İspanyol-amerikan Savaşı (1898'de Karayibler'de)
 

İspanyol-amerikan savaşı (1898'de Karayibler'de)

İspanyol-amerikan savaşı, 1898'de Karayibler'de, Amerika Birleşik Devletleri ile ispanya arasında çıkan savaş. Yeni vergiler salınmasına karşı olan ve özellikle de metropol ispanyolları tarafından sömürül-düklerini düşünen Kübalılar, Cisneros Be-tancourt'un yönetiminde ayaklandılar (şubat 1895). New York'ta don Tomás Estrada Palma başkanlığında oluşan isyancı cunta, ABD'den 30 000 kişilik bir ordunun kurulması için gerekli para ve silahları sağladı ve general Máximo Gómez komutasındaki bu ordu Küba'ya çıktı. General Arsenlo Martínez Campos'un barış misyonunun başarısızlığa uğraması üzerine (1895), 1896 başında adaya vali atanan general Weyler, bir yıldırma siyaseti uyguladı (ekili topraklar yakıldı, asilerin kadın ve çocukları toplama kamplarına konuldu vb.), bu da kıtlığın artmasına yol açtı (1896'da Havana'da 50 000 kişi öldü).

Bunun üzerine başkan Cleveland, Madrid'deki hükümeti ayaklananlarla anlaşmaya çağırdı (aralık 1896). General Ramón Blanco y Erenas yeni vali olarak atandı ve Küba'ya özerklik verildi (1847), ama düzen sağlanamadı. Başkan McKin-ley, amerikan vatandaşlarının yaşamını ve mal varlıklarını (260'ın üstünde ABD vatandaşı ölmüştü) korumakla görevli Maine kruvazörünün Havana körfezi'nde batırılması üzerine (15 şubat 1898) olaya müdahale kararı aldı. Kongre tarafından adadan çekilmesi ihtar edilen ispanya, Amerika Bir-

leşik Devletlerine savaş ilan etti (25 nisan). ispanyollar'ın pasifik filosunu Cavi-te'de (Manila körfezi) [komodor George Dewey'in 1 mayıs harekâtı], amiral Pas-cual Cervera komutasındaki Karayibler filosunu da Küba'nın Santiago körfezinde uzun bir kuşatmadan sonra (29 mayıs-3 temmuz) tümüyle yok eden Amerikalılar' ın, karada üstün gelmeleri daha zor oldu. Bununla birlikte, Theodore Roosevelt'i ünlü kılan El Caney ve San Juan Hill zaferlerinden sonra ABD kuvvetleri nihayet Küba'nın Santiago kentini ele geçirdiler (17 temmuz). Öte yandan, Porto Riko'da ve haziranda bağımsızlığını ilan etmiş olan Filipinler'de (Manila 13 ağustosta düştü) duruma egemen olan Kuzey Amerikalılar, ispanyollar'ı, Washington'daki Fransa büyükelçisi Jules Cambon aracılığıyla, barış istemek zorunda bıraktılar (26 temmuz). Washington'da imzalanan protokolden (12 ağustos) sonra, Paris antlaşması (10 aralık) ile Küba'nın bağımsızlığı tanındı ve Porto Riko, Mariana takımadaların-daki Guam adası ve özellikle Filipinler, 20 milyon dolar tutarında bir tazminat karşılığında, ABD'ye bırakıldı.