Çay Tadım Sözlüğü
 

Çay Tadım Sözlüğü

A

Almondy Bademsi

• Badem lezzetindeki dem.

AstringentBurukluk

• Tadı buruk, ancak aside çalan dem.

Aroma

• Yüksek rakımlarda yetişen çay posalarında daha çok görülür

AttractiveCazip

• Yapısı ve boyutu uygun renkli kuru çay yaprağı.
• Bu açıklama her zaman iyi kalitenin bir göstergesi değildir.
• İyi kaliteye sahip çay demi.

Autumnal Sonbahara özgü.

• Sezonun bitimine doğru üretilen kuru çayların kırmızımsı görünüşü,
• Hindistan'ın kuzeyinde sonbaharda yetiştirilen çaylardan elde edilen dem.

Çay Tadım Sözlüğü
 

B

Bad LeafKötü yaprak

• Özellikle gölgelik ağaç yaprakların varlığından kaynaklanan demdeki lezzet.

BaggyTorbamsı

• Torbalarda muhafaza edilen kuru çaylarda görülen istenmeyen bir dem lezzeti.

BakeyYanığımsı

• İstenenden daha yüksek sıcaklıklarda kurutulmuş çayların deminde fark edilen hoş olmayan özellik.

BiscuityBisküvilik

• Bisküvileri hatırlatan bir özelliğe sahip kuru çay yaprak, dem veya posa kokusu.

BiteKeskin

• Çok sert ve kuvvetli çay demi.

BitterAcılık

• Ham madde ile ilgili istenmeyen demdeki acımsı tad.

BlackSiyah

• Yaprağın genellikle iyi toplandığını ve dikkatli üretildiğini gösterir.
• Her zaman iyi kaliteli kuru çay anlamına gelmez.
• Çok düşük kaliteyi gösteren koyu ve mat posa.
• Çay, ambarda daha da siyahlaşır. Bu, rutubet absorpsiyonu sebebiyle meydana gelebilir .
• Bazen aşırı kurutmanında göstergesidir. Kuru yaprağın rengi de fırınlama sıcaklığı ile etkilenmektedir. Yük­sek fırınlama sıcaklıkları daha siyah çayların meydana gelmesine sebep olur
• Diğer bir faktör "budama yaşı"dır. Umumiyetle, çok yaşlı budama periyodunda bulunan ocağın yaprağı, yeni budanmış ocağın yaprağı kadar siyah değildir. Böyle uzun müddet budanmamış ocağın yaprağı tabii olarak daha fazla tabakalaşmaya sebep olur. Bu gibi yapraklar usare bakımından da fakirdir.
• Esasında çayın siyahlığı, yüzeyde toplanan özsuyun kuruması sebebiyle meydana gelir. Fakat çay tabakalaşmış ise, siyah gözükmez. Yüzey üzerindeki bu tabaka kazındığı zaman görünüş gridir ve bu ara­ da muayyen bir miktar mümhal madde dahi zayi olur.
• Kıvırmanın yeterli olması şartıyla, aşırı solan çaydanda, hafif solan kadar siyah çay elde edilebilinir.

BlackcurrantSiyah kuşüzümü

• Siyah kuş üzümünü hatırlatan ve özellikle Darjeeling çaylarında farkedilebilir olan çok istenen demdeki lezzet.

BlackishSiyahımsı

• CTC tip kuru çaylarda görünüşteki istenen bir özellik.

BlisterKabarcık

• İlk kurutma işlemi sırasında rutubetin çok hızlı bir şekilde uzaklaştırılması sonucunda kuru çay yaprağında oluşan farkedilebilir kabarcıklanma.
• Kuru çay yaprağında kabarcıklanma sonucu oluşan kahverengi pulcuklu görünüşü açıklamak içinde kullanılır.

Bloom Canlı

• Parlak ve güzel kuru çay.
• İyi bir imalat ve yeknesaklığı ifade eder.

BodyKoyu

• Dolgun ve kuvvetli dem.

BoldKaba çay

• Büyük partikül. Sınıflandırmada normalden daha büyük olan kuru çay yaprağı..

BrassyMetalik

• Yetersiz solmanın işaretidir. Pirinç alaşımına benzer metalik dem tadı.

BrightParlak

• Demdeki parlaklık .Tarladaki çayında imalatında iyi olduğunun göstergesi.
• Parlak renkli posa, parlak bir likör elde edileceğinin işaretidir.

BriskSert

• Canlılık.
• İmalatın iyi olduğunu işaret eder.
• Demdeki kuvvetli lezzet.

BrownKahverengi

• Genel olarak küçük yapraklardan hasıl olur. Çünkü bunlar, daha az özsu ihtiva ederler ve büyük yaprakllar kadar iyi kıvrılmazlar. Bu sebeple de onlar kadar siyah olmazlar.
• Kaba ve sert yaprağın da kahverengimsiliğe tesir ettiği bir hakikattir.
• İmalatta ise: sürgünün bazı kısımlarının. kuruma meydana gelecek şekilde fazla solması, yegane sebeptir.

BurntYanık

• Kurutma esnasında normalin üstünde yüksek sıcaklıklara maruz kalmış çaylarda bulunan istenmeyen bir özellik.
• Yanığımsıya göre daha kötü bir yanıklık derecesi.
• Kuru çay ve demde izlenebilinir.
• Aşırı kurutma, kusurlu çay.

Çay Tadım Sözlüğü
 

C

Case - hardened Kabuklu yapı

• Dış yüzeyi tamamen kurumuş, fakat iç yüzeyinde nemin tamamen uzaklaştırılamadığı bölgelerin yer aldığı kuru çay yaprağı.
• Genelde kurutma işlemi süresince nemin çok hızlı uzaklaştırılması nedeniyle meydana gelir.

Cedarwood Sedir odunu

• Demdeki, sedir ağacı kokusunu hatırlatan odunsu özellik.

Character Karekter

• Çayın kökeni ülkeyi ve bölgeyi tanımayı sağlayan çay deminde istenilen nitelik.

Cheesy Peynirimsi

• Genellikle uygun olmayan zamanda yapılan hasattan veya kalitesiz tahta kutulardan kaynaklanan, peyniri hatırlatan belirgin ve istenmeyen kuru çay ve demdeki özellik.

Chesty Odunumsu

• Kalitesiz kutulara konulan kuru çaylarda ve demde gözlemlenen, istenmeyen reçinemsi özellik.

Choppy Dalgalı yapı

• Parçalayıcı veya kesiciden geçirilen bazı ortodoks çayların görünüşü.
• Bu terim sıklıkla BP görünüşündeki yaprağı tanımlamak için kullanılır.

Chunky

• Çok büyük boyutta kırılmış yaprak çay

Clean Temiz

• Kuru çayda lif, çöp hiçbir yabancı madde bulunmaması.
• Muntazam olarak derecelendirilmiş yaprak.
• Karekteri olmayan ve nötral olan çay demi.

CoarseKaba

• İmalattan kaynaklanır.
• Kuru yapraktaki sap ve/veya lif varlığından kaynaklanan istenmeyen acı dem.

Cold weatherSoğuk hava

• Dem de, soğukta üretim sonucu ortaya çıkan belirli özellikler.
• Özellikle parlak ve sert. Kısmi karekter ve tada sahiptir.

ColouryRenkli

• Demdeki canlılık ve yoğunluk.

CommonYaygın, sıradan

• Özelliği az olan düşük kaliteli çay demi.

ContaminatedKirlenmiş

• Kokulu bir maddeyle temastan veya o maddeye yakın olmaktan kaynaklanan yabancı lezzete sahip çay demi

CookedPişmiş

• Çayın bütün özellikleri yok olacak derecede yanmış dem.

CopperyBakırımsı

• Çok iyi kalitede çayı gösteren, parlak bakır renginde posa.

CreamKrema

• Likör soğumasında dem de elde edilir. Kuvvetli siyah bir çay demi soğumaya bırakıldığında yavaşça bulanmaya başlar, bulanıklık zamanla kalınlaşarak bulanık bulutsu bir çökelti halini alır. Bu görüntü krema olarak bilinir ve çökelti çay kreması olarak adlandırılır. Krema çay deminin kalitesinin ifadesinde kullanılır, çoğunlukla çayın Pazar değerini artırır. Diğer yönden endüstriyel problemlere de yol açar. Instant tea imalatında eğer krema alınmazsa sprey kurutucuların deliklerini kapatır. Bu problem çay kremasının fazlalığı santrifüj yolu ile çay liköründen ayrılmasıyla giderilir ancak buda çaydaki bir çok istenen karekteristik özelliğinden yok olması sonucunu doğurur. (*)

* Tea Cream, A Complex Story, K.Sivapalan ve N.Herath, Tea Research Institue of Srilanka
CrepyKıvrık

• BOP tipi kuru çaylar için kullanılır.
• Kuru çay yaprağının kıvrılmış görüntüsü.

CroppyKaliteli ürün

• Ayırt edici karekterli, parlak ve kuvvetli özlü dem.

CrushedEzilmiş

• Düzgün olmayan ve ufalanabilir görünümü gösteren kuru çay yaprak yapısı.

CurlyKıvrım, kıvrılmış

• OP tipi çaylar için kullanılır.
• Kuru yaprağın kıvrılmış görüntüsü.
• Kıvrık görünüşlü kıvrılmış yaprak.

Çay Tadım Sözlüğü
 

D

Dark Koyu

• Posadaki koyu mat renk, yaprak kalitesinin düşüklüğünü gösterir.

Dry Kuru

• Çay demi tadıldığında damakta oluşturduğu etki. Bu etki hafifçe fırınlama, yüksek sıcaklığa bırakılma veya kavrulmuş özellikleri ile yakından ilgilidir.

Dull Mat

• Ömrü azalmış kuru çay yaprağının görünüşü.
• Dem rengindeki parlaklık ve sertlikdeki aksiklik, belirginsizlik.
• Posadaki matlık, kurutmadan kaynaklanan aşırı rutubetin belirgesidir. Düşük kalitenin göstergesi olan kahverengi ve koyu yeşil renkli posa. Yaprağın doğal özelliği olarak, nadiren iyi dem ile ilişkilendirilir

EEvenYeknesak

• Kuru çayların nevi özelliğini taşıması.
• Hemen hemen eşit boyutta parçaları kapsayan ve aynı sınıf çayları içeren çay.

EarthyToprağımsı

• Depolardaki rutubetin işaretidir. Toprağı hatırlatan demde istenmeyen bir tattır.

EmptyBoş

• Dolgunluğu yetersiz olan çay demi

FFibryLifli

• Dikkate değer düzeyde sap ve lif içeren kuru çay.

FineMükemmel

• Çok yüksek kaliteli ve lezzetli çaylar.

FlakyPulcuk

• Pulsu, düz. Ayası düz kuruçay yaprakları.
• Standart dışı yapraklardan üretimin göstergesidir.

FlatYavan

• Özelliği olmayan zayıf çay demi.
• Çayın eskiliği veya depolama şartları dolayısıyla olabilir.
• Çay demindeki asitlik 6,5'u geçtiğinde çaydaki burukluk azalır, yavan olarak adlandırılır.

FlavourLezzet

• Mükemmel çayların tamamen kendine özgü tat ve aroması.
• Yüksek bölgelerde yetiştirilen çaylarla bağlantılıdır.

FruityMeyvemsi

• Aşırı beklemiş karektere sahip, arzu edilmeyen bir tat.

FullDolu

• Renk, kuvvet, madde ve dolgunluğa sahip dem.

FullyfiredTamamen kuru

• Hafifçe normalin üzerinde kurutulmuş çaydan elde edilen dem

G

Çay Tadım Sözlüğü
 

G

Geranium Itır

• Belirli mükemmel çaylardan elde edilen demlerdeki, ıtırları hatırlatan özellik.

Gone off Niteliksiz

• Demin, yetersiz üretim veya bayatlıktan dolayı beklentilerin altında özelliklere sahip olması.

Grainy Taneli

• Sert yaprak kırıntıları ve küçük, temiz ve topaklar halindeki toz çay.

Grapenutty Üzüm - fındık görünümlü

• Üretim işlemi sırasında eşit büyüklükte topakçıklar şeklinde kıvrılmış CTC çaylar

Grassy Otumsu

• Yetersiz solma sonucu bazı çayların deminde bulunan tat

Grey Gri

• Tasnif aşamasında aşırı yıpranmayı ifade eder.
• Kuru çay yaprağının en çok arzu edilmeyen rengi.

Green Yeşil

• Soldurma ve fermantasyon yetersizliğinden oluşan hoş olmayan dem burukluğu
• Posa, parlak yeşilse iyi kalite, matsa iklim veya üretimde kıvırma, oksidasyon eksikliğinin göstergesidir.

Gritty İnce sert.

• Özellikle dokunulduğunda sert olan küçük kırıntı ve toz halindeki çay.

HairySaçaklı, sakallı

• Dikkate değer miktarda ince, uzun lif içeren kuru çay.

HardSıkı, sert

• Sert likör, kaliteli çayın belirtisi.

HeavyAğır

• Görünüşün aksine yığın yoğunluğu fazla olan kuru çaylar.
• Genellikle istenmeyen koyu, renkli, çok mat çay.

HarshKabalık

• Demdeki ham ve hoş olmayan, otsu tat
• Soldurmadan kaynaklanır.

High-firedAşırı kurutma

• Aşırı kurutma ama yanık değil.

HungryAç

• Kap kalitesinden yoksun çay demi.

IIrregularDüzensiz

• Sınıflandırma sonrası muntazam olmayan kötü sınıflanmış kuru çay.

InkyMürekkepli

• Keskin, kurşunumsu mürekkep tadına benzeyen oldukça metalik karekterde dem.

J
JuicyÖzlü

• Mükemmel, çok özellikli dem.

LLackingYoksun

• Özelliği ve belirgenliği olmayan çay demi.

LargeGeniş

• Sınıflamada normalden büyük olan çay yaprağı boyutu

LeafyYaprak çay

• Sınıflandırılması için normalden daha geniş yapraklara sahip olan çay.

LeggyBacaklı

• Uzun ince yaprakları olan çay

Light

• Düşük kalitenin göstergesidir.
• Görünüşün aksine yığın yoğunluğu az olan çaylar.
• Dem rengi ve kuvvetindeki eksiklik

Çay Tadım Sözlüğü
 

Make Tasnifsiz

• Üretilen tasnif edilmemiş kuru çay, yarı mamül

Malty Maltımsı

• Karameli veya maltı andıran istenen bir özellik.

Mature Olgun yaprak

• İyi üretimin göstergesi olan tam olgunluktaki çay

Meaty Etli

• Tamamen dolgun, koyu dem

MetallicMetalik

• İstenmeyen keskin bakırımsı bir tat.

MilledÖğütülmüş

• Çok fazla kesilerek veya öğütülerek boyutları küçültülmüş çayın görünüşü

MintyNanemsi

• Genelde tercih edilmeyen bazı çaylardaki nane benzeri lezzet

MouldyKüflü

• Uygun olmayan muhafaza şartlarında gelişen küflenmiş çay lezzeti ve kokusu

MuddyBulanık

• Mat ve çekici olmayan dem rengi.

MuscatelMisket

• Üzümlere özgü bir özellik.
• İkinci sürgün Darjeeling çaylarında belirgindir.

MushyRutubetli, Lapa

• Depolama veya ambalajdan kaynaklanan rutubet.
• Yumuşak, koyu, çekici olmayan dem

MustyKüf kokulu

• Küflenmiş olma şüpesi olan çay demi.

NNeatDüzenli

• Nevilerin karışmama durumu
• Muntazam görünüşte iyi yaprak

NeutralNötral

• Herhangi bir özelliğin hissedilmediği çay demi.

New seasonİlk sürüm

• Bangladeş ve Hindistan'ın kuzeyinde erken sürgün dönemlerinde üretilen çayların özellikleri.

NoseÇay kokusuNuttyFındığımsı

• Fındığı hatırlatan istenen bir özellik.

OOld Yaşlı

• Eski çay olmasının etkisiyle ilk özelliklerini kaybetmiş çaydan elde edilen dem.

Open Açık

• Çok zayıf kıvrılmış, düz ve bükülmemiş yaprak.

PPainty Boyalı

• Sezon sonu bazı çayların demlerinde fark edilen boyaya benzer bir özellik

Papery Kağıdımsı

• Çayın kağıda teması sonucu oluşan istenmeyen lezzet.

Peachy Şeftalimsi

• Şeftaliyi andıran mükemmel, leziz aroma.

Plain Düz

• Temiz fakat eksik karakterli dem, kısmen niteliğini yitirmiş

Pointy Sivri

• En çok istenen sert, buruk özellik

Powdery Toz gibi

• Çok ince hafif toz çay.

Pre autumnalSonbahar öncesi

• Hindistan'ın kuzeyinde sonbaharın ilk günlerinde üretilen çayların lezzeti.

PungentBuruk

• Burukluk, dolgunluk ve canlılığın bir arada olduğu çay. Acılık hariç, damakta sertlik ve burukluk etkisi bırakan çay demi. En çok istenen içim özelliği.

QQualityKalite

• İyi bir çayda bulunması istenen özelliklerin çoğu.

RRaggedParçalanmış

• Üretimi ve tasnifi iyi olmamış çay.
• Lime lime olmuş ve muntazam olmayan yaprak

RainyYağmurlu

• Yağmur altında toplanan çaylardan elde edilen mat ve düz dem

RankKötü

• Genelde ekşiliğin baskın olduğu istenmeyen özelliklerin bir bileşkesi

Rasping

• Hoş olmayan otsu sert likör

RawHam

• Acı, nahoş tat. Buruk ve acı lezzetteki dem. Hamlık, normal olarak noksan fermantasyon sebebiyle hasıl olur. Hamlık karakteri esasen yaprağın tabiatında mevcut olabilir. Eski­den, eksik solma sebebiyle meydana, geldiği zannedilmişti. Hamlık derecesi, aşağıdaki tedbirlerle azaltılabilir:

• Daha uzun solma müddeti.
• Daha yüksek sıcaklıkta soldurma
• Daha fazla kıvırma
• Daha uzun fermentasyon müddeti.

Bununla beraber, bu gibi islah tedbirlerinin, kalitenin zararına ol­duğunu unutmamak lazımdı
Red (reddish)Kırmızı, kırmızımsı

• Özellikle CTC ve legg-cut teknikleri ile üretilen çay yapraklarının görünüşü.

RichZengin

• Kalite ve koyuluğu çok olan olgun dem

RoughKaba

• Çok düzensiz görünüşlü yaprak.

RoundYuvarlak

• Muntazam boyutta iyi kıvrılmış yuvarlak şekilli yaprak.
• Tam olgun dem

SSandyKumlu

• Toz çay veya küçük yaprak kırıntılırı bulunan çay.

Self-drinkingPaçalsız

• Tüketilmeden önce bir paçal işleminin gerek olmadığı, kendine özgü damak tadı veren orjinal çay.

ShellyKabuklu

• Pulcuk veya düz yaprağa benzeyen fakat hafif kıvrımlı kabuk benzeri görünüm

ShootyMükemmel kıvrım

• Çok iyi kıvrılmış yaprak.

Silkyİpeğimsi

• Genelde yeşil çayda kullanılır.
• Düz yüzeyli ve yumuşak yapı

SmallKüçük

• Sınıflama için normalden daha küçük yaprak boyutu

SmokyDumanlı

• Demde, kurutucudaki kusur nedeniyle oluşan duman kokusu ve lezzeti.

SoftYumuşak

• Çaydaki fermantasyon veya kurutmadan kaynaklanır.
  Ömrü azalmış dem.

SourEkşi

• Demde istenilmeyen asit koku ve lezzet

SpicyBaharatımsı

• Baharatı hatırlatan dem, bulaşma ile olur.

SpongySüngerimsi, bayat

• Çayın yapısını hissetmek.
• Uygun olmayan şartlarda depolanan veya eski çaylar için kullanılır.

StaleBayat

• Kokusunu kısmen veya tamamen kaybetmiş çay.
  Uzun süre veya nemli şarttlar altında depolanmış çay.

StalkySaplı

• Normalden fazla sap içeren kuru çay.

StewedHaşlanmış

• Yumuşaklık ve eksiklik.
• Hatalı kurutma sonucu oluşan istenmeyen özelliğe sahip koyu dem veren çaylar.
• Yetersiz hava ve düşük sıcaklıktan kaynaklanır.

StrengthKuvvetli

• Koyu.
• Güçlü çay özelliklerine sahip bir dem.
• Çok istenmesine karşın belli lezetteki çaylar için gerekli olmayan bir özellik

StylishGösterişli

• Çok iyi üretilmiş ve görünüşü çok iyi olan kuru çay.

SweatyTerli

• Kötü üretilen çayların deminde teri andıran hoş olmayan lezzet

Çay Tadım Sözlüğü
 

TaintYabancı koku, bozuk

• Kuru çaya özgün olmayan koku.
• Demde anlaşılan depolamada sinen hoş olmayan yağ, sarımsak vb. kokular.

TarryDuman kokusu

• Bazı yabancı çayların posadaki duman kokusu

ThickKoyu

• Kuvvetli, güzel, içeriği zengin, fakat kuvvetli olması gerekmeyen dem

Thinİnce, zayıf

• Koyuluğunu ve kuvvetini kısmen yitirmiş çay demi.

TinnyTenekemsi

• Tenekelerde muhafaza edilen çaylarda oluşan bozuk lezzet

TippsTomurcuklar

• "Tip" terimi, çayın tomurcuktan hasıl olan kısmını tarif e­tmede kullanılır. Tipin meydana gelmesi için, tomurcuk üzerinde tüylerin mevcut olması lazımdır. Özsu tüyler üzerinde tutunur ve tomurcukta mevcut tüy miktarı "tip” rengini tayin eder. Özel gelişme şartları neticesinde olduğu gibi, tomurcukta esasen tüy yoksa veya tüy mevcut fakat kaba muamele icra edilecek olursa "tip" elde edilemez.
• Tipin rengi altın, gümüşi, gri veya siyah olabilir.
• Altın Renkli Tip (Altınbaş) : Portakal rengindedir. Tomurcuklar üzerinde fazla miktarda tüy olduğu zaman ve imalat çok dikkatle icra edildiği taktirde meydana gelir. Azami rengi hasıl etmek için, yaprak ihtimamlı olarak muameleye tabi tutulmalı, solma iyi olmalı ve kıvırma çok şiddetli yapılmamalıdır.
• Gümüş Renkli Tip : Bu, umumiyetle şiddetli solma veya gayet hafif kıvırma neticesinde tüyler usare ile kifayetsiz olarak örtüldüğü zaman meydana gelir.
• Gri Tip : Başlıca sebebi, tasnif esnasında meydana gelen ha­ sardır. Bu, tüylerin şiddetli kıvırmadan zarar görmesi suretiyle de hasıl olabilir. Kalan tüylerin bir kısmından altınbaş meydana gelir ve bunların siyah renkle karışması neticesinde genel manzara göze gri gözükür.
• Siyah Tip: Bunun tefriki, hemen hemen imkansızdır. Sebebi, fazla kurutma değildir. Bu, tamamen, tomurcuk üzerinde tüylerin mevcut olmamasından ileri gelir.

TippyTomurcuklu

• Dikkate değer miktarda uç yaprak içeren kuruçay

TiredYorgun

• Biraz yavan hale gelmiş çay demi.

ToastyKızarmış

• Kısmen aşırı kurutulmuş çay
• Bazı Darjeeling çaylarında istenen özellik.

TwistedBükülmüş

• Çok iyi soldurulmuş ve kıvrılmış ortodoks yöntemiyle elde edilen çay.

UUnevenKarışık

• Farklı sınıflardaki çayı birarada bulunduran ve oldukça kötü ayrıştırılmış kuru çaya has görünüş.
• Posada, farklı renklerin bulunduğu istenmeyen bir özellik.

WWashySulu

• İnce, sulu ve özelliği az olan çay demi

WeatheryHavalı

• Çok rutubetli havada üretilen çayların deminde arasıra olan yumuşak ve hoş olmayan özellik.

Weedy
Yabancı otlu

• Lahana kokusu
• İstenmeyen tat

Well-made
İyi üretim

• Rengi, boyutu ve yapısı muntazam fakat her zaman kaliteli anlamına gelmeyen kuru çay.

WildYabani

• Sezon sonu çaylarda fark edilebilen özellik.

WineyŞarabımsı

• Yabani ve meyvemsi arasında arzu edilmeyen lezzet.

WiryTel gibi

• İyi kıvrımlı yaprak.
• İnce, uzun tipliler için kullanılır
• Çok fazla bükülmüş, görünüşü ince bütün haldeki çay yaprakları

WoodyOdunumsu

• Soldurmadan kaynaklanan otsu, samanımsı tat.