Dinî Tasavvufi Türk Halk Edebiyatı
 

Dinî Tasavvufi Türk Halk Edebiyatı
DİNÎ TASAVVUFİ TÜRK HALK EDEBİYATI

Tasavvuf, İslamiyetin temel kurallarına dayanarak nefsi (öz benliği) arıtma, ahlâkı güzelleştirerek dini yaşama ve Allah'a ulaşma biliidir.

Evrenin oluşumunu, Allah'ın niteliğini "Vahdet-i Vücut" (Varlık birliği) anlayışı ile açıklayan dini ve felsefi bir akımdır. Tasavvufun pratik hedefi insanı: "İnsan-ı kâmil (olgun insan) derecesine ulaştırmaktır. Kendi görüş, anlayış ve inanışları çerçevesinde tasavvuf, insanı yüceltmek isteyen bir ahlak sistemidir.

Tasavvufa göre evrenin varlık nedeni, Allah'ın iradesidir. Allah, kendi güzelliğinden, kudretinden bir iz göstermek istediği için evreni yaratmıştır. Allah'ın kudret ve sırlarının evrende görünmesi "tecelli" kavramını karşımıza çıkarır. İnsan içindeki yokluk öğelerinin esiri olduğu an "insan-ı Kâmil" aşamasına ulaşamaz. Kâmil insan, "ermiş insan"dır. Kendi istek ve çabalarıyla "benliğini" ilahi aşkla yok eden kişi "fenafillah" (Allah'ta yok olma) derecesine ulaşır. O insan için her şey "Bir" dir. Bu birlik "Vahdet-i Vücut" u karşımıza çıkarır. "Vahcet-i Vücut" tasavvuf inancının temel felsefesidir.

Hece ölçüsünün kullanıldığı tasavvuf edebiyatında hece ölçüsünün yanı sıra aruz ölçüsü de kullanılmıştır. Bu edebiyatın temsilcisi olan şairlerin dili genelde açık ve anlaşılır olmakla birlikte ağır bir dil kullananlar da vardır.

Dinî tasavvufî halk edebiyatının şairleri, duygu ve düşüncelerini ilahi, nefsi, deme, devriye, nutuk, şathiye gibi türler içinde işlemişlerdir.

XII. yüzyıldan itibaren Anadolu'da gelişmeye başlayan dini tasavvufi Türk halk edebiyatının başlıca temsilcileri : Yunus Emre, Hcı Bektaşı Veli, Hcı Bayram-ı Veli, Kaygusuz Abdal, Pir Sultan Abdal gibi şairlerimizdir.