Bhutan-Asya'da Devlet
 

Bhutan-Asya'da Devlet


BHUTAN-Asya'da devlet, Doğu Himalayalar'ın güney yamaçlarında; 47 000 km; 1 423 000 nüf. (1985). Başkenti Thimbu. Resmi dili tibetçe.

-COĞRAFYA Bhutan, yapı bakımından üç bölgeye ayrılır: Himalayalar'ın kenarındaki döküntülü platolar (Duarlar); orta kesimdeki dağlık bölge (Orta Himalayalar); yükseltileri 6 000-7 000 m'yi bulan dorukları içeren ve Bhutan-Tibet sınırını çizen Büyük Himalayalar. Bhotialar adı verilen Bhutan halkı dağlık kesimlerdeki derin vadilerde toplanır; ülkenin güney kesimin-deyse, göçler sonucunda, kalabalık bir nepalli topluluk yaşamaktadır. Asıl Bhu-tanlılar özellikle, Kara Dağ'ın B.'smda; yükseltisi 1 000-2 000 m arasında değişen kesimde yaşar; dağın doğu kesimin-deyse, Assamlı kabilelerle akraba bir halk yerleşmiştir. Başlıca gelir kaynağını tibet tipi bir tarım ve çobanlık ekonomisinden sağlayan vadiler (3 000 m'nin üstünde) bir yana bırakılırsa, ülke ekonomisi sıcak ılıman iklimin egemen olduğu yörede ta-raçalar halinde gerçekleştirilen ve yer yer modernleşme (sığır yetiştiriciliği) eğilimi gösteren sulu tarıma (pirinç, mısır, hint darısı...) dayanır. Ülke, ulaşım yollarını geliştirerek dışa açılmaya başlamıştır. Dış ticaretin hemen hemen tamamı Hindistan' la yapılır.

-TARİH. XVII. yy.'da tibetli çetelerin yerleştiği Bhutan , Ejderha ülkesi, 1865' ten başlayarak Hindistan'a bağımlı hale geldi. Uzun süre, biri manevi (Buddha' nın cisimleşmişi sayılan Dharma raca , Şabdung), öbürü dünyevi (Deb raca , Deb zimpon) iki önder tarafından yönetildi. XIX. yy.'ın sonunda dünyevi güç, Vangçuk ailesinden Tongsa penlop' unun (vali) eline geçti. 1910'da yapılan sözleşmeyle, Bhutan'ın dışişlerinin denetimi İngiltere' ye bırakıldı. 1949'da Hindistan'a verilen bu denetim, günümüzde de sürmektedir. Bununla birlikte Bhutan, kâğıt üstünde bağımsız bir ülkedir ve 1971 eylülünden bu yana BM üyesidir.



Kral Cigme Dorci Vangçuk (öl. 1972), henüz feodal koşullarda yaşayan ülkesini modernleştirme ve özgürleştirme çabalarına girişti. 1953'te üyelerinin üçte ikisi iki dereceli seçim sistemiyle köy başkanları tarafından seçilen, üçte biriyse kralın devlet görevlileri arasından atadığı , buddhacı din adamlarının seçtiği 150 üyeli bir meclis kuruldu. 1968'de kral, milletvekillerinin, her üç yılda bir, üçte ikilik çoğunluk sağlanması koşuluyla krala güvenlerini belirtmesi hükmünü getirerek meclisin kararlarını veto edebilme hakkından vazgeçti.



Dinsel güçse, din adamlarının hâlâ önemli olmalarına (cey khempo'nun yetkisi altında 5 000-6 000 buddhacı rahip) karşın, gerilemektedir. Siyasal yaşama, iki büyük aile arasındaki rekabet egemendir. 1972'den bu yana iktidarda olan ama 1974'te taç giyen kral Cigme Singye'nin (doğm. 1955) ailesi olan Vangçuk ailesi ve rakip Dorci ailesi. Ama ülkenin en önemli siyasal sorunu, ülkeleri Çin tarafından işgal edildikten sonra Bhutan'a sığınan tibetli mülteciler sorunudur.

Ülke dışa açılma siyasetini sürdürdü; UNESCO'ya üye oldu (1982). Aralık 1983' te Hindistan ile yapılan ticaret anlaşması, başka ülkelerle ticaret yapabilme olanağı sağladı. 1971'de kabul edildiği Birleşmiş milletler örgütü'nde sürekli olarak görev yapacak temsilci atadı (1985). Güney Asya dışındaki ülkelerle (Danimarka, isveç, isviçre gibi) ilişkiler kurulmaya başladı.




Batısında ve güneyinde Hindistan'ınhttp://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif kuzeyinde Çin'in yer aldığı Bhutan'ın coğrafi konumu 27 30 Kuzey enlemihttp://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif 90 30 Doğu boylamı üzerindedir. Ülkenin toplam yüz ölçümü 47http://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif000 km² oluphttp://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif 1http://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif075 km'lik bir kara sınırına sahiptir. Ülkenin sınırlarından 470 km'si Çin ilehttp://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif 605 km'si ise Hindistan iledir. Ülke dağlık bir arazi üzerine kuruludur. Ancak iklim çeşitlilik göstermektedir. Kuzey ovalarda tropikal iklim hakimdir. Orta kısımdaki vadilerde kışlar soğukhttp://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif yazlar sıcak geçer. Himalayalar'da ise kışlar serthttp://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif yazlar serindir.


Bhutan'da Himalayalarınbuzullar ve göller. eteğinde


Ülkede birkaç verimli ova ve ağaçsız bozkırlar yer almaktadır. Ülkenin en düşük rakımlı yerihttp://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif Drangme Chhu (97 m) adındaki bölgedir. Buna karşılık en yüksek rakımlı noktasıhttp://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif Kula Kangri'nin zirvesi olup tam 7http://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif553 m'dir. Ülkede kerestehttp://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif alçıtaşıhttp://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif kalsiyum karbürhttp://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif hidro güç sanayileri yapılmaktadır. Ancak ülkede tarıma elverişli mekan hemen hemen yoktur. Ülkedeki tarıma elverişli alan oranı %2http://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif otlaklar %6http://www.tatliaskim.com/images/smilies/virgul.gif ormanlık arazi %66 kadardır. Ülkedeki arazilerin sadece 340 km² kadarı sulanabilmektedir. Ülkede tüm yıl boyunca sert fırtınalar; yağış sezonu boyunca yaygın toprak kaymaları görülmektedir.