Gizil
 

Gizil GİZİL sıf. (g/z'den giz-il). Gizli olarak var olan, henüz ortaya çıkmamış, potansiyel


. —Bilş. Bir bilişim sisteminde, sistemin ayırtedici fiziksel özelliklerinden farklı nitelikler taşıdığı varsayılan öğeter (uç birimleri, bellek...) için kullanılır, (Özel yazılım teknikleri, fiziksel boyutları sınırlı bir belleğin, gizil olarak çok daha büyük bir sığa taşıyormuş gibi görünmesine olanak verir.)

|| Gizil devre, paketler halinde değişirimle işletilen bir veri ağının sunduğu olanakların tümü. (Bu olanaklar, iki veri istasyonu arasında, devreler anahtarlanarak kurulan bir bağlantı benzeşimi sağlar.)

—Fizs. mekan. Gizil işler ilkesi, katı bir cismin dengede olması için gerekli ve yeterli bir koşulun önermesi. (Bu ilkeye göre, bir denge konumundan doğmuş bağlarla uyuşan her gizil yer değiştirme için, katı cisme uygulanan kuvvetlerin İş toplamları sıfırdır. Kuvvetler bir potansiyel enerji'yle betimleneblldlğinde, bu ilke potansiyel enerjinin denge halindeyken makslmal olduğunu söylemeye eşdeğerdir.)

—Mant. Gizil sınıflar kuramı, çıkış noktası Quine gözlemi (1942) olan bu kurama göre, kümesel bir dilde formülleştlrilen önermelerin büyük bir bölümü salt söz olsun diye söylenmiştir ve ne gerçek sınıfları ne de alt olma simgesinin (s)indirge-nemez bir kullanımını sözkonusu ederler. (Quine kümeler kuramının, sınıfların değişkenler bakımından hiçbir zaman olası değerler olmadıkları bu temel bölümünü gizil sınıflar kuramı olarak adlandırmış, somutlarına yasasından yararlanarak, ye (x; F(x)J = F(y) olduğu zaman alt olma simgesinin elenebileceğini göstermiştir.)

—Opt. Gizil odak, ışık ışınlarının uzantılarının kesiştiği nokta. (Eşanl. ZAHİRİ ODAK.) |j Gizil nesne, optik bir sistemde, somut gerçekliği olmayan ve çeşitli noktaları gelen ışınların uzantısında oluşan nesne.

—Tem. parç. Gizil kuvantonlar, gizil parçacıklar, kuvantum fiziğinde kuvantonlar arasındaki etkileşimi açıklamaya olanak veren saymaca parçacıklar. (Bu kavram, klasik fizikteki alan kavramının yerini almıştır.) [Bk. ansikl. böl.]

—ANSİKL. Tem. parç. Klasik fizikte parçacıklar arasındaki kuvvetler (ya da etkileşimler) uzaktan dolaylı olarak alanlarla İletilir; dolayısıyla bir A parçacığının yayımladığı alan, B parçacığına kadar yayılarak, onu etkiler. Kuvantum fiziğinde, alan ve parçacık kavramları doğruluğunu yitirir; yalnızca kuvanton kavramı sözkonusudur; A ile B kuvantonları arasındaki etkileşim, A'nın yayımladığı ve B'nin soğurduğu (ve tersi) üçüncü bir ara kuvanton alışverişi biçiminde betimlenir. Nitekim elektrikle yüklü kuvantonlar arasındaki elektromanyetik etkileşimler gizil foton alışverlşiyle, nükleer etkileşimler de gizil mezon alışverişiy-le dolaylı olarak gelişir. Gizil parçacık alışverişleri gerçekte gözlenemez; böyle bir aracı kuvantonu algılayabilmek için bunun A ve B arasındaki varoluş süresinden daha büyük bir zaman gerekeceği, Heisen-berg eşltsizliklerlyle kolayca gösterilebilir. Bu yüzden sözkonusu kuvantonlâra, doğrudan algılanabilen "gerçek" parçacıkların tersine "gizil parçacıklar" adı verilir.