Anga ( Sanskrit ve Pali Dilinde "uzuv" Yada "bölüm")
 

ANGA

Anga ( Sanskrit ve Pali dilinde "uzuv" yada "bölüm") ,Abhidhamma yapıtlarının eklenmesinden önce Budacılığın kutsal metinlerinin ayrıldığı kategorilerin her biri.Biçim ve içeriğin bir araya getirilmesine dayanan bu sistem,başlangıçta değişik metinlerin farklı türdeki içeriklerini sınıflandırmayı amaçlarken,daha sonra bu metinleri sınıflandırmak amacıyla kullanılmaya başladı.Theravada ve Mahasanghika okulları,dokuz bölümlü eski bir sınıflandırma sistemi kullanırlardı.Öteki okullarda,özellikle Mahayana okulunda kullanılan en yaygın sistemde 12 kategori vardı.

Pali dilindeki dokuz anga şunlardır.( Sanskrit dilindeki karşılıklarının farklı olduğu durumlarda,Pali dilindeki sözcüğün hemen ardından Sanskrit karşılığı verilmiştir.)

1- Sutta ya da sutra (özdeyişler): Buda"nın kutsal metinlerde
düzyazıyla aktarılmış vaaz ya da deyişleri bu kategorinin
vinaya"yı (manastır kuralları) içerdiği söylenir.Ama anga
sistemi dışında,sutta,vinaya"dan ayırt edilir.ve düzyazı ile
sınırlanmaz.
2- Gevya ya da geya (düzyazı ve şiirin birlikte kullanıldığını
anlatan teknik bir terim.) gatha (şiir) içeren sutta.
3- Veyyakarana (açıklama ya da kehanet): Çeşitli yapıtlarla
birlikte Pali dilindeki Abhidhamma Pitaka"nın (Özel Öğreti
Sepeti) tümünü içine alan kategori.Sarvastivada (Herşey
Gerçektir Öğretisi) okuluna göre,Sanskrit vyakarana kategori
si .Buda"nın kendi yandaşlarıyla ilgili kehanetleri anlamına ge
lir.
4- Gatha(şiir);Manzum yapıtlar.
5- Udana( esinli sözler);Buda"nın düzyazı ya da şiir biçimindeki
özel deyişleri ( ayrıca Pali dilindeki Khuddaka Nikaya (Kısa
Külliyet)adıl bir yapıtın adı.
6- İtivuttaka ( ve buyuruldu ki): Buda"nın bu sözcüklerle baş-
layan deyişleri: Bunların çoğu aynı başlık altında bir Khudda
ka Nikaya yapıtında bir araya getirilmiştir.Sanskrit itivrtta-
ka kategorisinde Buda"nın yandaşlarının önceki yaşamları-
nın öyküleri anlatılır.
7- Cataka (doğum): Buda"nın önceki yaşamlarının öyküleri.

8- Abbhutadhamma ya da adbhutadharma (şaşılacak olgular)
Mucizelerin ve doğaüstü olayların öyküleri.

Kaynak:AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir.

Cevap : Anga ( Sanskrit ve Pali Dilinde "uzuv" Yada "bölüm")