Osteoporozis Kemik Erimesi
 

Osteoporoz nedir?
Kemik yapımızhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif önemli organlarımızı koruyanhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif vücudumuzu destekleyen ve yaşamımız için gerekli temel maddelerden biri olan kalsiyumu depolayan canlı bir dokudur. “Canlı”dırhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif çünkü yaşamımız boyunca kemik yapımı ve yıkımı bir denge halinde devam eder. Bu yapım ve yıkım arasındaki dengenin çeşitli nedenlerle yıkım lehine bozulması kemik kaybına neden olabilir. Aslında kemik dokusu kaybı yaşlanma sürecinin doğal bir sonucudur ama bunun kırıklara neden olacak derecelerde fazla olması hastalık yani “osteoporoz” dur.

Osteoporoz nasıl oluşur ve kimlerde görülür?
Normalde 30-35 yaşlarına kadar kemik yapımı yıkımdan daha fazladır ancak bu yaştan sonra kemik kaybı hızlanmaya başlar. Kadınlarda özellikle menopozdan sonra bu kayıp artarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif 65 yaş üzerindeki kişilerde ise hem kadınlarda hem erkeklerde aynı hızda kayıp olur.

Osteoporoz kemiklerin zamanla kalsiyumunu kaybederekhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif anormal derecede delikli ve zayıf bir hale gelmesi olarak tanımlanabilir. Kemikteki bu kütle azalmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kemiğin mekanik gücünü zayıflatır ve çoğu zaman hafif bir darbeyle ya da hiç darbe olmaksızın kırılma olasılığını artırır. Osteoporozlu kişilerde ya hayatın önceki dönemlerinde kemik yapımı daha az olmuşturhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif ya da bu bireylerde ileri yaşlarda görülen kemik kaybı normalde beklenenden fazladır.

Osteoporozun sıklığı yaş ilerledikçe artar. Başlangıçtahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kırık olmadığı sürecehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif hiçbir ağrı ya da şikayet yapmadığından sinsice ilerleyebilir. Bu durumda ağrılı kırıklar ve şekil bozuklukları ile ortaya çıkabilecek sakatlık halihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif yaşam kalitesinin bozulmasınahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif bağımsız yaşayabilme ve hareket yeteneğinin kaybınahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif hatta ölüme neden olabilir. Kalça kırığı meydana gelen yaşlılarınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kırıktan sonraki 1 yıl içerisinde ölme olasılığıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif aynı yaştaki sağlıklılara oranla çok daha fazladır.

Osteoporoz önlenebilir mi?
Osteoporozu ve neden olabileceği olumsuzlukları bir çok vakada önlemek ya da en az düzeye indirmek mümkündür. Bazı tedavilerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kemik kaybı gelişmiş hastalarda bile ümit verici olsa da esas tedavi “koruyucu tedavi”http://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif yani küçük yaşlardan itibaren bireylerin diyetlerinde ve yaşam biçimlerindehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kemik dokusunun artmasına ve korunmasına yönelik değişiklikleri sağlamakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif menopoz gibi hızlı kayıp dönemlerinde gerekli önlemleri almak ve risk altındakileri eğitmektir.

Risk altında mısınız?
Osteoporoz için bazıları değiştirilebilirhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif bazıları değiştirilemez risk faktörleri vardır. Bir kişinin ne kadar çok risk faktörü varsahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif osteoporoz gelişme riski de o kadar fazla olur. En önemli risk faktörleri; kadın olmakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif ailede osteoporozlu kişinin olmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kısa boylu-ince yapılı olmakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif beyaz tenli-açık gözlü olmakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif 50 yaş üzerinde olmakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif menopoz döneminde olmakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif doğal veya ameliyatla yapay olarak erken menopoza girmekhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kadınlarda östrojen-erkeklerde testosteron adı verilen cinsiyet hormonlarının azlığıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif düşük kalsiyum alımıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif düşük vitamin D alımıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif fiziksel aktivite ve egzersiz azlığıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif uzun süreli yatağa bağımlı ve hareketsiz kalmakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif bazı ilaçların (kortizonhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif lityumhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif epilepsi ilaçlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif tiroid ve kanser ilaçlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif vb) kullanımıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif sigarahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif alkol veyakafeinin aşırı tüketilmesi ve bazı hastalıklar (şeker hastalığıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif tiroid veya paratiroid bezinin fazla çalışmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif felçlerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif bazı romatizmal ve hormonal hastalıklar) osteoporoza neden olabilir. Bunun dışında denge bozukluklarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif görme sorunlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif nörolojik hastalıklarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif sakinleştiriciler düşmeye eğilimi arttırarak kırıkların gelişimini kolaylaştırabilirler.

Osteoporozun belirtileri nelerdir?
Kırıklar osteoporozun en korkulan belirtisi olsa da başlangıçta hastalarda bel ve sırt ağrılarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif omurgalarda çökme kırıkları ve boyda kısalmahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif sırtta kamburlaşma görülebilir. Vücutta el bileğihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kaburga ve kalça kemiklerinde kırıklar gelişebilir. Yaygın inanışın aksinehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif yaygın ağrılarla veya kırık dışında kemik-eklem ağrıları ile osteoporozun ilişkisi yoktur.

Osteoporoz tanısı nasıl konur?
Osteoporoz tanısı hastanın özellikle risk faktörleri açısından çok detaylı sorgulanması ile başlar. Kas-iskelet sisteminin uzman bir doktor tarafından ayrıntılı incelenmesi gerekir. Normal röntgen incelemesi ancak kemiklerin %30 kadarı kaybolduktan sonra bulgu verdiğinden başlangıçta yetersizdir. Yine de bel-sırt ağrısı yapabilecek diğer hastalıkları elemek ve varsa osteoporoza ait kırıkları görmek için gereklidir. Erken tanı “kemik dansitometrisi” adı verilen kemik yoğunluk ölçümleri ile yapılabilir. Diğer hastalıkların ayrımında ve kemik yıkım hızının tesbiti ile en uygun ilacın seçiminde kan ve idrar tetkikleri de yardımcıdır.

Osteoporoz tedavisi nasıl yapılır?
Kaybolan kemik dokusunu tekrar yerine koymak oldukça zorhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif pahalı ve uzun zaman alan bir tedavidir. Bu nedenle risk faktörlerini belirlemekhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif onları değiştirmekhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif erken tanı ile koruyucu tedavi yapmak esastır. Tedavide yaşam tarzını daha aktif hale getirmekhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif doktor tarafından önerilen egzersizleri düzenli yapmakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif beslenmeyi düzenlemekhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif yaşanılan ortamda değişiklikler yaparak düşmeleri engellemekhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif düzenli kontrollerle verilen tedaviye tam uyum sağlamak gerekir. Osteoporoz tedavisinde kullanılan değişik ilaçlar vardır: hormon tedavisihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kalsiyum ve D vitaminihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif aktif D vitaminlerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kalsitoninhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif bisfosfonatlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif anabolik steroidlerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif parathormon gibi. Ancak bu ilaçlar mutlaka uzman doktor kontrolünde kullanılmalı ve düzenli takip edilmelidir.

Osteoporozunuz varsa ya da korunmak istiyorsanız;
Düzenli beslenin; özellikle kalsiyumdan zengin gıdaları bol alınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif güneş ışığından faydalanın
Günlük yaşantınızda bel ve sırtınızı korumaya yönelik önerileri uygulayın
Evinizihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif işinizihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif yaşam çevrenizi güvenli hale getirinhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif düşmeleri engelleyin

Konunun uzmanı bir doktora başvurarak tedavinizi yaptırınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif düzenli aralıklarla kontrollerinizi ihmal etmeyin
Sigarayı bırakınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif aşırı alkol-kahve içmeyin
UNUTMAYIN “osteoporoz önlenebilir” bir hastalıktır. Bir şeyler yapmak için hiçbir zaman çok geç değildir.