Bilgi İşleme Kuramı
 

Bilgi İşleme Kuramı

Temel olarak şu dört soruyu cevaplamaya çalışır.

- Yeni bilgi dışarıdan nasıl alınır?
- Alınan yeni bilgi nasıl işlenir?
- Bilgi uzun süreli nasıl depolanır?
- Depolanan bilgi nasıl geriye getirilerek hatırlanır?

Bilgiyi işleme kuramına göre öğrenme, bireyin sahip olduğu bazı yapılar ve bu yapılarla ilintili süreçler sonunda gerçekleşir. Bu kurama göre, öğrenmeyi etkileyen temel yapılar; duygusal kayıt, kısa ve uzun süreli belleklerdir. Öğrenmeyi etkileyen süreçler ise tanıma, algı ve dikkat, bilgiyi kodlama ve depolama, hatırlama ve örgütlemedir.
1. Duyusal Kayıt
- Bilgiyi işleme sürecinin ilk aşaması,
- Bilgi anında işlenmezse kaybolur,
- Sınırsız uyarıcıdan dikkat edilen sınırlı sayıda bilgi kısa süreli belleğe aktarılır,
- Dikkat ve algı büyük rol oynar.


2. Kısa Süreli Bellek

- Dikkat edilen ve algılanan bilgi, duyusal kayıttan kısa süreli belleğe geçirilir.
- Kapasitesi sınırlıdır.
- Tekrar önemli bir rol oynar.
- Bilgi etken,
- Bilgi anlamlandırılır veya kodlanıp uzun süreli belleğe gönderilir.


3. Bilginin Duyusal Kayıttan Kısa Süreli Belleğe Aktarılmasını Sağlayan Süreçler
3.1. Dikkat
Öğrenme bu süreçle başlar. Dikkat, uyarıcıya ya da uyarıcılara tepkiye yönelmedir. Sınırlı bir kaynak niteliği taşır ve seçicidir.


3.2. Uyarıcılar
İÇSEL UYARICILAR DIŞSAL UYARICILAR

Akademik özgüven vb.fiziksel, aykırı, duygusal, emir verici uyarıcılar.


3.3. Algı

Duyusal bilginin anlamlandırılması, yorumlanması sürecidir. Algılama süreci duyusal kayıtta başlar. Kısa süreli belleğe gelen bilgi, duyusal kayıta gelen çevresel uyarıcılardan, öğrenenin sadece algılayabildiği bilgilerdir. Bu nedenle öğrenmede özel bir öneme sahiptir.


3.4. Uzun Süreli Bellek

- Yeni gelen bilgilerin eskilerle örgütlenerek saklandığı yer,
- Sınırsız kapasite,
- Bilgi kodlanmış,
- Bilgi edilgen,
- Bilgi kalıcı.

Uzun süreli belleğe depolanan bilgilerin türü ve örgütleniş biçimlerine göre üç bellek vardır.


3.4.1. Anısal Bellek

- Kişisel yaşantılarımızın depolandığı yerdir. (şakalar, dedikodular vs.)
- Tekrarlanan olayın hatırlanması zordur.


3.4.2. Anlamsal Bellek

- Konu alanlarının; kavramları, olguları, genellemeleri, kuralları depolanır.
- Bilgi görsel ve sözel olarak kolayca hatırlanabilir.
- Okulda öğrenilenlerin saklandığı yer.



3.4.3. İşlemsel Bellek

- Belli bir işin yapılması için gerekli işlem basamaklarının sırasıyla saklandığı yer, nasıl yüzüleceği, araba kullanılacağı vb.

- Bilgiler işlemsel bellekte toplanır,

- Alıştırmalar ve tekrarlar önemli rol oynar.

4. Bilginin Uzun Süreli Belleğe Aktarılmasında Kullanılan Süreçler
4.1. Tekrar

Bilginin zihinsel ya da sesli bir biçimde tekrar edilmesi sürecidir. Tekrar yoluyla ülkelerin başkentleri, kıtaların isimleri uzun süreli belleğe gönderilebilir. Bu işlem bilgiyi işlemenin yüzeysel bir formudur. Çünkü bilgi bu yöntemle mekanik olarak ezberlenir, anlamlı bir şekilde öğrenilemez.


4.2. Anlamlandırma-Kodlama

Kısa süreli bellekteki bilginin, uzun süreli bellekte var olan önceki bilgilerle ilişkilendirilerek, uzun süreli belleğe depolama yöntemidir. Burada gelen bilgi tamamlanır, anlamlandırılır ve örgütlenir. Bilgi, uzun süreli bellekten geriye getirilerek çok değişik durumlarda etkili bir şekilde kullanmını sağlar, hatırlamayı kolaylaştırır. Ayrıca, bireyin kendi çalışmalarında büyük önem taşır.
___________