Metal Para, Madeni Para
 

METAL PARA

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1353790022

Metal para,MADENİ PARA olarak da bilinir.genellikle metalden (ender olarak da deri,porselen gibi başka malzemelerden )yapılan,temsil ettiği değişim değeri ya da içerdiği temal miktarının değeri üstüne vurulan bir damgayla resmen onaylanmış değişim aracı.

İlk metal para ya da benzeri nesneler,İÖ 7. yüzyılın sonlarında Lidya'da ve yaklaşık aynı dönemde Uzakdoğu da Kullanılmaya başladı.Akdeniz çevresinde hızla benimsenen metal para,buradan bütün uygar ülkelere yayıldı.

Doğu'da geliştirilen elle metal para üretme yöntemi,Batı'da da yüzyıllar boyunca çok az değişiklikle uygulandı.Bu yöntemde,dökümle elde edilen yuvarlak,ince pullar sonra yeniden ısıtılır ve üstlerine tunçtan kalıplarla vurularak (darp) baskı yapılırdı.Üretimdeki en önemli gelişmelerden biri,Romalıların demir kalıp kullanmaya başlamaları oldu.Bu kalıplar,işlenecek metal soğukken bile darp işleminin uygulanmasına olanak verecek kadar sertti ve modern çelik aletler ortaya çıkana değin kullanıldı.

Metal para yapımında ilk ve en önemli amacı,değerli bir metalin belirli bir ağırlık ve bileşimde (ayar) dolayısıyle sabit değerde bir miktarını kullanıma elverişli hale getirmektir.Ama bu amacın düzenli biçimde gerçekleştirilmesi ,tarih boyunca hiçbir dönemde kolay olmadı.İlk resmi parayı,Lidya Kralı Kroisos (hd İÖ 560-546) bastırdı.Değerli metallerin arz ve talebindeki dalgalanmalar ,hükümdarların metal paraların nominal değerine kendi darp masraflarının ve teminatlarının karşılığı bir payı da katmak istemeleri (böylece herhangi bir sikkenin içerdiği metalin değeri ile nominal değerin arası açıldığı için)sorunlar doğuruyordu.Bu nedenle ortaçağ boyunca sikkelerin ayarı sürekli düşürüldü ve kalpazanlığın önü alınamadı.15.yüzyılın sonlarında İtalya'da güvenilir ağırlık ve boyutlarda metal para üretilebilen aletlerin geliştirilmesi ,bütün Avrupa'da bu konuda standartlar oluşturulabilmesine olanak verdi.Sanayi Devrimin'deki gelişmeler,metal para üretim yöntemlerini daha yetkin hale getirdi.Çinlilerin ise metal para üretimindeki hiçbir yöntemsel yeniliği benimsememesi dikkat çekicidir.20. yüzyıla değin Çin'de metal para Antik Çağdaki yöntemle üretilmiştir.Tunçtan kare delikli Çin paraları yaklaşık 2.500 yıl süresince hep aynı boyut ve biçimde çıkarıldı.Ayrıca bak.nümizmatik.

Kaynak;AnaBritannica cilt 22 frmsinsi.net için derlenmiştir.