Gazze Savaşları
 

Gazze savaşları


Gazze savaşları, Birinci Dünya savaşı'nda Filistin cephesinde Türkler'le ingilizler arasında yapılan üç savaşın ortak adı (1917).

• 1i. Gazze savaşı.

Vadii Gazze önlerine gelen ingilizler (25 mart 1917), burada hazırlıklarını tamamladıktan sonra şiddetli bir

topçu ateşi desteğinde saldırıya geçtiler (26 mart). Karşılıklı süngü hücumlarıyla çok kanlı geçen çarpışmalar sonunda İngilizler Gazze'yi doğudan ve kuzeyden kuşatmayı başardılarsa da kenti düşüremediler. Ertesi gün takviyeli bir türk alayının Mecdel'e yaklaşması, Cemame, Tel-lüşeria ve Birüssebi'deki türk kuvvetlerinin de Gazze'yi kuşatan ingilizler'i yandan

sıkıştırması üzerine iki ateş arasında kalan İngiliz birlikleri dağınık bir biçimde ve ağır kayıplar vererek Vadii Gazze'nin batısına çekildiler (27 mart 1917).

• 2. Gazze savaşı,

iyice hazırlanan ingilizler, ilkinde olduğu gibi çok şiddetli bir topçu ateşiyle saldırıya geçtiler (19 nisan 1917). Ancak, düşmanın yeniden saldıracağını hesaplayan Birinci Kuvveyi seferiye komutanlığı, yeterince takviye alarak XXII. Kolordu'ya dönüşmüştü. Dolayısıyla bu kez ingilizler daha çetin bir savunmayla karşılaştılar, ingillzler'ln bocalama

sından yararlanan türk birlikleri, yine Cemame, Tellüşerla ve Birüssebi'den karşı taaruza geçerek, öncekinden daha ağır kayıplara uğrayan düşmanı püskürttüler (20 nisan 1917).

• 3. Gazze savaşı.

Türk tarafında Yıldırım Ordular grubu (7. Ordu) Halep'ten Filistin'e kaydırıldıktan, alman eski genelkurmay başkanı general Falkenhein türk mareşali rütbesiyle bu birliğin başına getirildikten, Mustafa Kemal Paşa ünlü raporunu vererek 7. Ordu komutanlığından ayrıldıktan ve yerine Fevzi (Çakmak) Paşa getirildikten sonra savaşın başından beri Filistin'de bulunan kuvvetlerden kurulu 8. Ordu komutanlığı bu cephede iki savunma öbeği oluşturdu: çok güçlü tutulmuş olan Gazze ve bir piyade ile bir süvari tümeninden meydana gelen güçsüz Blrüs-sebi grupları. Gazze ile Birüssebi arasındaki boşluğu tutmak üzere de buraya zayıf mevcutlu bir kolordu yerleştirildi. Ote yandan, ingilizler 1. ve 2. Gazze yenilgilerinden sonra yüksek emir ve komuta zincirinde değişiklik yaparak general Allenby'yl ingiliz-mısır kuvvetleri başkomutanlığına getirdiler, ingilizler'in ana planı kabaca, Türkler'i denize doğru sürerek sonuca ulaşmaktı.

Birüssebi'nln oldukça uzağında mevzl-lenmiş olan 7. Ordu haber alıp da savaş alanına gelemeden, ingilizler yine çok şiddetli bir topçu ateşi desteğinde ve ağırlık merkezini Birüssebl'ye bindirerek, ayrıca burada uçak da kullanarak tüm cephe boyunca saldırıya geçtiler (31 ekim 1917). Birüssebi grubu kendinden en az altı kat üstün düşman kuvvetlerine karşı dayanmaya çalıştı. Bu arada, karşı taaruzlarla düşmanı akşama kadar oyaladı ve karanlıktan yararlanarak elde kalan birliklerle kuzeye çekildi. Gazze-Birüssebi ve Yafa -Kudüs hatları arasında Türkler'le ingilizler'in yaptıkları savaş savunma ve karşı saldırılarla 6 kasım 1917'ye kadar sürdü. 6-7 kasım gecesi türk kuvvetleri tutulması olanaksızlaşan Gazze'den çekilerek Hes vadisi mevzilerine yerleştiler. Böylece sona eren 3. Gazze savaşı'ndan sonra Yafa ve Kudüs savaşları başladı. Kurmay albay Refet (Bele) Bey, general von

Kress, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ve kurmay albay ismet (inönü) Bey Gazze savaşlarında büyük yararlıklar göstererek sivrilen başlıca türk ve alman komutanlarıdır.