Dünyanın cici silahları
 

Silah, 21. yüzyılın en masum oyuncaklarından biri... Bugün dünyadaki aykırı sesler bu ölümcül alete hayır diyor. ABD’yi eleştiren “Benim Cici Silahım” filmi ise bu tepkilerden yalnızca biri. Türkiye’de ise silah kullanımı özellikle televizyon eliyle meşrulaştırılıyor.
Mayısın ortaları ve benzer onlarca vakadan biri tüm çıplaklığıyla hafızalarımızda... Bir futbol takımının şampiyon olması ve yaşanan sevinç! 2004 yılında da bir cana mal oldu. Ölen 12 yaşında bir kız çocuğuydu. Fenerbahçe’nin şampiyonluğunun kutlamaları sırasında lüks bir cipten rastgele açılan ateş Aslıcan Demirrenk’i başından vurdu ve çok geçmeden hastahanede küçük kızın beyin ölümü gerçekleşti...
Türkiye’de sokak ortasında vurulma tehlikesiyle yaşamak bize çok uzak değil. Son yıllarda her toplumsal olayda, bu korku ve endişeyi içimizde taşıyoruz desek yalan söylemiş olmayız. Çünkü yakın zamana kadar havaya ateş açılarak işlenen suçlara verilen ceza yalnızca 5 seneydi. Hiçbir caydırıcı niteliği yoktu. Bu yıl hazırlanan son ve yeni TCK tasarısında ise, “olası kast” ibaresinin eklenmesiyle ölüme neden olunması halinde “kasten adam öldürmeden” en az 20 yıl hapis cezası alınacak. Ancak cezaların ağırlaştırılmasının yanı sıra, silaha ulaşmada da konulacak engellerin, sıkı denetimlerin uygulanması uzmanlarca tekrarlanıyor. Mesela av tezkeresiyle alınan pompalı tüfekler birilerinden intikam almak isteyenlerin en kolay ulaşabileceği bir yok etme silahı. Bu silahın nerede nasıl kullanılacağı yetkililerce araştırılıp soruşturulmuyor. Av tezkeresi olan her kişi alabiliyor. Ayrıca halen araba ehliyet izni gibi silah kullanma ehliyetinin alınması için herhangi bir eğitim sürecinden geçilmiyor.
“BENİM CİCİ SİLAHIM” BİR TEHLİKE SİNYALİ
Türkiye’deki kullanım, bugün için Amerika’daki kadar silahın gündelik ilişkilerle elde edilebileceği duruma gelmedi. ABD’de bir bankada hesap açtırmak ya da bir ürün alıp promosyon olarak tüfek kazanmak zor değil. Amerikan toplumu, korku ve kontrol arasında yaşamak zorunda kalan bir toplum. İstatistikler, 11 Eylül saldırılarından sonra silah alımlarının yüzde 100 mermi alımlarının yüzde 170 oranında arttığını söylüyor. Colorado ve Michigan’da çocuk katliamlarının artmış olması, komando elbiseleri ve silahlarıyla her gün tehlikelere karşı talimleri yapan ebeveynler cemiyetin çarpıklaşmasının somut örnekleri. ABD’li yönetmen Michael Moore, kendi ülkesinin yaşadığı bu cinnete ve Amerikan yönetimlerin çevirdiği entrikalara izlenme rekorları kıran bir belgesel filmle mercek tutuyor. Film, ABD’deki silah temin edicilerin pervasızlığına da değiniyor.
OYUNCAK YÖNETMELİĞİNİN SONUÇLANMASINI BEKLİYORLAR
Umut Vakfı, geçtiğimiz yıl 6136 Sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Kanunu ile Oyuncak Yönetmeliği İrdeleme Komisyonu ve Oyuncak Yönetmeliği İrdeleme Alt Komisyonu oluşturmuş. Komisyonda görev alan hukukçular ve uzmanlar, oyuncak yönetmeliğini irdeleyerek, bir dizi toplantı sonucunda yeni bir Oyuncak Yönetmeliği önerisi hazırlamışlar. Çeşitli uzmanların görüşlerinin de alınması akabinde hazırlanan rapor ilgili ve yetkili mercilere ulaştırılmış. Vakıfta şu an, Ateşli Silahlar Kanunu taslak önerisi çalışmalarımıza başlayan uzmanlar, önümüzdeki iki ay içinde çalışmalarını tamamlayarak ilgili makamların değerlendirmesine sunacak.
ŞANLIURFA’DA SESSİZ AYAKKABILAR
Umut Vakfı’nın bireysel silahsızlanmaya yönelik 10 senedir sürdürdüğü çalışmalarının başında, Geleneksel 28 Eylül Bireysel Silahsızlanma Günü etkinlikleri olan “Sessiz Ayakkabıların Yürüyüşü” ve “Bireysel Silahsızlanma: Yaşama Hak Tanıyın” konulu Resim Yarışması Ödül Töreni bu yıl Şanlıurfa’da gerçekleştirilecekmiş. Ağustos ayının ilk haftası ise Kısa Filmciler Derneği işbirliği ile Beyoğlu’nda Animasyon ve Kısa Film Sokak Gösterimleri gerçekleştirilecek. İki yıldır devam eden Çocukları Oyuncak Silahlardan Arındırma Projesi kapsamında (ÇOSA) bu yıl Tiyatro Art ile işbirliği yaparak, “Bizimle Oynar mısın?” adlı oyunla İstanbul’un çeşitli semtlerinde bulunan okullarda, yaklaşık 15 bin ilköğretim öğrencisine ulaşmışlar. Öğrencilere ve ebeveynlerine oyuncak silahların sakıncalarını, tehlikelerini karikatürlerle anlatan bilgilendirici broşürler de dağıtılmış.
Dedeman, “Bugünlerde yeni bir projeyi hayata geçirme heyecanını yaşıyoruz. Maalesef ülkemiz insanları heyecanlarını ve mutluluklarını ateşli silahlarla kutlamayı gelenek haline getirmişlerdir. Medyada, asker yollama törenlerinde, düğün veya sünnet törenlerinde kutlama amacıyla ateş edilmesi sebebiyle ölüm veya yaralama vakalarına rastlıyoruz. Bu konuda insanlarımızı bilinçlendirmek amacıyla “Kutlamalarda Silaha Hayır Kampanyası” başlatacağız. Projemizin hazırlıkları devam etmektedir” diyor. Ayrıca Umut Vakfı Yayınları, daha önce yaptığı birçok yayının yanı sıra, çok uzun zamandır hazırlığını sürdürdüğü iki bilimsel çalışmayı da kamuoyunun ve bilim insanlarının kullanımına sundu. Bireysel Silahsızlanma kitabı, 2002 yılında gerçekleştirilen 1. Uluslararası Bireysel Silahsızlanma Sempozyumu’nda sunulan bildirilerden oluşmakta. Yayınlanan ikinci kitap ise Umut Vakfı Mütevellisi Dr. Mustafa Tören Yücel’in “Kriminoloji” adını taşıyor.

SALDIRGANLIĞIN
PSİKOLOJİSİÜZERİNE
Silah kullanmak da insan yapısındaki saldırgan dürtülerin bir parçası. Klinik araştırmacılar, saldırgan kişiliklerin oluşmasında etkin olan sarsıcı unsurları, huzursuzlukların rolünü, parçalanmış ailelerin ve aile bunalımlarının önemini, kişilik bölünmesi ve paranoyak kişilik oluşma süreçlerinin yerini vurgulamakta. Saldırganlık, ya taklit yoluyla, ya saldırgan iç güdülerin serbest kalmasıyla, ya geçmişte oluşmuş saldırgan davranış eğilimlerinin su yüzüne çıkmasıyla ya da genel tahrik unsurunun artmasıyla oluşmakta.
Umut Vakfı Başkanı Nazire Dedeman:
“Toplum vicdanında şiddet meşrulaştırılıyor”

Ülkemizde silah kullanımının şüphesiz ki en çok teşvik edildiği yer vurdulu-kırdılı mafyalı-silahlı diziler. Bireysel silahsızlanma alanında tek sivil toplum kuruluşu Umut Vakfı’nın Başkanı Nazire Dedeman, dizilerin etkisini değerlendirerek, “Bu tarz yayınlarda yer bulan şiddet mesajları çok bilinçsizce veriliyor. Toplum vicdanında şiddet meşrulaştırılıyor ve özendiriliyor. Kimliği oluşmamış gençler ve çocuklar şiddet uygulayan ve fakat itibar gören karakterleri model alıyorlar” diyor. Dedeman, savaş ortamlarının silah kullanımına etkisinde oyuncaklara dikkat çekiyor. “Savaşlar artık medyadan naklen takip edilebiliyor. Bu insanlarda bir korku yaratıyor ve insanlar silahlanıyorlar. Zaten savaş öncesi ve savaş sonrası bölgede bireysel silahlanmanın çok yoğun olduğu dönemler. Afganistan ve Irak savaşları bu duruma örnektirler. Bir diğer çok önemli husus ise Irak savaşı esnasında çocukların özellikle oyuncak savaş silahları satın almalarında büyük artış gözlenmesi ve kıyafetlerde asker üniformaları tarzının benimsenmesidir. Çocuklarımız maalesef savaş oyunları oynayarak büyüyorlar” diyor.

Silah kullanımının gençler arasındaki yaygınlığı
2003 yılı içerisinde Jandarma ve Polis’e Gelen ve Getirilen toplam çocuk sayısı 39.447 (33.443 erkek, 6004 kız).Bu toplam sayı geliş nedenine göre tasnif edildiğinde en ön sırayı açık farkla “Suç İsnadı” alıyor. Suç Türü ve Toplam sayılar ise şöyle:

Adam Öldürme 214
Yaralama, Darp 7.191
Kız, kadın ve erkek kaçırmak 547
Irza geçmek ve sarkıntılık 352
Fuhuş 144
Fiili Livata 192
Hırsızlık 8.150
Oto Hırsızlığı 1.126
Otodan Hırsızlık 1.109
Gasp 706
Dolandırıcılık 107
Yankesicilik 1.254
Rüşvet, irtikap ve sahtecilik 270
Sövme, hakaret 168
Meskene saldırı 119
Devlet memurlarına hakaret ve darp 289
Kumar 45
Tehdit 319
Izrar 411
İntihara teşebbüs 463
Terör suçları 116
Kanunsuz toplantı ve yürüyüş 265
Kaçakçılık 77
Uyuşturucu madde kullanmak ve satmak 219
Trafik suçları 675
TCK nın 526 nolu mad. muhalefet 285
6136 SK’na muhalefet 613
Diğer suçlar 676

6136 sayılı Ateşli Silahlar Kanununa Muhalefet edenler, adam öldürenler ve yaralama suçu işleyenler topluca ele alındığında (toplam 8.018 çocuk) - ki bu suçların işlenmesinde bir silah söz konusudur- çocukların hırsızlıktan sonra en çok bu suçları işlediği görülmektedir. Ateşli silahlar kanununa muhalefet eden toplam 613 çocuğun 524’ünün öz anne, öz baba ve kardeşleri ile beraber yaşadıkları; yani öz ana babanın kontrolü altında oldukları saptanmış. Aynı suçu işleyen çocukların 230’unun ilkokul mezunu olduğu, en küçük yaşın 8 olduğu tespit edilmiş. Bu aynı suçtan dolayı 48 çocuğun birden fazla güvenlik birimine uğradığı görülmüş.

Moral Dünyası Dergisinden alinti