Amino Asitler - Lisin Nedir?
 

Lisin

Lisin (Lys, K) bir alfa-aminoasittir. Kimyasal formülü HO2CCH(NH2)(CH2)4NH2 ve molekül ağırlığı 146.188 g/mol?dür. Sistematik adı 2,6-diaminoheksanoik asittir. Kodları AAA ve AAG şeklindedir. İnsan vücudunda sentezlenmez, bu nedenden dolayı esansiyel bir aminoasittir.

Lisin, arginin ve histidin gibi bazdır. Genelde epsilon-amino grubu hidrojen bağlarına katılır ve katalizde genel bir baz olarak bulunur.
(Yaygın post-translasyonel değişimler epsilon-amino grubun metilasyonunu (metil-, dimetil-, and trimetillisin oluşturarak) içerir. Sonraki değişim kalmodulinde gerçekleşir. Lisindeki diğer bir post-translasyonel değişim asetilasyon ve ubikitinasyon proseslerini içerir.)

Biyosentezi

Esansiyel bir aminoasit olan lisini hayvanlar sentezleyemez. Bitkiler ve mikroorganizmalar ise aspartik asitten sentezlerler. Kapak zincir reaksiyonu, delta1-piperidin-2,6-dikarboksilata indirgenen dihidropikolinat oluşturur. Heterosikliğin açık halkasında lisini meydana getiren pimelik asit türevleri görülür.

Lisin biyosentezine katılan enzimler şunlardır:
[*]Aspartokinaz[*]Beta-aspartat semialdehit dehidrojenaz[*]Dihidropikolinat sentaz[*]delta1-piperidin-2,6-dikarboksilat dehidrojenaz[*]N-sukkinil-2-amino-6ketopimelat sintaz[*]Sukkinil diaminopimelat aminotransferaz[*]Sukkinil diaminopimelat desukkinilaz[*]Diaminopimelat epimeraz[*]Diaminopimelat dekarboksilaz

Memelilerde, alfa-ketoglutarat başlangıç transaminasyonu sayesinde asetil-CoA üretmek amacıyla lisin metabolize olur.

Dekarboksilasyonla, lisinin bakteriyel parçalanması sonucunda kadaverin çıkar.

Sentetik ve rasemik lisin sentezi kaprolaktamla başlar.

Besin Kaynakları

Bir insanda günlük lisin ihtiyacı 1-1.5g?dır. Lisin, tüm tahıllarda limitleyici aminoasittir.

Lisin içeren bitkiler şunlardır: Soya fasulyesi, su teresi, sukabağı, keçiboynuzu, fasulye, kabuklu yemiş, kuşkonmaz, ıspanak, horozbibiği çiçeği, Karaman kimyonu, acı bakla, mercimek.

Lisin kaynakları genelde protein bakımından zengin olan besinlerdir. Bunların içinde et (kırmızı et, domuz eti ve tavuk eti), peynir, balık ve yumurta da vardır.