlığı altında ulaşılabilir. Bu form, sınıflama sistemine
dahil tüm programlar için yayıncı kuruluşların görevlendirdiği
ve sistem hakkında önceden eğitilmiş sertifika sahibi
kodlayıcılar tarafından elektronik ortamda doldurulur. Form
üzerinde işaretlenen yanıtlara göre sonuç, otomatik olarak
saptanmış olur. Bir programın ne tür bir zararlı içerik
taşıdığını ve hangi yaş grubu için önerildiğini belirtmek için
semboller kullanılır. Bu semboller aşağıda gösterilmektedir.
Bir Programın Sembolünü Nereden Öğrenebilirim?
Programın televizyonda yayını esnasında ve
yazılı/görsel-işitsel medyada söz konusu programların
duyurularıyla veya ilanıyla birlikte bu sembolleri görmek
mümkündür. Ayrıca bu web sayfasında arama başlığı altında da
ilgili programla birlikte aldığı sembol ve ne anlama geldiği
bildirilmektedir.
Televizyonda birden fazla sembol görürseniz bu ne anlama
gelir?

http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg
7 yaş, olumsuz davranış
İzlediğiniz programda bu sembollerin birarada görünmesi,
çocuklara olumsuz örnek oluşturabilecek davranışlar içermesi
nedeniyle o programın ancak 7 yaş ve üzerindekilerin
izlemesine uygun olduğunu belirtir.

http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg

13 yaş, şiddet/korku, cinsellik
İzlediğiniz programda bu sembollerin birarada görünmesi, o
programın hem bir takım siddet/korku öğeleri hem de cinsel
eylemler ya da ifadeler içermesi nedeniyle ancak 13 yaş ve
üzerindeki çocuklara uygun olduğunu belirtir.
Semboller ve Anlamları
Akıllı İşaretler, programların hangi yaş grubuna uygun
olduğunu gösteren 4 sembol (7+, 13+, 18+, genel izleyici) ile
programlardaki zararlı içeriği tanımlayan 3 sembol
(şiddet/korku, cinsellik, olumsuz örnek oluşturabilecek
davranışlar) olmak üzere toplam 7 sembolden oluşuyor.
Sistemle, televizyon kanallarının görevlileri programları
önceden izleyip, elektronik ortamda kodlama formunu
dolduracak. Bu işlem sonucunda sistem tarafından verilen yaş
ve içerik sembolleri programınbaşında 5 saniye süreyle tam
ekran ve her kesintiden sonra da 15 saniye süreyle ekranın sağ
üst köşesinde yayınlanacak.
Program yayını sırasında ekranda beliren bu işaretler
sayesinde çocuklar kendilerine uygun programları kolayca
seçebilecek. Anne ve babalar da yayınlanan programın çocukları
için uygun olup olmadığına ekranda beliren akıllı işarete
bakarak karar verebilecek. Böylece hem çocuklar, hem de anne
ve babalar televizyon programlarını seçerek izlemeye
başlayacak.
Akıllı işaretler belirlenirken RTÜK bünyesinde üniversitelerin
iletişim fakülteleri ile psikoloji bölümlerinden, tıp
fakültelerinin çocuk ve ergen ruh sağlığı bölümlerinden
öğretim üyelerinin ve uzmanların katılımıyla komisyonlar
oluşturuldu. Bu komisyonlar, yayınlardaki zararlı içerik
kategorilerini, yaş kategorilerini ve kullanılacak sembollerin
özelliklerini belirledi.
Sistemin uygulanması aşamasında Hollanda Hükümeti tarafından,
AB mevzuatının uygulanması üzerinde odaklanacak ikili
işbirliği projelerivasıtasıyla Avrupa Birliği üyelik
kriterlerinin yerine getirilmesinde aday ülkelere yardımcı
olmak amacıyla oluşturulan fon kullanıldı.
[IMG]http://img524.imageshack.us/img524/4072/30452889**8.jpg[/IMG]

Semboller Nasıl Kullanılıyor?
Kodlayıcılar, her bağımsız program için kodlama formu
doldurmaktadır. Sınıflandırma, yaş ve içerik gruplarını
belirten sembollerin birlikte kullanılması suretiyle
yapılıyor. Bir program için uygun yaş sembolü yayında birden
fazla içerik sembolü de kullanılabilir.
sembolü taşıyan programlar saat 21.30dan, sembolü
taşıyan programlar saat 23.00’ten sonra yayınlanıyor.
Sembolleri kullanan yayın kuruluşları, teleteks hizmeti
vermeleri halinde, bu sembolleri teleteks yayınlarında da
kullanacaklar. Sınıflandırılmış programların sembolleri,
yazılı medyada yer alan program akış çizelgelerinde de
kullanılmaktadır.
Semboller Hangi Programlarda Kullanılıyor?
Haber bültenleri haricindeki programlarda semboller
kullanılmaktadır. Sembol kullanılması zorunlu olmayan
programların yayınında korumalı saatler dikkate alınıyor.
Sembol kullanılması zorunlu programların tanıtım duyurularında
da semboller kullanılmaktadır.
Bu tür programların tanıtım duyurularında, şiddet, korku,
cinsellik gibi ögeler içeren görüntüler kullanılmamakta ve bu
duyurular saat 21 dan sonra yapımaktadır.

Yazar & Kaynak: www.rtukisaretler.gov.tr, www.ntv.com.tr