Cisim Ve İşık
 

Cisim ve Işık
cisim nedir - ışığın cisimlere etkisi - cisim çeşitleri - cisimlerin özellikleri

Çevremizde olan bütün varlıkları görmemizi sağlayan enerji ışıktır.Işık görebilmemizin ana nedenidir. Eğer ışık olmasaydı hiç bir şey göremezdik.

Görme olayında ışık kaynağından çıkan ışınlar cisimlere çarparak yansır ve gözümüze ulaşırlar.Göz bebeğinden onları içeri girerek retinaya bağlı sinirler aracılığı ile beyne yollanırlar.

Fiziğin ışık ve ışıkla ilgili olayları inceleyen bölümüne OPTİK denir.

Işık tüm ortamlarda önüne bir engel çıkmadığı sürece doğru yolla yayılır.Eğer herhangi bir engelle karşılaşırsa ortamin özelliğine göre ya yansır(katılarda) ya da kırılır(sıvı ya da gaz ortamlarda).

Çevremizde bize ışık veren pek çok ışık kaynağı vardır.Işık kaynakları kediliğinden görülebilir.Işık kaynağı olmayan cisimleri de yansıyan ışık ışınları sayesinde ve farklı renklerde görürüz.

Işı; yayılmak için bir ortama ihtiyaç duymaz.Havada, suda, çeşitli maddeler içinde hatta boşlukta bile yayılabilir.Uzayda hava olmadığını düşünürsek, Güneş'ten gelen ışınların boşlukta yayıldığını kolaylıkla anlayabiliriz.Işık yolunun üzerine saydam olmayan bir madde çıkana kadar doğrusal yolla yayılmaya devam eder.

Cisimler ışığı geçirip geçirmeme durumuna göre 3'e ayrılır.

1. Saydam Cisimler: Işığı geçiren cisimlerdir.Cam, su, hava vb.Ancak duru su ışığı iyi geçirirken bulanık su tam saydamlık özelliği göstermez.

2. Yarı Saydam Cisimler: Işığın bir kısmını geçirebilen cisimlerdir.Buzlu cam, yağlı kağıt vb.

3. Saydam Olmayan Cisimler(Opak Cisimler) :Işığı geçirmeyen cisimlerdir. Tahta, beton, halı, tuğla vb.

Işığı geçirmeyen cisimlerin bir kısmı üzerlerine düşen ışığın büyük bir bölümünü yansıtır.Bu cisimler parlak yüzeyli cisimlerdir.

IŞIĞIN SOĞURULMASI

Işığın maddeler tarafından emilmesine(maddeler tarafından tutulmasına) soğurulma denir.Soğurulma yüzeyin rengine bağlıdır.Işığı en çok soğuran renksiyahtır.Üzerine düşen ışıktaki bütün renkleri emer. Diğer renkler ise örneğin kırmızı sadece kırmızı ışığı yansıtır gerisini emer.Beyaz renk ise bütün renkleri geri yansıtır.Yazın açık renklikıyafetler giymemizin sebebi budur.

En büyük ışık kaynağı Güneş'tir.Güneş'ten gelen ışınlar ulaştıkları yerdeki maddeleri ısıtır.Saydam olmayan cisimler ışığı geçirmediklerinden arkalarında gölge oluşur.Gölge olan alanlara ışık ulaşmadığı için bu yerler fazla sıcak olmaz.

Güneş ışığının maddelerin sıcaklığını artırması ışık enerjisinin ısı enerjisine dönüşmesinden kaynaklanır.
Seracılıkta, evlerde su ısıtılmasında, güneş pillerinde ve bazı hesap makinelerinde Güneş ışığının diğer enerjilere dönüşmesinden yararlanılır.
Ancak Güneş ışığı bazen de zarar verir.Uzun süre Güneş altında kalmak deri yanıklarına ve Güneş çarpması denen olaya neden olur.Güneş'te kalan besin ya da ilaçlar bozulur.Giysilerin rengi değişip, solar.

Radyometre ışık enerjisinin varlığını bildiren bir alettir.

Güneş'ten gelen beyaz ışık aslında pek çok rengin birleşmesinden meydana gelir.Güneş ışığı bir prizmadan geçirilirse çeşitli renklere ayrıştığı görülür.Bu olayı aslında günlük hayatımızda çeşitli defalar gözlemişizdir.Örneğin sabun köpüğünde, yere dökülen gazyağına güneş vurduğunda, CD lerde bu renkleri görmüşüzdür.Bu renkler ışığınrenkleri olup bileşenleri yoktur.Bu tür ışığa tek renk ışık deriz.Beyaz ışığın tek renkleri de kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi ve mordur.Gökkuşağında bu renkleri görebiliriz.Kısacası beyaz ışık başlı başına bir renk değil, kırmızı, yeşil ve mavi olan ana renklerin karışımından olumuştur.

Sadece kendi rengini geçirip diğer renkleri soğuran cisimler ışık filtresidir.Ama filtre üzerine kendi renginden farklı olan bir ışık gönderirsek, ışık filtrenin diğer yanına geçmez.Trafik lambalarında, gözlük camlarında ışık filtrelerinden yararlanılır.

Beyaz renkli cisimler beyaz renkten farklı renkte olan bir ışıkla aydınlatılırsa o renkte görünür.Bunu da eğlence merkezlerinde, düğün salonlarında gözlemleyebiliriz.Beyaz renkli cisimlerin kırmızı ışıkta kırmızı, mavi ışıkta mavi görünmeleri gibi.

Yeşil renkli bir cismin üzerine beyaz ışık gönderirsek, cisim yeşil ışığı geçirip diğer renkleri soğurduğu için yeşil renkte görünür.Ama yeşil cisme mavi ışık gönderirsek cisim yeşil haricindeki tüm renkleri yuttuğu için siyahrenkte görünür.