Benzin-sentetik-hidrojenlenme-Fischer-Tropsch Yöntemi-petrol Elde Etme
 

Benzin-sentetik-hidrojenlenme-Fischer-Tropsch yöntemi-petrol elde etme


Benzin, her MOLEKÜL'ünde ortalama sekiz karbon atomu bulunan HİDROKARBON'ların bir karışımından oluşur. Benzin, normal "olarak, ham petrolün damıtılmasından elde edilir (Bk. PETROL RAFİNERİSİ): ama kömür gibi bazı hidrokarbon kaynakla-rından bireşimlenmesi de olanaklıdır. Günümüzde ham petrolden damıtma yoluyla elde edilene oranla, bu yöntemle elde edilen çok küçük bir miktarda Almanya'da İkinci Dünya Savaşı sırasında, özeUikle Almanya'da. kömür, önemli bir petrol kaynağıydı.

Kömürden petrol elde etmenin başlıca iki yöntemi vardır. Birinci yöntemde büyük kömür molekülleri hidrojenlenerek parçalanır. Çoğunlukla Fischer-Tropsch adıyla bilinen ikinci yöntemde ise, önce kömür denetim altında yakılarak karbon monoksit'e (CO) dönüştürülür, sonra hidrojenlenerek büyük moleküller oluşturulur. "

Hidrojenleme:

Hidrojenleme işleminde, önce kömür, içinde bulunan minerallerden ayrılır ve ezilerek toz haline getirilir. Ezilmiş kömür, İşlemin daha sonraki bir aşamasında elde edilen bir kalın yağ ve az miktarda kalay oksalat gibi bir KATALİZÖR'le karıştırılır. Böylece, pompalanabilecek bir çarmur elde edilmiş olur. Bu çamur, 300-700 atmosfer basıncta. hidrojenle birlikte 450°C'a kadar ısıtılır; sonra,hidrojenlenmenin yer aldığı katalitik dönüştürücülere verilir. Dönüştürücülerden çıkan ürün, Önce sıcak ayırıcı'ya, sonra soğuk ayırıcı'ya geçer. Soğuk ayırıcıda basınç düşürülür ve istenmeyen artıklar ayrılır. Tepkimeye girmemiş olan hidrojen bu aşamada ayrılır, yeniden kömürle karışmak için işlemin ilk basamağına döner. Soğuk ayırıcıdan çıkan sıvı ürün, bir yağdır. Bu yağ. ayırıcı damıtma aygıtına geçer, burada farklı kaynama noktalan olan farklı maddelere ayrılır. Bunlardan birisi de, benzindir.

Fischer-Tropsch yöntemi:

Hidrojenleme yönteminin tersine, Fischer-Tropsch yöntemi, atmosfer basıncına yakın bir basınçta gerçekleştirilir. Bu üretim, tesis maliyetini düşürür; ama daha büyük miktarda gaz İşlendiğinden daha çok yer kaplar. İşlemde ilk aşama, buhar ve kok kömüründen karbon monoksit ve hidrojen karışımı elde edilmesidir. Tepkime aşağıdaki gibi yazılabilir;

C + HzO —>. CO + H2

kömür buhar karbon hidrojen„
(kok) monoksit

Karışımdaki karbon dioksitin hidrojene oranı 1/2' ye ayarlanır ve karışım, kükürt bileşiklerinden arındırılır. Sonra gazlar, bir bireşim reaktörüne geçer ve burada bir katalizörle hidrokarbon karışımını oluştururlar. Bireşim reaktöründeki katalizörün sıcaklığı çok Önemlidir: 200°C'ın Üzerine çıkarsa, verilen gazlar, karbon dioksit .ve metan'a dönüşür. Sıcaklığı denetim altında tutmanın en yaygın yolu, reaktörün içinde do-laştırılabilecek akışkanlastırılmış (akacak biçimde parçalanmış) bir katalizör kullanmaktır. Eğer işlem atmosfer basıncında yapılıyorsa, katalizör, normal olarak, kobalt ve toryum oksit'tir. Hafifçe yüksek bir basınçta (10-20 atmosfer kadar)/demir kökenli bir katalizör kullanılır. Karışımdaki değişik hidrokarbonların oranı, kullanılan katalizörün türüne bağlıdır. Bireşim reaktöründen ayrıldıktan sonra hidrokarbon karışımı, tepkimeye girmemiş gazlardan ayrılır ve ayrımsal damıtma aygıtına geçer. Burada benzin ve öteki hidrokarbon türlerine ayrılır.