Taşınma Olgusu
 

TAŞINMA OLGUSU

Taşınma olgusu, fizikte, kütle, momentum, enerji gibi bir cisim ya da niceliğin akışkan ya da katı bir ortam içinde ortamın her yerinde koşulların aynı olmaması nedeniyle yer değiştirmesi. Örneğin, ortamdaki derişiklik farklılıkları ortamdaki çeşitli kimyasal türlerin birbirlerine göre yer değiştirmesi sonucunu doğurur; bu kütle taşınımı türü genellikle yayınım olarak adlandırılır. Bir akışkan içindeki hız farklılıkları, momentum taşınması olgusunu ortaya çıkarır; bu olgu genellikle ağdalı akış olarak adlandırılır. Sıcaklık farklarının etkisiyle enerjinin taşınması olgusu ise ısı i iletim olarak adlandırılır. Bu üç taşınma olgusunun matematiksel betimlemeleri arasında büyük benzerlikler vardır; üç olgu çoğu kez birlikte ortaya çıkar. Örneğin yanma olayında, akmakta olan ağdalı bir akışkan karışımı kimyasal tepkimelere uğrayarak ısı enerjisi üretir; bu enerji ısıi iletim yoluyla taşınır ve yayını m yoluyla birbirlerine karışan çeşitli kimyasal türlerin ortaya çıkmasına neden olur.

Taşınma olgusu yalnızca kütle, momentum ya da enerji taşınımı olarak ortaya çıkmaz; açısal momentum, elektrik yükü, entropi ve başka nicelikler için de söz konusudur. Taşınma mekanizmalarında nötronlar, iyonlar, fotonlar, asıltı (koloit) parçacıkları, iri moleküller ve başka parçacıklar yer alabilir. Taşınma olguları çeşitli betimleme düzeylerinde öncelenebilir ; en alt düzey olan molekül düzeyinde, molekül çarpışmalarının neden olduğu taşınma olgusu ele alınır; en üst düzeyolan sanayi donanımı düzeyinde ise büyük düzenekler ya da aygıtlarda ortaya çıkan kütle, momentum ve enerji taşınımı ele alınır.


Kaynak;AnaBritannica cilt 29 frmsinsi.net için derlenmiştir.