İsnat
 

İsnat


İSNAT a. (ar. sened'den isnâd).

1. Bir şeyi (soyut) bir kimseye yükleme, ona dayandırma: Bu şiir o ünlü şaire isnat edilir, ama onun değildir. Nasrettin Hoca'ya isnat edilen bir fıkra.

2. Bir suçu, utanç verici bir durumu başkasının üstüne atma; iftira: Sanık kendisine isnat edilen suçu kabul etmedi, isnatta bulunmak.

—Esk. dilbilg. Özne ile yüklem arasındaki ilgi.

—Cez. huk. isnat kabiliyeti, bir suçun bir kişiye bağlanabilmesi için o kişide bulunması gereken niteliklerin tümü. (Bk. ansikl. böl.)

—Ed. Bir tümcede özneyle yüklem arasındaki ilişkinin ortaya konması. (Olumlu nitelikteyse "sübuti" [örn.: "Bu adam dürüsttür ']; olumsuz nitelikteyse "selbi" [örn.: "Bu adam işe yaramaz"] denir.)

—isi. Hz. Muhammet'in söz, davranış ya da onay biçimindeki bir hadisini birbirine aktaranların oluşturdukları ravller zinciri; bu kişilerin aktardığı hadisi Hz. Muhammet'e ya da ilk kaynağa kadar ulaştırma.

—ANSİKL. Cez. huk. İsnat kabiliyeti, suçun bir unsuru değildir. Ancak bu kavramın kusurlulukla yakın bir ilişkisi vardır. Suçun manevi unsurunun varlığından, sanığın kusurundan söz edebilmek için her şeyden önce onun isnat kabiliyetinin bulunması gerekir. Kusurlu bir davranıştan dolayı birinin sorumlu tutulabilmesi, öncelikle onun böyle davranışta bulunmaya ehil olmasına bağlıdır. Suçun manevi unsurunun oluşması için eylemde bulunan kişinin (failin), kusurlu bir davranışta bulunmaya ehil olması ve somut olarak belirli bir eylemde kusurlu bir şekilde davranması gerekir.

Birinci durum isnat kabiliyeti, ikinci durum da kusurluluk olarak nitelenir. Bu iki koşul olmadan suçun manevi unsuru ve bunun sonucu olarak da suç oluşmaz, isnat kabiliyeti, ceza hukukunun tartışmalı kavramlarından biridir. Kimlerin isnat kabiliyetinin bulunmadığını saptamak da güçlük yaratmaktadır. Türk Cez. k.'nun 46. maddesi, "suç işlediği zaman bilincini ya da davranış özgürlüğünü tümüyle kaldıracak derecede akıl hastası olan kimseye ceza verilmez" kuralıyla, isnat kabiliyeti kavramına dolaylı bir açıklama getirmiştir.