Nizam-I Ceidt Ve İrad-I Cedit
 

NİZAMI CEDİT

Geniş anlamda, Sultan III. Selim'in Osmanlı İmparatorluğu'nu Batılı usüllerle yeniden düzenlemek amacıyla giriştiği reform (ıslahat) hareketlerine verilen (yeni düzen) addır.

Dar anlamda ise, bu hareketin bir bölümü olarak yeniçeri ocağının yanı sıra ve ileride onun yerine geçmek üzere Avrupa usulüne göre kurulan yeni ordu anlamındadır.

İRAD-I CEDİT

Nizam-ı Cedid hazinesi olarak bilinmektedir. III. Selim'in emri ile 1793'te Nizam-ı Cedid ordusunun giderlerini karşılamak amacıyla oluşturulan bütçe.

Padişahın başkanlık ettiği toplantı sonucunda olağan bütçe gelirlerinin dışında bir bütçe oluşturularak, gelir kaynaklarının hazineden ve genel bütçeden ayrılması kararına varıldı. Bu kararla oluşturulan yeni hazineye de İrad-ı Cedid adı verildi. İrad-ı Cedid kanunlarına göre İrad-ı Cedid nazırına ve başdefterdara verilen günlük gelir ve gider pusulaları ay sonunda incelenerek üç nüsha olarak aylık defter düzenleniyor ve bu nüshalar; Babıali'ye, Başmuhasebe'ye ve Ruznamçe Kalemi'ne veriliyor ve yıl sonunda bilanço çıkarılıyordu. Gelir fazlası olan para Darphane-i Amire'deki özel İrad-ı Cedid hazinesine aktarılırdı.

Kabakçı Mustafa Paşa isyanı sonucunda Sultan III. Selim'in tahttan indirilmesiyle bu hazine kaldırılmış, biriken paralar da Darphane-i Amire hazinesine devredilmiştir.