Mali Müşavirim Genel Kurul Yaptın Mı ki Kâr Dağıta(maya)caksın!
 

Mali Müşavirim Genel Kurul Yaptın mı ki Kâr Dağıta(maya)caksın!


Kurumlar Vergisi beyannamelerini vereceğimiz şu günlerde sürekli olarak tartışılmakta olan bir husus bizi acabalara itmekte ve kafamızı kurcalamaktadır.


Bu husus cari döneme ait kârın % 5 oranının dağıtılmasının zorunlu olduğu hususudur. Konu hakkında birçok yazılar ve görüşler ifade edildi. Birçoğunu da yakından takip ettik. Önemli bir konu olması sebebiyle de naçizane dilimiz döndüğünce bizde görüşlerimizi ifade etmek istedik.
İsterseniz konuyu gündeme getiren Eski ve Yeni T.T.K. ilgili maddelerine yer vererek konuyu netleştirmeye çalışalım. Öncelikle Eski T.T.K. ile başlayalım; C) Yedek Akçeleri EDEK AKÇELERI- KANUNİ YEDEK AKÇE Madde 466- Her yıl safi karın yirmide birinin ödenmiş esas sermayenin beşte birini buluncaya kadar umumi yedek akçe olarak ayrılması mecburidir. Kanuni haddini bulduktan sonra dahi bu akçeye aşağıdaki paralar eklenir: 1. Hisse senetlerinin çıkarılmasında, çıkarma masrafları indirildikten sonra, itibari kıymetten fazla olarak elde edilen hâsılatın itfalara veya yardım ve hayır işlerine sarf edilmeyen kısmı; 2. İptal edilen hisse senetlerinin bedellerine mahsuben yapılan ödemelerin, bunların yerine çıkarılan senetlerden elde edilen hasılat noksanı kapatıldıktan sonra, artan kısmı;3. Safi kardan, birinci fıkrada yazılı yedek akçeden başka pay sahipleri için % 5 kar payı ayrıldıktan sonra, pay sahipleriyle kara iştirak eden diğer kimselere dağıtılması kararlaştırılmış olan kısmın onda biri. Umumi yedek akçe esas sermayenin yarısını geçmedikçe, münhasıran ziyanların kapatılmasına yahut işlerin iyi gitmediği zamanlarda işletmeyi idameye, işsizliğin önüne geçmeye veya neticelerini hafifletmeye elverişli tedbirler alınması için sarf olunabilir. İkinci fıkranın 3 numaralı bendi ve üçüncü fıkra hükümleri, gayesi esas itibariyle başka işletmelere iştirakten ibaret olan "Holding" şirketleri hakkında cari değildir. Hususi kanunlara tabi olan anonim şirketlerin yedek akçeleri hakkındaki hükümler mahfuzdur.

Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere; safi kârdan 1.fıkra da yazılı yedek akçeden başka pay sahipleri için Ödenmiş Sermayenin % 5 oranında kâr payı ayrıldıktan sonra, pay sahipleriyle kâra iştirak eden diğer kimselere dağıtılması kararlaştırılmış olan kısmın % 10 oranında yedek akçe olarak ayrılır.

Yeni T.T.K. ilgili maddesini irdeleyelim; C) Yedek akçeler - Kanuni yedek akçe 1. Genel kanuni yedek akçe MADDE 519- (1) Yıllık kârın yüzde beşi, ödenmiş sermayenin yüzde yirmisine ulaşıncaya kadar genel kanuni yedek akçeye ayrılır. (2) Birinci fıkradaki sınıra ulaşıldıktan sonra da; a) Yeni payların çıkarılması dolayısıyla sağlanan primin, çıkarılma giderleri, itfa karşılıkları ve hayır amaçlı ödemeler için kullanılmamış bulunan kısmı, b) Iskat sebebiyle iptal edilen pay senetlerinin bedeli için ödenmiş olan tutardan, bunların yerine verilecek yeni senetlerin çıkarılma giderlerinin düşülmesinden sonra kalan kısmı, c) Pay sahiplerine yüzde beş oranında kâr payı ödendikten sonra, kârdan pay alacak kişilere dağıtılacak toplam tutarın yüzde onu, genel kanuni yedek akçeye eklenir. (3) Genel kanuni yedek akçe sermayenin veya çıkarılmış sermayenin yarısını aşmadığı takdirde, sadece zararların kapatılmasına, işlerin iyi gitmediği zamanlarda işletmeyi devam ettirmeye veya işsizliğin önüne geçmeye ve sonuçlarını hafifletmeye elverişli önlemler alınması için kullanılabilir. (4) İkinci fıkranın (c) bendi ve üçüncü fıkra hükümleri, başlıca amacı başka işletmelere katılmaktan ibaret olan holding şirketler hakkında uygulanmaz. (5) Özel kanunlara tabi olan anonim şirketlerin yedek akçelerine ilişkin hükümler saklıdır.

Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere; pay sahiplerine Ödenmiş Sermayenin % 5 oranında kâr payı ödendikten sonra kârdan pay alacak kişilere dağıtılacak tutarı % 10 oranında yedek akçe olarak ayrılır. Eski T.T.K. ile Yeni T.T.K. yer alan ilgili maddeleri irdelediğimiz zaman şu sonuç ortaya çıkmaktadır. Eski T.T.K. “ayrıldıktan sonra” Yeni T.T.K. “ödendikten sonra” ibareleri konuyu bu noktaya taşımaktadır.

Fakat gözden kaçırılan bir ayraç vardır. Gerek eski gerekse de yeni T.T.K. ilgili hükümlerinin 1.fıkralarında açık bir ifade vardır. Ödenmiş sermayenin % 20 oranına ulaşıncaya kadar yedek akçe ayrılması eski TTK hükmüne göre mecburi iken yeni TTK hükmüne göre mecburi değildir. Yedek akçe ayrılması için yeni TTK hükümlerine göre kâr dağıtımına karar verilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak; TTK hükümlerine göre genel kurul toplantılarının Mart ayı sonuna kadar yapılması gerekmekteydi. Eğer ki siz genel kurulunuzu Mart ayı sonuna kadar yapmış iseniz genel kurulda almış olduğunuz karar önem arz etmektedir. Kârın dağıtımına ilişkin bir karar alındı ise ilk etapta 540 Hesap bakiyenizin kontrolü olacaktır. Mevcut kârınızda % 5 oranında yedek akça ayırmanıza müteakip hesap bakiyesi Ödenmiş Sermayenizin % 20 oranını aşıyor ise o zaman zaruri olarak mevcut kârın % 5 oranını dağıtacaksınız. Mart ayında almış olduğunuz bu karara ait gerekli işlemleri yapıp stopajı da Nisan ayının 23.gününe kadar beyan etmeniz gerekmektedir. Bunun yanında Kurumlar Vergisi beyannamesinin ekinde vereceğiniz Kâr Dağıtım Tablosunda da rakamları yerlerine yazmanız ve buna göre beyanda bulunmanız gerekecektir.

Fakat genel kurul yapmamış iseniz yapanlara göre daha şanslısınız. En azından yukarıda yer alan hükümlere karşı tedbir alabilirsiniz. Bu durumda öncelikle Kurumlar Vergisi beyannamesinin ekinde verilecek olan Kâr Dağıtım Tablosunda yedek akçeye bile yer vermeden sadece dönem kârından vergileri ve varsa geçmiş dönem zararlarını düşüp dağıtılabilir kâr hanesinde bırakıyoruz. Genel kurul yaptığımız zaman kâr dağıtımı hususunda vereceğimiz karar üzerine işlemlere başlayacağız.

Değerli Üstadlarım, Kıymetli Meslektaşlarım ve Stajyer Kardeşlerim; naçizane sizlerle burada fikirlerimizi paylaşarak makalemizi sonlandırmak istiyoruz. Mart ayı içinde genel kurul yapmamış iseniz (ki birçoğumuz yapamadık) elimiz güçlenmiş olacaktır. İlk etapta yukarıda da bahsettiğim üzere kâr dağıtıp dağıtmayacağımıza karar vermeliyiz. Kâr dağıtılmayacak ise çok fazla sıkıntımız yoktur. Zaten Anayasamızın 73.madde hükmüne de aksi hali aykırı olacaktır. Kâr dağıtmayı düşünüyor isek mevcut yedek akçelerin (yeni ayrılacakta dâhil) bakiyesinin ödenmiş sermayeye % 20 oranı karşısındaki durumdur. Eğer ki geçmiyor ise yine sıkıntı yoktur. Çünkü madde hükümlerinde bu açıkça ifade edilmektedir. Aşıyor ve buna rağmen kâr dağıtmayı düşünüyorsak % 5 oranı 1.tertip asıl dağıtmak istediğimiz oranı da 2.tertip olarak dağıtabiliriz. Kâr dağıtmamamıza rağmen ilerleyen süreçte bir sıkıntı yaşamama adına ise yapılabilecek en basit işlem ise Sermaye artışı olacaktır. Hele hele bunu şirket fonları ile (540, 542, 549 ve geçmiş dönem kârları gibi) yapar isek bu riski uzun bir süre ortadan kaldırmış olacağız diye düşünüyoruz. İş yoğunluğumuzun zirve yaptığı süreçte umarız ki bu makale ile sizlere bir faydamız olur diye temenni eder, saygılar sunarız.