Agonizm,agonistik Davranış
 

Agonizm,agonistik davranış


Agonistik davranış olarak da bilinir, hayvanların hayatta kalabilmeye ve soyunu sürdürmeye yönelik saldırganlık, savunma ve kaçınma gibi tüm davranışları. Bu terim, yaklaşmanın ve kaçmanın davranışsal temelleri ile uyaranlarının çoğu zaman aynı, buna karşılık hayvanın gösterdiği gerçek davranışın başka etkenlere, özellikle uyaranla arasındaki uzaklığa bağlı olduğunu kabul eden biyologlarca kullanılır.
Etolojistlere göre agonistik davranışın en genel ve belki de birincil işlevi, her hayvana kendi türünün coğrafi dağılımını düzenleme olanağı vermesidir. Ayrıca hayvanların besin kaynaklarına ve eşlere ulaşmasını da sağlayabilir.

Sözlü anlaşma olanağı bulunan insan topluluklarında agonistik davranış bireyi hem yapıcı etkinliğe, hem de açıkça topluma karşı girişilmiş yıkıcı eylemlere götürebilir. Bazı etolojistler savaş ve cinayet gibi mantıksız görünen birçok insan davranışının aslında öbür canlıların çoğunu saldırgan eylemlere yönelten içgüdü mekanizmalarıyla (örn. yaşama alanının savunulması) aynı kalıbı yansıttığını öne sürerler.
İnsanın amaç ve güdülerinin içgüdüsel öğeleri bulunduğunu öne süren görüş, tartışmalı sosyobiyolojinin temel taşlarından biridir. Sosyobiyologlara göre kişi ancak doğrudan doğruya kendisi ya da akrabaları yoluyla soyunun sürüp gitme şansını artıracağına inandığı anda agonistik davranış gösterir.

Böylece başkalarıyla rekabetle giren insan maddi zenginliğini ve dolayısıyla da eş bulma şansını artırabilir.
Klasik ve etkin koşullanmanın genel ilkelerine göre öğrenme gerek insanda, gerek hayvanda agonistik davranışı büyük ölçüde etkiler; agonistik davranış genellikletoplumdan örnek alma yoluyla öğrenilir.

Kaynak;AnaBritannica cilt 1"den frmsinsi.netiçin derlenmiştir.