Sigarayı Bırakmakla İlgili Soru Ve Cevaplar
 

Sigarayı bırakmakla ilgili soru ve cevaplar

Sigara içen hemen herkes, bu alışkanlığından vazgeçmek ister ve bunun için de denemelerde bulunur. Ama bu alışkanlıktan kurtulmak için, bu konuda kararlı olmak ve bunu gerçekten istemek gerekiyor. Şişmanlar ise bunu yapmakta biraz zorlanıyor.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

International Hospital Sigarayı Bırakma Polikliniği Sorumlusu Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, sigarayı bırakmada en önemli konunun insanların kişilik yapısı ve genleri olduğunu söylüyor: Kararlı, tutarlı kişilik yapısındaki kişiler sigarayı daha kolay bırakıyor. Kararsız, kendisinden emin olmayan kişilik yapısındakiler ise çok zorlanıyor." Prof. Dr. Tutluoğlu, sigarayı bırakmakla ilgili soruları yanıtladı:

Sigarayı en rahat ve en zor kimler bırakabiliyor?
Kararsız, kendisinden emin olmayan kişiler sigarayı bırakmakta çok zorlanıyor. Bu konuda zorlanan bir diğer grup ise şişmanlar. Çünkü sigarayı bırakınca yemede artış oluyor ve kilo alınıyor. Biz de kişiyi, 'abur cubur yemeyin' diye uyarıyoruz. Nikotin ise iştahı azaltıyor. Sigarayı bırakınca, metabolizma ilk dönemde yavaşlıyor ve vücudun buna alışması gerekiyor. İlaç kullananlarda kilo alma daha az görülüyor.

Kiloluların sigarayı bırakması daha mı zor?
Evet, obez hastaların ve fazla kilolu kişilerin işi daha zor. Ama hastalıkların varlığı, sigaranın bırakılması konusunda yardımcı oluyor. Kişiye, sigaraya devam ederse başına nelerin geleceğini anlatıyoruz.

HASTALIKLARA DAVETİYE
Sigara kişileri nasıl etkiliyor?
Önce hastaların şikayetlerini öğreniyoruz. Ondan sonra tahlil ve tetkikler istiyoruz. Bunları istememizin nedeni, sigaranın sağlık açısından bir sıkıntı yaratıp yaratmadığını belirlemek. Kan tahlilleri sonucunda genelde alyuvarlarda yükselme olduğu görülüyor. Oksidan dediğimiz zararlı maddeler, sigaranın etkisiyle vücutta birikiyor. Sigara ayrıca vücutta lökosit sayısını yükseltiyor. Hastalarımıza bunu anlatınca, bırakmak konusunda daha kolay ikna oluyorlar. Sigara, birçok hastalığın gelişmesinde rol oynuyor. Bu hastalıklardan biri de damar sertliği... Damar çeperi hasar görüyor, kolesterol dediğimiz yağ parçacıkları birikiyor. Damar çeperi daralıyor, yüksek tansiyon, koroner kalp hastalığı gelişiyor. Bacağa giden damarlarda daralmalar oluyor. Kişinin bacağının kesilmesi bile söz konusu olabiliyor. Nikotin, bronşlarda aşırı birikirse, kronik bronşit ortaya çıkıyor. Nefes darlığına yol açıyor, hatta hastayı ölüme kadar götürebiliyor. Beyin damarlarında daralmalar oluşuyor, kişi felç bile geçirebiliyor.

Hamile kadınlara sigarayı bıraktırmak daha mı zor?
Eğitim düzeyi yüksek hamilelerde bile sigara içme alışkanlığının, hamilelik süresince devam ettiğini görmek çok üzücü. Hamilenin sigara içmesini bırakın, baba adayının içmesi bile bebeğin zarar görmesine neden oluyor. Kaldı ki, annenin sigara içmesi çok büyük sorumsuzluktur. Yapılan çalışmalara göre, anne adayının sigara içmesi; erken doğum, düşük, bebekte zekâ geriliği, düşük doğum tartısı, kafa çevresinin gelişmemesi gibi sonuçlara neden oluyor. Sigara içen annelerin bebeklerinde alerjik şikâyetler daha fazla görülüyor. Annenin kesinlikle pasif içici bile olmaması gerekiyor.

KÖTÜ KOLESTEROLÜ ARTIRIYOR
Sigara bırakmak isteyenlerin öncelikle kanlarındaki kolesterol oranına bakılıyor. Genelde sonuçta, kötü kolesterolün olması gerekenden yüksek çıktığı görülüyor. Sonuca göre diyet ve egzersiz programları veriliyor.

Ayrıca kandaki fibrinojen maddesine de bakılıyor. Özellikle yoğun içenlerde, bu madde artıyor. Kanda fibrinojenin artması pıhtılaşmaya ve damarda tıkanmaya yol açıyor. Kişi, felç ya da kalp krizi geçirebiliyor.
Solunum fonksiyon testleriyle de kişinin difüzyon kapasitesi ölçülüyor.

Sigara içenlerde, difüzyon kapasitesinin düştüğü görülüyor. Bu düşüş, yüzde 50'lere kadar varıyor.

Sigara içenler, dışarıdan yeterince oksijen alamıyor. Şematik olarak da bu hastaya anlatılıyor. Hastanın şikayeti olmasa bile, bronşlarda küçük çaplı daralma ve tıkanmalar saptanıyor. Solunum fonksiyon testleri de bunu gösteriyor.

BİR YIL DİKKAT ETMEK GEREK
Sigara bırakma polikliniklerinde ne yapılıyor?
Kişi için en uygun yöntem belirleniyor ve bir paket program uygulanıyor. Hastanın genel muayenesi yapılıyor, akciğer filmi çekiliyor. Sigara içenlerde kanser riski yüksek. Bu nedenle solunum fonksiyon testi ve kan tahlilleri isteniyor. İlk görüşmede hastaya bilgi veriliyor, kararlılık ve bağımlılık derecesi ölçülüyor. Kararlı olmazsa, tedavinin başarılı olamayacağı anlatılıyor. Sonra nasıl bir süreç yaşanacağı, bunun dikkat edilmesi gereken bir yıllık bir süreç olduğu ısrarla vurgulanıyor. İlk etapta kararlıysa yüzde 80'inin sigarayı bıraktığı görülüyor. Ama bütün uyarılara rağmen, bunların yüzde 80'i bir yıl içinde tekrar sigara içmeye başlıyor. Çünkü bu dönemde bir tek sigara bile büyüyü bozuyor. Kesinlikle 'bir taneden bir şey olmaz' diye düşünülmemesi gerekiyor.

YASAKLAR KULLANIM ORANINI AZALTMAKTA ÇOK İŞE YARIYOR
Sigarayı bırakanların bir yıl içinde aynı tuzağa düşmemesinde yasaklar büyük rol oynuyor. Sigarayı Bırakma Polikliniği'nde hastalardan ilk dört haftada ya da on beş günde bir gelmesi isteniliyor. Kişinin motivasyonu üst düzeyde tutulmaya çalışılıyor. Motivasyon desteği çok önemli. Bu destekle yola çıkınca başarı oranı artıyor. Sigarayı bırakmanın getirdiği depresyon olabilir. Bu konularda da destek veriyoruz. Kişi sigarayı bırakmaya kesin karar verdiyse, belli bir gün 'sigara bırakma günü' olarak belirleniyor. Bunun, stressiz bir gün olmasına özen gösteriliyor. Gerekirse hastaya bu süreçte ilaç da verilebiliyor. Bu ilaçlardan biri, nikotin replasmanına eşdeğer bir tedavi şekli. Yan etki olarak uykusuzluk yapabiliyor ama akşam, normal dozdan daha az alınırsa uyksuzluk yapmıyor. Amerika'da yıllarca antidepresan ilacı olarak kullanılırken, sigarayı bırakmada etkisi olduğu saptanmış. Sabah ve akşam alınıyor. İki doz arasında sekiz saat süre olması gerekiyor. Seyrek de olsa alerjik reaksiyonlara neden olabiliyor. Bir diğer ilaç ise, bıraktırma konusunda oldukça etkili. Bir sene sonundaki sonuçlara bakıldığında, hastaların yaklaşık yarısının yeniden sigara içmeye başlamadığı görülüyor. Bu ilaçla tedavi üç ay sürüyor. Bu ilacın en büyük yan etkisi ise bulantı ve kusma. Ayrıca kabus görülmesine de neden olabiliyor. Ancak kalıcı yan etkisi bulunmuyor.

BİLİMSEL KANITLARI YOK!
Sigara alışkanlığının bırakılmasında hipnoz, akupunktur, laserle yapılan akupunktur gibi yöntemler de kullanılıyor. Ayrıca 'biyorezonans' denilen bir yöntem de bulunuyor. Çok sayıdaki klinik çalışmada, hipnoz ve normal akupunkturun, sigarayı bırakmada etkili olmadığına ilişkin bir sonuca ulaşılamadı. Ama bu, söz konusu yöntemlerin başarılı olduğu anlamına da gelmiyor. Laserle yapılan (luksopunktur) yöntem, akupunktur noktalarına uygulanıyor, etkili olduğuna dair klinik bir çalışma ya da veri bulunmuyor. yararlı olduğunu söylemek mümkün değil. Biyorezonans yönteminde ise, dışarıdan elektrik akımı veriliyor. Ama bunun kontrolünün na-sıl yapılacağı belli değil. Kısaca-sı bütün bu sayılanlar bilimselliği kanıtlanmayan yöntemler.