şekersiz Diyabet,DIABETES INSIPIDUS
 

ŞEKERSİZ DİYABET


Şekersiz diyabet,DIABETES INSIPIDUS olarak da bilinir.aşırı susama ve bol miktarda seyreltik idrar yapımı ile ortaya çıkan iç salgı sistemi hastalığı.Genellikle 4-5 litre olan günlük idrar miktarı daha ağır olgularda 15 litreye kadar çıkabilir.Hastalığın en önemli nedeninin antidiüretik hormon (vazopresin) yokluğu ya da bu hormonun etkisinin engellenmesi olduğu düşünülmektedir.Hipotalamusta üretilen bu hormon,böbreklerde su tutulmasını ve idrar yapımını denetler.

Şekersiz diyabet,psikolojik nedenlere bağlı olan aşırı susuzluk (potamani) ile karıştırılmamalıdır.Su yitiminden ileri gelmeyen potomanide idrar hacmindeki artış,alınan su miktarıyla orantılıdır.Şekerli diyabet,bazı böbrek hastalıkları,vücutta normalden çok biriken bazı vücut sıvılarının atılması ile daha başka birtakım hastalıklarda görülen günlük idrar artışı ,şekersiz diyabetteki idrar artışına benzeyebilir.

Hastalığın başlıca nedenleri arasında osmoreseptörlerin (çevredeki osmotik basınç değişimleri tarafından uyarılan özel duyu siniri uçları) yetersizliği,urlar,hipofiz arka lobu ya da hipotalamusu tutan frengi,menenjit gibi enfeksiyon hastalıkları ,granülomlar ,kafatası kırıkları gibi ağır yaralanmalar ve böbrek borucuk sisteminin antidiüretik hormona yanıt vermemesi olabilir.

Şekersiz diyabet,vazopresinin üretildiği hipotalamus çekirdeğinin hipofiz arka lobuna taşınmasını sağlayan iletim yollarının ve biriktiği hipofiz arka lobunun zedelenmesi sonucu gelişirse "supraoptik hipofizsel şekersiz diyabet "(SHDI) adıyla tanınır.Bu zedelenmeler doğumsal ailesel beyin urları,yaralanma ya da hastalık gibi sonradan edinilmiş bozukluklara bağlı olabilir.Vazopresin salgısı yeterli olduğu halde böbreklerdeki borucuk sistemi bu hormona karşı yanıtsız kalıyorsa "böbreğe bağlı şekersiz diyabet (NDI) nefrojenik şekersiz diyabet ) söz konusudur.Bu tür şekersiz diyabetin başlıca nedenleri genetik etkenler,kanda potasyum azalması,serum kalsiyum düzeyinin yükselmesi ve başka hastalıklar olabilir.Genetik nedenlere bağlı NDI aileseldir.ve hastalarda şekersiz diyabet belirtileri tümüyle ya da kısmen görülebilir.Hastalık,yeni doğan bebeklerde görüldüğünde yeterli tedavi yapılmazsa zeka geriliğine yol açabilir ya da aşırı sıvı yitimi sonucunda ölümle sonuçlanabilir.

SHDI belirtileri hayvanlardan elde edilen ya da bireşimsel vazopresin ve benzeri moleküller verilerek iyileştirilir.Ama bu tedavi hastalığın böbreğe bağlı türünde etkisizdir.Hastalığın her iki türünde de idrar miktarını azaltmak için,böbreklerden atılan tuzlu bileşiklerin vücuda girişi azaltılır ve bazı antidiüretik ilaçlar verilir.

Kaynak;AnaBritannica cilt 29 frmsinsi.net için derlenmiştir.