Tarihte Bugün 30 Temmuz
 

Tarihte Bugün 30 Temmuz

1930 yılında Montevideo'da yapılan ilk Dünya Kupası'nı Uruguay kazandı.

Her dört bir yılda düzenlenen FIFA Dünya Kupası, futbolda en önemli uluslararası turnuva olma özelliğini taşıyor.

İlki 1930 yılında Uruguay'da, 13 ülkenin katılımıyla gerçekleşen organizasyon 1942 ve 1946 yıllarında savaş nedeniyle yapılamadı, 1950'den itibaren ise düzenli olarak günümüze kadar geldi.

Uruguay evinde düzenlenen kupanın ilk turunda Romanya ve Peru ile birlikte C Grubu'nda yer aldı. Peru'yu 1-0, Romanya'yı ise 4-0'la geçerek yarı finale yükseldi.

İlk kupada gruplarında ilk sırayı alan dört takım doğrudan yarı final oynama hakkı kazandı. Yarı finalde Uruguay Yugoslavya ile eşleşirken, Arjantin'in rakibi ABD oldu.

Yugoslavya'yı 6-1 yenen Uruguay ve ABD'yi aynı skorla geçen Arjantin, ilk finalde karşı karşıya geldi. Finalde Belçika'dan Langenus orta hakemlik yaparken, vatandaşı Christophe ve Bolivyalı Saucedo yardımcılıklarını üstlendi.

Uruguay teknik direktörü Suspici finalde Ballestero, Mascheroni, Nasazzi, Andrade, Fernandez, Gestido, Dorado, Scarone, Castro, Cea ve Iriarte'yi ilk 11'de sahaya sürdü.

Arjantin teknik direktörü Tramutola'nın 11'i ise Botasso, Della Torre, Paternoster, J. Evaristo, Monti, Arico, Suarez, Peucelle, Varallo, Stabile, Ferreira ve M. Evaristo'dan oluşuyordu.

Uruguay henüz 12'nci dakikada Dorado ile öne geçti ama Arjantin 20'nci dakikada Peucelle ile skoru eşitledi ve ilk yarıyı 38'inci dakikada Stabile'nin golüyle 2-1 önde kapattı.

58'inci dakikada Cea ile beraberliği yakalayan Uruguay, 68'de Iriarte ile 3-2'yi ve 89'uncu dakikada da Castro ile 4-2'yi yakalayarak ilk dünya şampiyonu oldu.

Uruguay'ın evsahipliği yaptığı ve şampiyon olduğu ilk Dünya Kupası'na Avrupa'dan sadece dört ülke katıldı (Belçika, Fransa, Romanya ve Yugoslavya). Bunun nedeni Güney Amerika yolculuğunun çok masraflı, uzun ve yorucu olmasıydı.

Uruguay 1950'de ikinci kez şampiyon oldu, ancak o tarihten sonra bir daha önemli bir başarı sergileyemedi. İlk kupada finale yükselen Arjantin ise ikinci finali için tam 48 yıl bekledi.

Başka neler oldu:

1784: Ansiklopedinin kurucusu Fransız edebiyatçı ve filozof Denis Diderot hayata veda etti.
1811: Meksika bağımsızlık hareketini başlatan Rahip Hidalgo kurşuna dizildi.
1818: Tek romanı olan 'Uğultulu Tepeler'le dünya çapında ün kazanan İngiliz şair ve romancı Emily (Jane) Bronte doğdu.
1863: ABD'li otomobil sanayicisi Henry Ford hayata merhaba dedi.
1896: Alman İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk şansölyesi Otto Von Bismarck yaşamını yitirdi.
1908: Aralarında Cemal ve Talat paşalar ile Cavit Bey'in de bulunduğu Selanik İttihat ve Terakki Cemiyeti sorumluları İstanbul'a geldi.
1922: Başkumandan Mustafa Kemal, Genelkurmay Başkanı Fevzi ve Garp Cephesi Komutanı İsmet paşalar, Akşehir'de Büyük Taarruz'un ayrıntılarını görüştüler.
1953: Demiryolları, devlet işletmesi haline getirildi.
1966: İngiltere'de düzenlenen Dünya Kupası'nın finalinde İngiltere, Almanya'yı 4-2 yenerek şampiyon oldu.
1973: Üniversiteye giriş sınavı soruları, el altından satıldığı için iptal edildi.
1975: Atatürk'ün İş Bankası'ndaki hissesini denetleme yetkisinin Cumhuriyet Halk Partisi'ne ait olduğu karara bağlandı.
1977: Türkiye Basketbol Genç Milli Takımı, Avrupa şampiyonu oldu.
1988: Fethiye ve Gökova körfezleriyle Dalyan kıyıları özel çevre ve koruma bölgesi ilan edildi. Bölgedeki inşaatlar durduruldu.
1990: Sinema sanatçısı Hüseyin Peyda hayatını kaybetti.
1992: Grekoromende 62 kiloda Akif Pirim, Barcelona Olimpiyatları'nda şampiyon oldu.
1995: Çeçenistan ve Rusya arasındaki savaşa son veren bir dizi anlaşma Grozni'de imzalandı

Tarihte Bugün 30 Temmuz
 

Tarihte Bugün 30 Temmuz

Olaylar

1629 - Napoli'de (İtalya) deprem: 10.000 kişi öldü.
1811 - Meksikada rahip Hidalgo kurşuna dizildi. Hidalgo bir yıl önce Meksikada bağımsızlık hareketini başlatmıştı.
1908 - İstanbul Cibali Tütün Fabrikası işçileri greve çıktı.
1929 - Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşaya suikast girişimi iddiasıyla yargılanan Kadriye Hanım ve arkadaşları beraat ettiler.
1932 - Yaz Olimpiyatları, Los Angeles, California'da başladı.
1940 - Yozgatta deprem: 12 köy yıkıldı, 300 ölü, 360 yaralı.
1945 - Trakyada Almanlar adına casusluk yaptıkları iddiasıyla yargılanan 15 kişi ölüm cezasına mahkum edildi.
1946 - Kazım Orbay genelkurmay başkanlığından istifa etti, yerine Salih Omurtak atandı.
1947 - Demokrat Parti Kütahya Milletvekili Adnan Menderesin TBMMde yaptığı konuşmayı yayımlayan Tasvir, Demokrasi, Demokrat İzmir, Yeni Asır gazetelerinin sahipleri ve yazı işleri müdürleri tutuklandılar.
1953 - Demiryolları devlet işletmesi haline getirildi.
1956 - Ordu, Giresun ve Trabzonda Cumhuriyet Halk Partililerin siyasi toplantı yapmalarına izin verilmedi.
1966 - Amerika Birleşik Devletleri uçakları Kuzey ve Güney Vietnam arasındaki askerden arındırılmış bölgeyi bombaladı.
1966 - Birleşik Krallık, Almanyayı 4-2 yenerek Dünya Futbol Şampiyonu oldu.
1971 - Boeing 727 tipi bir Japon yolcu uçağı ile bir Japon savaş uçağı, Morioka (Japonya) semalarında çarpıştı: 162 kişi öldü.
1973 - Üniversiteye giriş sınavı, sorular satıldığı için iptal edildi.
1975 - Mustafa Kemal Atatürk'ün Türkiye İş Bankasındaki hissesini denetleme yetkisinin Cumhuriyet Halk Partisi'ne ait olduğu karara bağlandı.
1977 - Türkiye Basketbol Genç Milli Takımı Avrupa şampiyonu oldu.
1981 - Mamak Askeri Cezaevinde açlık grevi yapanlardan 16sı hastaneye kaldırıldı.
1982 - Mehmet Yurdadön, Finlandiya'da yapılan 10 bin metre yarışmasında altın madalya kazandı.
1987 - Mekkede Hac sırasında İranlılar Amerika Birleşik Devletleri aleyhine gösteri yaptı. Suudi polisi ateş açtı, çok sayıda İranlı ve Suudi öldü.
1988 - Fethiye ve Gökova körfezleriyle Dalyan kıyıları özel çevre ve koruma bölgesi ilan edildi. Bölgedeki inşaatlar durduruldu.
1992 - İstanbul, Ankara, Adana büyükşehir ve ilçe belediyeleri ile Trabzon Belediyesinde çalışan yaklaşık 43.000 işçi greve başladı.
1992 - Barcelonada düzenlenen Yaz Olimpiyatlarında 62 kiloda güreşçi Akif Pirim altın madalya kazandı.
1995 - Çeçenistan ile Rusya arasındaki savaşa son veren bir dizi anlaşma Groznide imzalandı.
1998 - Üniversite sınavlarının tek basamaklı olması YÖK Genel Kurulunda onaylandı.
2002 - Kongo ve Ruanda arasında, Orta Afrikada istikrarsızlığa ve milyonlarca kişinin ölümüne yol açan savaşı sona erdirme çabasıyla barış anlaşması imzalandı.
2008 - Anayasa Mahkemesi tarafından Adalet ve Kalkınma Partisine açılan kapatma davası reddedildi.
2009 - 3G Türkiye'de resmi olarak kullanılmaya başlandı.

Doğumlar

1659 - Yamamoto Tsunetomo, Japon samuray
1818 - Emily (Jane) Brontë, İngiliz edebiyatçı (ö. 1848)
1863 - Henry Ford, ABD'li otomobil üreticisi (ö. 1947)
1898 - Henry Moore, İngiliz heykeltraşı (ö. 1986)
1947 - Arnold Schwarzenegger, Avusturyalı sinema oyuncusu, sporcu, siyasetçi
1963 - Lisa Kudrow, ABD'li oyuncu
1964 - Jürgen Klinsmann, Alman futbolcu ve teknik direktör
1967 - Derya Taşçı Özyer, Galatasaray'ın eski bayan basketbolcusu, yeni antrenör.
1968 - Robert Korzeniowski, Polonyalı yürüyüşçü
1970 - Christopher Nolan, İngiliz film yönetmeni
1973 - Ümit Davala, Eski Türk futbolcu
1974 - Hilary Swank, iki Akademi Ödülü kazanmış ABD'li sinema oyuncusu
1980 - Sara Anzanello, İtalyan voleybolcu

Ölümler

1898 - Otto von Bismarck, Alman devlet adamı (d. 1815)
1990 - Hüseyin Peyda, Türk sinama oyuncusu (d. 1920)
1996 - Claudette Colbert, ABD'li aktris (d. 1903)
2000 - Zeyyat Selimoğlu, Yazar, çevirmen (d. 1922)
2006 - Duygu Asena, Gazeteci, yazar (d. 1946)
2007 - Michelangelo Antonioni, İtalyan film yönetmeni (d. 1912)
2007 - Ingmar Bergman, İsveçli oyun yazarı ve film yönetmeni (d. 1918)