Amino Asitler - Asparagin Nedir?
 

Asparagin

Asparagin (Asn, N) proteinleri oluşturan 20 doğal amino asitten biridir. Moleküler ağırlığı 132.118 g/mol ve molekül formülü C4H8N2O3'dür.

Sistematik ismi (2S)-2-amino-3-carbamoyil-propanoik asittir. pKa değeri 2.02-8.8?dir.

Asparagin, yan zincirlerinin fonksiyonel grubu olarak karboksiamit içerir. Temel amino asitler grubunda değildir. Kodonları AAU ve AAC şeklindedir.

Gıdalarda, yeterli sıcaklık sağlandığında, asparagin ve indirgeyici şekerler ya da reaktif karboniller arasında gerçekleşen tepkimeler sonucunda akrilamit (akrilik amit) üretilir. Patates kızartması, patates cipsi ve kavrulmuş kahve gibi fırınlanmış ürünlerde görülür.

Asparagin yan zincirleri, peptitlerle hidrojen bağlarının etkileşiminden oluşur. Bu nedenden dolayı, asparagin kalıntılarına alfa-helislerin başlangıç ve sonlarına yakınlarda ve beta yaprak motiflerinin döngülerinde rastlanır. Hidrojen bağları etkileşiminde kapak görevi görür. Farklı bir metilen grup içeren glutaminler daha uygun bir entropi değerine sahiptir ve bu ölçüde daha az kullanışlıdır.

Ayrıca asparagin, N-bağlı glikolizasyon (protein zincirinin karbonhidrat zincirleri eklenmesiyle değişimi) için anahtar bölge sağlar.

Besin kaynakları:

Asparagin, insan vücudunda metabolik yolla sentezlenebilen ve besinlerle dışarıdan alınmaya ihtiyaç olmayan bir amino asittir; yani temel amino asitlerin arasında yer almaz.

Asparagin aşağıdaki gıdalarda bulunur:

• Hayvansal kaynaklar: Süt ve süt ürünleri, peynir altı suyu, kümes hayvanları ürünleri, sığır eti, yumurta, balık, laktalbumin, su ürünleri.

• Bitkisel kaynaklar: Patates, tahıl, kabuklu yemişler, çekirdekler, soya, baklagiller, kuşkonmaz.

Biyosentezi:

Oksaloasetat, asparagin uyarıcısıdır. Transaminaz enzimi kullanılarak, oksaloasetat aspartata dönüştürülebilir.

Bu enzim, amino grubu, glutamattan alfa-ketoglutarat ve aspartat üreten oksaloasetata transfer eder. Asparagin sintetaz enzimi aspartattan asparagin, AMP, glutamat ve profosfat üretir. Asparagin sintetaz tepkimesinde, aspartatı aktive etmek için ATP kullanılır ve beta-aspartil-AMP oluşur. Glutamin beta-aspartil-AMP ile tepkimeye giren amonyum grubunu asparagin ve serbest AMP oluşması için bağışlar.

Aspartat glukojenik bir amino asittir. L-asparginaz, amit grubunu aspartat ve amonyum oluşturmak amacıyla hidrolize eder. Transminaz, aspartatı oksaoasetata dönüştürür. Bu oksaoasetat, sonradan sitrik asit döngüsüne ya da glukoneojenize dahil olur.

İşlevi:

• Sinir sistemi için gereklidir.

• Amonya sentezinde önemli bir rol oynar.