Süleymaniye Külliyesi
 

SÜLEYMANİYE KÜLLİYESİ

İstanbul'da ,aynı adı taşıyan semtte,Haliç'e bakan bir tepe üstünde I.Süleyman'ın (Kanuni) yaptırdığı cami,iki türbe,dört medrese,darüttıp,darüşşifa,darülhadis,darül kurra ,sıbyan mektebi,imaret,tabhane,hamam ve dükkanlardan oluşan külliye.Mimar Sinan tarafından 1550-58/59 arasında yapılmıştır.Fatih Külliyesi'yle birlikte Osmanlı mimarlığının en büyük yapılar topluluğudur.Topografik yapıya da başarıyla uyarak araziye çok akılcı bir biçimde yerleşmiştir.

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1353061121


Külliyenin ana yapısını oluşturan cami 144 m x 216 m boyutlarında ,duvarlarla çevrili bir dış avlunun içindedir.Öbür yapılar batı,kuzey ve doğudan bu avluyu "U" biçiminde çevreler,avluyla bu yapılar arasında yollar yer alır.Caminin planı 61 m x 70 m büyüklüğünde ,kareye yakın bir dikdörtgen biçimindedir.Bunun ortası,çapı 26 m'yi aşan bir kubbe ve ( kıble aksı üzerinde) önde ve arkada iki yarım kubbeyle örtülmüştür.İki yandaki ( doğu ve batı ) ince uzun sahınların örtüsünü ise,birsıra üstüne dizilmiş beşer kubbe oluşturur.Bunlardan iki uçlardaki ile ortadaki büyük ( çapı y.10 m),aralardaki ikişer tanesi ise daha küçüktür ( çapı y.7 m.) Merkezi kubbeyi dört filayağı taşır.Filayakları birbirlerine dört büyük askı kemeri ile bağlanmış kubbeye geçiş pandantiflerle sağlanmıştır.Bu askı kemerlerinden öndekiyle arkadaki ,üstlerine yarım kubbeler dayandığı için dışarıdan görünmez .İçleri üçer sıra pencere ile delinerek hafifletilen iki yandakiler ise,yan sahınları örten büyüklü küçüklü beş kubbenin üzerinde yükselerek caminin Haliç'ten görünen ünlü siluetinin en önemli parçasını oluşturur.Kemerlerin basamaklı üst örtüsü ve iki uçlarında yer alan,üzerleri dilimli bir kubbeyle örtülü ağırlık kuleleri de bu siluetin önemli öğeleridir.

Filayakları beden duvarlarına da kemerlerle bağlanmıştır.Bu noktalarda duvarların kalınlaştırılmasıyla oluşturulan payanda ayakları,dört yönde kubbeden gelen itme kuvvetini karşılar.Kuzeydekiler hariç,ayaklar duvarlardan dışarıya taşırılarak belli edilmiştir.Doğu ve batı cephelerinde bu ayakların arasında yer alan iki katlı üzerleri bir saçakla örtülü revaklar,caminin yan görünümlerine hareketlilik kazandırır.

İç avlu camiden biraz daha küçük bir dikdörtgen biçimindedir.Ortasında kırma çatılı küçük bir şadırvan vardır,dört yanını kubbeyle örtülü revaklar çevreler,Caminin kuzey duvarı önündeki revak daha yüksek yapılarak son cemaat yeri haline getirilmiştir.Dört minareden ikis bu son cemaat yerinin iki ucunda ,yani caminin kuzey köşelerinde ,öbür ikisi iç avlunun kuzey köşelerindedir.Camiyi bitişik minarelerin üçer,öbürlerinin ikişer şerefesi vardır.

Süleymaniye Camisi bezeme sanatı bakımından da önemli bir yapıdır.İç avluyla caminin cümle kapılarındaki alınlık ve kemer kavsarası gibi öğelerle şadırvanın saçaklığı,sütun başlıkları ,mihrap,minber,müezzin,ve hünkar mahfillerinde dönemin zarif taş işçiliğinin yalın örnekleri yer alır Kıble duvarında mihrabı çevreleyen renkli camlı pencerelerin (bak.revzen).bazısı caminin yapıldığı dönemden kalmıştır.İç avlu revak kubbelerinin içi,ibadet mekanında da pandantiflerle yarım kubbeler zarif kalem işleriyle kaplıdır.Bunlar 1961-67 arasında özgün biçimlerine uygun olarak onarılmıştır.Kaynaklarda ,camideki yazıların çoğunun Ahmed Karasahisari'nin öğrencisi Hasan Çelebi tarafından yazıldığı belirtilmektedir.


Kaynak;AnaBritannica cilt 28 frmsinsi.net için derlenmiştir.

Cevap : Süleymaniye Külliyesi
 

Caminin kıble duvarının arkasındaki hazirede I.Süleyman'ın ve karısı Haseki Hurrem Sultan'ın türbeleri yer alır.Hurrem Sultan Türbesi sekizgen prizma gövdeli,kubbeyle örtülü bir yapıdır.Dört sütunun taşıdığı geniş saçaklı bir griş sundurması vardır.Girişin iki yanı ve iç duvarlar dönemin çok güzel İznik çinileriyle kaplıdır.Kanuni Sultan Süleyman Türbesi külliyenin bitmesinden sonra,1566/67'de yapılmıştır.Planı sekizgen,kubbesi çift çeperlidir.İç kubbesi sekiz somaki sütuna ,dış kubbesi beden duvarlarına oturur.Türbe dışarıdan bir revakla çevrelenir.Sekizgenin her kenarında beş sütuna binen dört kemerin oluşturduğu bu revak,türbenin yarı yüksekliğinde tek eğimli ,kurşun kaplı bir çatıyla örtülüdür.Bu plan şemasının Akdeniz çevresi mimarlıklarında Antik Çağdan beri görülen,çevresi galerili,daire ya da çokgen planlı yapılara benzemesi ilginçtir.Kanuni Sultan Süleyman Türbesinde de girişin iki yanı ve iç duvarlar çok değerli 16.yüzyıl İznik çinileriyle kaplanmıştır.Haziredeki üçüncü yapı güney duvarına bitişik darülkurradır.Kubbeyle örtülü,kare planlı bu yapıya güney cephesinde ,avlu duvarı dışında kalan iki kollu bir merdivenden girilir..

Süleymaniye Külliyesi'nin ünlü medreselerinden evvel (birinci) ve sani (ikinci) cami avlusunun batısında ,salis (üçüncü) ve rabi (dördüncü)doğusunda yer alır.Bunlar ikiz yapılar olarak düzenlenmiştir.Temelde hepsinin plan şeması dörtgen bir avluyu çevreleyen revaklarla bunların arkasında sıralanan hücrelerden ve batı kenarlarının ortasındaki birer dershaneden oluşur.Evvel ve sani medreselirinin karşılıklı girişleri aralarındaki dar sokağın batı ucundan verilmiştir.Evvel medresesinin güneyinde sıbyan mektebi,sani medresesinin kuzeyinde de darüttıp yer alır.Sıbyan mektebinin kubbeyle örtülü bir dershanesi bir de bunun önünde çevresi açık,üzeri gene kubbeyle örtülü bir hayatı vardır.Darüttıp bir sıra üzerine dizili 12 hücreden oluşmaktadır.Arazinin eğiminden yararlanılarak ,sıbyan mektebi.evvel ve sani medreseleri ve darüttıbbın alt katlarına ,cami avlusunun batı kenarında uzanan sokak boyunca dükkanlar yapılmıştır.Bu dükkanlar Tiryaki Çarşısı adıyla anılır.Bugün evvel ve sani medreseleri Süleymaniye Kütüphanesi sıbyan mektebi bu kütüphanenin çocuk bölümü,darüttıp da avlusuna eklenen yeni bir yapıyla birlikte sağlık merkezi olarak kullanılmaktadır.



Kaynak;AnaBritannica cilt 28 frmsinsi.net için derlenmiştir.