Van Allen ışınım Kuşakları
 

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1265748603

VAN ALLEN IŞINIM KUŞAKLARI

Van Allen Işınım Kuşakları,Yer'i çevreleyen,eşmerkezli iki kalın halka biçimindeki yüklü parçacık kuşağı.ABD'nin 1958'de fırlattığı "Explorer I" uydusundaki ölçüm aygıtlarından sağlanan verilerin incelenmesiyle ortaya çıkarılmış ve bu verileri inceleyen ve yorumlayan fizikçi J.A.Van Allen'in onuruna adlandırılmıştır.

Van Allen kuşakları özellikle Ekvator üzerinde çok yoğundur,kutuplar üzerinde ise hemen hemen hiç bulunmazlar.Kuşaklar birbirinden kesin sınırlarla ayrılmış değildir.Kuşağın iç sınırı da kesin bir sınır oluşturmaz.Yüklü parçacık yoğunluğu kuşaklara doğru yavaş yavaş artar ve iki kuşağa karşılık gelen bölgelerde en büyük değerlerine ulaşır.Kuşaklara biçimini veren etki Yer'in magnetik alanıdır.bu alan Yer yüzeyine göre bakışımlı (simetrik) olmadığından kuşaklar da Yer'e göre bakışımlı değildir.İç kuşak,Atlas Okyanusunun güney bölgesi üzerinde 400 km.,Büyük Okyanus üzerinde ise 1.000 km yükseklikte yer alır.Yer'in magnetik alanının bakışımsızlığından kaynaklanan etki yükseklere çıkıldıkça azalar,ama dış bölgede de Güneş rüzgarının etkisiyle biçim bozulması ortaya çıkar.Yaklaşık 64.000 km'lik bir yükseklikte ışınım kuşağı birdenbire son bulur.bu yükseklik,Yer'in magnetik alanının düzenli etkisinin Güneş rüzgarı nedeniyle ortadan kalktığı geçiş noktasıdır.

İç kuşağın ortası Yer'den yaklaşık 9.500 km yüksekliktedir.dış kuşağın ortasının yüksekliği ise 25.000 km ile 32.000 km arasında yer alır.İç kuşak çok yoğun yüksek enerjili (yüzlerce milyon elektron volka kadar) protonlar ile enerji düzeyleri 1 milyon elektronvolta ulaşan elektronlardan oluşur.Dış bölgelerde puroton yoğunluğu daha da büyüktür,ama bu protonların enerji düzeyi düşüktür.bu bölgelerde değişen yoğunluklarda olmak üzere elektronlar ile alfa parçacıkları da (helyum çekirdekleri ) vardır.

Kuşakları oluşturan parçacıklar Güneş'ten kaynaklanır.Bu parçacıklar Güneş'ten dışarı doğru sürekli akan Güneş rüzgarıyla Yer'e ulaşırlar.Bu parçacıkların bir bölümü de Güneş sistemi dışından gelen kozmik aşınımdan kaynaklanır.Yer'in magnetik alanının etkisine yakalanan yüklü parçacıklar magnetik alan çizgileri boyunca kuzeyden güneye,ardından güneyden kuzeye olmak üzere sürekli hareket eder.Parçacıklar bu hareketleri sırasında kuvvet çizgileri çevresinde sarmallar çizer.Parçacıklar çok yavaş biçimde boylam da değiştirirler.Elektronlar doğuya,protonlar batıya doğru sürüklenir.Bütün bu hareketler sonucunda kuşakların kabuk ya da simit biçimindeki yapısı oluşur.

Kaynak:AnaBritannica cilt 31 frmsinsi.net için derlenmiştir.