Şarkî Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti
 

Şarkî Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti



Mondros Mütakeresi( 30 Ekim 1918) sonrasında Erzurum Kongresinde (23 Temmuz- 7 Ağustos 1919) kurulan bölgesel direniş örgütü.


Osmanlı Devletinin parçalanma sürecine girmesi,Doğu Anadolu"da bir Ermeni devleti kurma projesinin gündeme gelmesi ve işgal tehditlerinin başlaması bölgede büyük huzursuzluk yaratmıştı.Erzurum"da bir kongre toplama kararı,Vilayat-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti"nin Erzurum şubesi ile Trabzon Muhafaza-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti"nin altı doğu vilayetinin temsilcilerini bir araya getirme düşüncesiyle ortaya çıktı.Bu arada 9.Ordu ( sonradan 3.Ordu) müfettişi olarak Anadolu"ya geçen ve Amasya Tamimi"ni yayımlamış olan Mustafa Kemal (Atatürk).bazı arkadaşlarıyla birlikte Erzurum"a vardı.Mustafa Kemal ve Hüseyin Rauf Bey"in (Orbay) Erzurum delegeleri olarak kongreye katılmaları sağlandıktan sonra,başkan seçilen Mustafa Kemal kongrenin akışı üzerinde birinci derecede etkili oldu.Misak-ı Milli programının ana çizgilerini ortaya koyan kongre,aynı zamanda Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti ile Vilayet-i Şarkiye Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti"nin kurulmasını kararlaştırdı.Cemiyet nizamnamesi uyarınca en yüksek karar organı olan Umumi Kongrenin yanı sıra yürütme işlerini bakacak bir Heyet-i Temsiliye oluşturulması öngörüldü.Başkanlığına Mustafa Kemal"in getirildiği Heyet-i Temsiliye"nin öteki üyeleri arasında Hüseyin Rauf Bey(Orbay),İzzet Bey,Raif Efendi,Servet Bey,Şeyh Fevzi Efendi,Bekir Sami Bey (Kunduk) ,Sadullah Efendi ve Hacı Musa Bey yer alıyordu.


4 Eylül 1919"da toplanan Sivas Kongresi"nde Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti"nin kurulması üzerine,öbür yerel ve bölgesel kuruluşlar gibi Şarki Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti de yeni derneğin bünyesine katılmış oldu.


Kaynak;AnaBritannica cilt 29 frmsinsi.net için derlenmiştir.