İndirgeme
 

indirgeme a. indirgemek eylemi.

—Arit. Bir a/b kesrini indirgeme, a i b ye eşdeğer ve indirgenemez bir kesri araştırma. (Eşanl. KISALTMA.)

—Biyol. Kromatik indirgeme, meyoz bölünmenin n kromozomlu hücrelerin oluşmasıyla sonuçlanan en önemli olgusu.

—Denizbil. Derinlik indirgemesi ya da düzeltmesi, okyanuslardaki büyük derinlikleri hidrografik sıfır düzeyine indirgeme. (Kaydedilen derinlikten, derinlik ölçümü sırasındaki gelgit dalgasının yüksekliği çıkarılır. Bu düzeltme işlemi için en yakın gelgitölçerin kaydettiği eğriden yararlanılır.)

—Dilbil. Bir sözcüğün kısaltma, sonses düşmesi, ses evrimi vb. yoluyla daha kısa bir sözcüğe dönüşmesi (örn. oto, otomobil sözcüğünün indirgenmiş biçimidir).

—Elektrokim. Elektrokimyasal indirgeme, atomlara ya da İyonlara elektron eklemeyi ya da bunların artı yüklerini gidermeyi sağlayan süreç.

—Fels. Görüngübilimsel indirgeme, EPOK-HE'nin eşanlamlısı.

—Fizs. kim. Bir atom, bir iyon ya da bir moleküle elektron vermeyi sağlayan kimyasal tepkime. (Eşanl. OKSİT GİDERME.)

—Geom. işaret değişimlerlyle, dönüşümlerle vb. bir denklemi, bir şekli vb. indirgenmiş hale getirmeye dayanan işlem.

—Gökbil. Gözlemle elde edilen sonuçlara, hesaplarda kullanılabilecek değerler vermeyi sağlayan işlem.

—Jeofiz. Yer'in manyetik alanının eğiminden ve açısal sapmasından belirli bir enlem noktasında kurtulmayı ve böylece manyetik sapma kaynaklarını düşey konuma getirmeyi sağlayan yöntem. (Bu şekilde değiştirilmiş manyetik sapma haritaları ve yerçekimölçümü araştırmasıyla elde edilen yerçekimi sapmalarının haritası dolaysız olarak karşılaştırabilir.)

—Mant. Abese indirgeme ya da saçmaya indirgeme, bir A önermesinin doğruluğunu kanıtlamak için, A-olmayan'dan ancak saçma bir önerme çıkarsanabile-ceğini gösterme yöntemi.

—Metalürj. Doğrudan indirgeme, katı haldeki demir cevherlerini indirgeyerek demir üretme yöntemi. (Eşanl. DİREKT RE-DÜKSİYON.) [Bk. ansikl. böl.]

—Müz. Özgün versiyonuna oranla, daha küçük bir topluluk için yeniden düzenlenmiş partisyon.


—Petr. san. Ham petrolün ya da ağır bir ürünün büyük bir bölümünü ayrı kesimler halinde buharlaştıran ve artık olarak yalnız asfalt bırakan çok ileri damıtma.

|| Akışmazlığı indirgeme, petrol artıklarını, akışmazlığı azaltmak için en ağır molekülleri parçalayan sınırlı bir kraking eşliğinde damıtma.

|| Boşlukta indirgeme, ileri vakumla damıtma.

|| Koka indirgeme, kalın fuelolllerin üretimini azaltmak İçin petrol artıklarını koklaştırma.

—Res. Orijinalin boyutlarını küçülterek, bir desenin, bir haritanın, bir sanat yapıtının vb. röprodüksiyonunu yapma; bu şekilde elde edilen röprodüksiyon: Bir planın fotoğrafik indirgemesi. Bu alçı antik bir heykelin indirgemesidir.

—Tek. res. İndirgeme cetveli, bir şeklin bütün çizgilerini orantılı olarak küçültmeye yarayan cetvel.

—Yerbil. ve Topogr. Gravimetrik indirgeme. jeoit düzeyinde yerçekimi (g) ivmesinin yeğinlik değerlerini öğrenmek amacıyla, topografya yüzeyi noktalarında yapılan gravimetrik ölçümleri dönüştürme. (Jeoit üstünde kütleler olduğundan, indirgeme yöntemleri ele alınan kütlelerin dağılımı varsayımlarına göre değişir.)

—ANSİKL. Metalürj. Doğrudan indirgeme. 1930 ile 1950 arasındaki denemelere ve kimi uygulamalara karşın bu yöntemin gerçek gelişimi 1950'li yılların sonunda başladı ve 1970'ten başlayarak sanayi alanında yaygınlaştı. Daha üstün olan ve doğal gaz kullanımına dayanan yöntemlerde (Mldrex ve HyL yöntemleri) demir cevheri, doğal gazın reformingiyle elde edilen indirgen bir gazla (karbonmonoksit ve hidrojen) gövdeli fırınlarda indirgenir. Hidrojeni (elektrikle ayrıştırmayla elde edilen) ya da artık gazları (kok fırını gazları) kullanmak İçin ya da indirgen gazı kömürü gazlaştırma" ile elde etmek için denemeler yapıldı. Daha az kullanılan ve birçok araştırmanın konusunu oluşturan kömür kullanımına dayalı yöntemler hem gövdeli fırınlarda hem de döner fırınlarda uygulandı. Hangi yöntem uygulanırsa uygulansın kullanılan cevherin gang oranı düşük olmalıdır; çünkü bu yolla elde edilen demir süngeri daha sonra, çok sınırlı miktarda izabe curufu bulunmasını gerektiren özellikle elektrikli çelikhanelerde kullanılır. Doğrudan indirgenmiş cevherlerin kullanımı özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki yeni entegre fabrikalar topluluğunun temelini oluşturur.