ForumSinsi - 2006 Yılından Beri

ForumSinsi - 2006 Yılından Beri (http://forumsinsi.com/index.php)
-   Edebiyat / Dil Bilgisi (http://forumsinsi.com/forumdisplay.php?f=658)
-   -   Göktürkçede Birleşik Fiiller (http://forumsinsi.com/showthread.php?t=1077174)

Prof. Dr. Sinsi 12-20-2012 12:28 PM

Göktürkçede Birleşik Fiiller
 


Göktürkçede birleşik fiiller, aşağıda sıralandığı şekilde iki yolla yapılır:

1. ?İsim +
yardımcı
fiil?: Geçişsiz fiiller için ?bol-?; geçişli fiiller için ?kıl-? yardımcı fiili kullanılır. ?kul bol-? (kul olmak), ?küŋ bol-? (cariye olmak), ?baz kıl-? (tâbi kılmak)

2. ?Fiil + zarf fiil eki + tasvir fiili?:

- ?Fiil + -A~-I/-U + bir-?: Kesinlik bildirir. ?Ver-? tasvir fiili Türkiye Türkçesinde tezlik bildirir. Göktürkçede tezlik değil, kesinlik bildirir: ?Tuta birmiş? (tutmuştur), ?alı birmiş? (almış)

- ?Fiil + -I/-U + u-?: Yeterlik bildirir: ?kim artatı udaçı erti? (kim bozabilecek idi), ?itini yaratunu umaduk yana içikmiş? (teşkilâtlanmadığı için tekrar tâbi olmuş)

- ?Fiil + -U + ıd-?: Oluşun, hareketin tamamlandığını bildirir: ?ıçgınu ıdmış? (elden çıkarmış), ?yitürü ıdmış? (kaybetmiş)

- ?Fiil + -A ~-U~(X)p + bar-?: Oluşun, hareketin tamamlandığını bildirir: ?uça barmış? (uçup gitmiş, vefat etmiş), ?yokadu barır ermiş? (yok olup gidermiş)

İSİM CÜMLESİ

Göktürkçede isim cümlesi iki şekilde kurulur. Birincisinde cümlenin sonuna doğrudan isim soylu bir sözcük getirilir: ?Bilge Tonyukuk men.? (Ben Bilge Tonyukuk?um.) İkincisinde ?er-? fiili kullanılır: ?Tabgaç kagan yagımız erti.? (Çin milleti düşmanımız idi.)



Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.