İpeka
 

İPEKA a.


http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1284576087


1. Güney Amerika'da kökbo-yasıgillerden birçok bitkiden elde edilen ve hem balgam söktürücü, hem kusturucu nitelikler taşıyan kök. (Bk. ansikl. böl.)

—2. Yalancı ipeka, iodiniumun günlük dildeki adı.

|| Kara ipeka, tropikal bölgelerde yetişen karşılıklı yapraklı, yaprakların koltuğunda salkım ya da dalların ucunda demet halinde toplu çiçekli, çok sert üzümsü meyveli ağaççık. (Bil. a. Psychot-ria [ipecacuanha] emetica; kökboyasıgil-ler familyası.)

—Eczc. Afyonlu İpeka tozu, DOVER* TO-zu'nun eşanlamlısı.

—ANSİKL. "Küçük boğumlu ipeka" da denen Rio ya da Brezilya ipekası Cep-haelis ipecacuanha'nın köküdür; en çok 12 cm uzunluğunda, 0,5 cm çapında, boğum ve şişlerin art arda gelmesiyle oluşan, kırmızımsı ya da siyahımsı gri renkte, yamru yumru kordonlar halinde piyasada bulunur; ipekanın en değerli çeşidi budur. Cartagena ipekası ("büyük boğumlu ipeka") 0,5 ila 0,9 cm çapındadır ve C. acuminata türünden elde edilir Yeni Granada ipekası (çizgili ipeka) Psychotria emetica'öan, dalgalı ipeka Richardsonia brasiliensis'len elde edilir; bu iki cinste bulunan alkaloitler cephaelis cinsindekilerle aynı değildir.

—Eczc. Tedavide kullanılan ipekalar iki ağaçtan elde edilir: C. ipecacuanha ve C. acuminata. Bunların köklerinde başlıca üç alkaloit bulunur: emetin, sefelin ve psikot-rin. Toz haline getirilen ya da dilimlere ayrılan ipeka kökü, küçük dozlarda balgam söktürücü, büyük dozlarda kusturucudur. Bileşik ipeka şurubunun (Des Essartz şurubu) bileşimine girer. Afyonlu ipeka tozu (Dover tozu) balgam söktürücü, idrar artırıcı ve yatıştırıcıdır.