Aynı Insanlar Gibi Konuşuyorlar: Sesli Harfleri ve Dil Bilgisi Kuralları Var
 

Aynı insanlar gibi konuşuyorlar: Sesli harfleri ve dil bilgisi kuralları var
Bilim insanları, okyanusların derinliklerinde yaşayan insan dışı bir türün gizemli iletişim dilini çözdüklerini açıkladı. Araştırmaya göre ispermeçet balinaları, tıpkı insanlar gibi "sesli harf benzeri" sesler ve dil bilgisi kurallarına benzeyen bir yapıyla iletişim kuruyor.
Haber Merkezi

Aynı insanlar gibi konuşuyorlar: Sesli harfleri ve dil bilgisi kuralları var
Project CETI ekibi, yapay zekâyı kullanarak ispermeçetlerin çıkardığı tıklama seslerini analiz etti. Balinaların "coda" adı verilen ritmik tıklamalarla iletişim kurduğu biliniyordu ancak yeni araştırma, bu seslerin rastgele olmadığını ortaya koydu.

Balinaların kullandığı iki ana ses tipi belirlendi:

"A" benzeri ah-coda

"İ" benzeri ee-coda

Daily Mail'de yer alan habere göre araştırmacılar, balinaların seslerin perdesini, süresini ve türünü bilinçli olarak kontrol ettiğini, yani "kelime" seçer gibi ses ürettiklerini tespit etti.

İNSANLAR GİBİ SES ÜRETİYORLAR
Bilim insanları, balinaların dudaklarını ve hava keseciklerini birer ses kaynağı ve filtre gibi kullandığını; bunun da insanların ses telleri ve ses yolu kullanma şekline çok benzediğini söylüyor.

Bu bulgularla birlikte, tarihte ilk kez insan dışı bir türün sesli harf benzeri sesler ve dil kurallarına sahip bir iletişim biçimi kullandığı kanıtlanmış oldu.

Project CETI'nin dilbilim lideri Gašper Beguš şunları söyledi:

"Morse kodu gibi görünen bu sistemin aslında insan konuşmasına çok benzediğini fark ettik. Su altı sesli harfleri diyebiliriz. Farklı bir dünyada yaşıyorlar ama iletişim sistemleri şaşırtıcı şekilde bizimkine yakın."


KONUŞMALARI İLK KEZ YAKINDAN KAYDEDİLDİ
Araştırmacılar Karayipler'de yaşayan 15 ispermeçet balinasına küçük emici mikrofonlar (DTAG) takarak binlerce doğal iletişim anını kaydetti. 2014–2018 arasında yalnızca cihaz takılı balinanın sesleri kaydedildi ve yaklaşık 4.000 net coda elde edildi.


Kayıtlar hızlandırıldığında seslerin insan konuşma ritmine benzer bir yapıda olduğu ortaya çıktı.

RİTİM VE UZUNLUK ANLAMI DEĞİŞTİRİYOR
Araştırma, seslerin sadece "ne" olduğunun değil, nasıl ve ne zaman üretildiğinin de önemli olduğunu gösteriyor:

- Tıklama sayısı

- Tıklamalar arasındaki duraklamalar

- Hız

Hepsi farklı ritimlere ve anlamlara karşılık geliyor.

Örneğin "ah" codaları her zaman daha uzun; "ee" codaları ise kısa ve uzun olmak üzere ikiye ayrılıyor. Bu da tıpkı insan dillerindeki uzun-kısa ses farkları gibi anlam farklılıklarına işaret ediyor.

Bilim insanları, balinaların bu zamanlama ve perde kontrolünü bilinçli şekilde yaptığını, bunun da bir iletişim sistemi ve kurallar bütünü olduğunu vurguluyor.

BALİNA ZEKASINA DAİR YENİ KANITLAR
Bu keşif, son yıllarda balinalarla ilgili ortaya çıkan diğer ilginç bulguları da doğrular nitelikte:

Haziran ayında, kambur balinaların insanların yakınında olduklarında su altında "duman halkası" şeklinde baloncuklar gönderdiği tespit edilmişti.

2024'te yayımlanan bir araştırma, balinaların ses telleri yerine yağ ve kas dokusunu titreştiren tamamen farklı bir ses kutusuna sahip olduğunu ortaya koymuştu.

*coda: Hece sonu, uç ünsüz.