Çekme Deneyi İle Malzemelerin Mukavemeti Hakkında İçerik Ve Bilgiler
 

B. ÇEKME DENEYİ

Çekme deneyi malzemelerin mukavemeti hakkında esas dizayn bil*gilerini saptamak ve malzemelerin özelliklere göre sınıflandırılmasını sağlamak amacı ile geniş çapta kullanılır. Çekme deneyi standartlara gö*re hazırlanmış deney numunesinin tek eksende, belirli bir hızla ve sabit sıcaklıkta koparılıncaya kadar çekilmesidir. Deney sırasında, standart numuneye devamlı olarak artan bir çekme kuvveti uygulandığında, aynı esnada da numunenin uzaması kaydedilir.
Çekme deneyi sonucunda numunenin temsil ettiği malzemeye ait aşağıdaki mekanik özellikler bulunabilir.

• Elastisite modülü
• Elastik sınırı
• Rezilyans
• Akma gerilmesi
• Çekme dayanımı
• Tokluk
• % uzama
• % kesit daralması

Şekil 5. Çekme Deneyinin Şematik Olarak Uygulanması
Çekme deneyine tabi tutulan numunenin yukarıda belirtilen öz*elliklerin sıhhatli bir şekilde ortaya çıkarılabilmesi için, alındığı malzemeyi tam olarak temsil edebilmesi şarttır. Ayrıca şu hususların bilinmesi de, sonuçların irdelenmesi bakımından gereklidir. [2]
Numunenin alındığı malzemenin :
a) imalat şekli :

• Döküm
• Kaynak
• Sıcak dövme veya haddeleme
• Soğuk dövme veya haddeleme

• İmalat şekline göre yönlenme
• Tatbik edilen ısıl işlemler

Deney sonuçlarının irdelenmesinde, numunenin alındığı malzemenin durumu yanısıra, alınan numunede de şu hususları bilinmesi faydalıdır :

• Numunenin alındığı bölgeler
• Numunenin alınış şekli
• Numunenin hazırlanış şekli

Çekme deneyine tabi tutulacak numunelerin şekil ve boyutları stan*dartlarda belirtilmektedir. Deney sonuçlarının belirli bir standarda uy*ma zorunluğu vardır. Sonuçlar, numune boyut ve biçimine göre değişik*lik arz edebilir. Numuneler iki kısımdan ibarettir.
1) Numunenin baş kısımları : Yük tatbik edilmek için tutulan kısımlardır ve diğer bölgeye göre daha büyük boyutludur.
2) Numunenin orta kısmı : Yük tatbik edildiğinde deformasyonun yer alması arzu edilen daha küçük boyutlu bölgedir. Deney sonuçları bu kısımda yapılan ölçmelerle tespit edilir. Numunenin bu kısmında, kesit ile uzunluk arasında belli bir ilişki vardır.
Şekil 6. Alüminyum Alaşımı İçin Gerilim-Gerinim eğrisi

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Şekil 7. Yuvarlak Kesitli Basamaklı Çekme Numunesi
d 0 = Numune Çapı
d 2 = Basamak Kısmının Çapı = 1,2 d 0
d 1 = Baş Kısmının Çapı = 1,75 d 0
L v = İnceltilmiş Kısmın Çapı = L 0 + d 0
L 0 = Ölçü Uzunluğu = 5 d 0
L t = Toplam Uzunluk
h = Basamak Kısmının Uzunluğu = d 0
g = Baş Kısmının Uzunluğu = d 0 + 5 mm