Kocaeli-İzmit
 

Kocaeli

Kocaeli ili adını, 1320 senesinde İzmit ve havalisini fetheden Akça Kocadan alır.

Coğrafi Konumu
Kocaeli, Marmara Bölgesi'nin Çatalca-Kocaeli Bölümü'nde, 29°22'-30°21' doğu boylamı, 40 D 31 '- 41*13' kuzey enlemi arasında yer alır. Doğu ve güneydoğuda Sakarya, güneyde Bursa illeri, batıda Yalova ili, İzmit Körfezi, Marmara Denizi ve İstanbul ili, kuzeyde de Karadeniz'le çevrilidir. İl merkezi İzmit'in doğusundan geçen 30° doğu boylamı Türkiye saati için esas kabul edilir. Kocaeli ilinin yüzölçümü 3.505 km 2 'dir. Asya ile Avrupa'yı birleştiren önemli bir yol kavşağında bulunmakta*dır. Doğal bir liman olan İzmit Körfezi işlek bir denizyoludur. İlin kuzeybatı yüzündeki İstanbul il sınırı, Gebze ile İstanbul arasında akan Kemiklidere' nin doğusundan geçer. Güneybatıda İstanbul-Kocaeli sınırı İzmit Körfezi'nin karşı kıyısında Yalova topraklarıyla son bulur. Bursa sınırını Sa*manlı Dağları'nın tepelerinden geçen hat oluşturur. Güney*doğuda bu sınır Maşukiye' nin hemen yanındaki Sapanca Gölü kıyısında Sakarya iline dayanır.

Dağlar
Sakarya Irmağı'nın batı yakasından başlayarak Pamukova ve İznik Gölü'nün kuzeyinde Bozburun' a kadar uza*nan Samanlı Dağları İzmit, Sapanca ve Adapazarı çöküntü alanına hâkim bir konumdadır. Samanlı Dağları'nın en yüksek noktası 1.601 m' ye erişen Keltepe'dir (Kartepe). İldeki diğer önemli dağlar Dikmen Dağı (1.387 m), Naldöken Dağı (1.125 m), Naz Dağı (917 m) ve Çene Dağı'dır (646 m).|

Ovalar ve Platolar
Başlıca ovalar İzmit kenti ile Sapanca Gölü arasında uzanan düzlükler ile Dilovası'dır. Bir peplen olan Kocaeli Yarımadası'nın il sınırları içinde kalan bölümü dalgalı düzlükler*den oluşur.

Akarsular
İl topraklarından kaynaklanan suların bir bölümü Ka*radeniz'e, bir bölümü de Marmara Denizi'ne ulaşır. Kocaeli Yarımadasında uzanan dağların sırtı İzmit Körfezi ve Mar*mara'ya daha yakın olduğundan Karadeniz'e dökülen akar*sular daha uzundur. Gebze'nin Tepecik köyü yakınlarından doğan 71 km uzunluğundaki Riva (Çayağzı) Deresi İstanbul Boğazı giri*şinin doğusunda Karadeniz'e dökülür. Ağva Deresi de denen Göksu Deresi Karayakuplu köyü yakınlarından çıkar ve Ağva'da Karadeniz'e ulaşır. Yine Karadeniz'e dökülen Yulaflı Deresi'nin uzunluğu 43 km'dir. Üzerinde İstanbul kentine su sağlayan Darlık Barajı bulunan Darlık Deresi de il toprak larından doğar. Denizli köyünden doğup Karadeniz'e dö*külen Kocadere'nin uzunluğu 50 km'dir. İ! topraklarından doğup, il sınırları içinde Karadeniz'e dökülen başlıca akarsu Kandıra ilçesindeki Sansu'dur. Sakarya Nehri'ne Karadeniz'e dökülmeden önce katılan son akarsu olan Kaynarca Deresi de Kandıra ilçesinden doğar. Samanlı Dağları'ndan doğan Kirazdere İzmit kentinde körfeze dökülür. Bu dere üzerindeki Kirazdere Barajı'nın yapımı 1997'de tamamlanmıştır. Gebze ilçesindeki Dilovası Deresi'nin uzunluğu 12 km'dir. Pelitli kö*yünün güneyinden ve Tavşanlı köyünün kuzeyinden geçerek İzmit Körfezi'ne dökülür.

Göller
Batı bölümündeki 7 km'si Kocaeli sınırları içerisinde kalan Sapanca Gölü'nün yüzölçümü 47 km2dir. İzmit kentine su sağlayan Kirazdere Barajı'nın ardında yer alan yapay göl ise 1,74 km2lik bir alanı kaplar. Bir başka yapay göl de İzmit Büyükşehir Belediyesi tarafından kentin su ihtiyacını karşıla*mak için yaptırılan barajın ardında su toplanması sonucu oluşan Yuvacık Baraj Gölü'dür.

İklim
Körfez kıyılarıyla Karadeniz kıyısında ılıman, dağlık kesimlerde daha sert bir iklim hüküm sürer. Kocaeli ikliminin, Akdeniz iklimi ile Karadeniz iklimi arasında bir geçiş oluştur*duğu söylenebilir. İl merkezinde yazlar sıcak ve az yağışlı, kışlar yağışlı, zaman zaman karlı ve soğuk geçer. Kocaeli'nin Karadeniz'e bakan kıyıları ile İzmit Körfezi'ne bakan kıyılarının iklimi arasında bazı farklılıklar göze çarpar. Yazın körfez kıyılarında bazen bunaltıcı sıcaklar yaşanırken Karadeniz kıyıları daha serindir- İl merkezinde ölçülen en yüksek hava sıcaklığı 41,6°C (11 Ağustos 1970), en düşük hava sıcaklığı -8,7°C (4 Şubat 1960), yıllık ortalama sıcaklık ise 14,8°C'dir. Karadeniz kıyısında yıllık ortalama yağış miktarı 1.000 mm'yi aşar. Bu miktarı güneye doğru gidildikçe azalır, İzmit'te 800 mm'nin de altına düşer (784,6 mm). Samanlı Dağlan'nın kör*feze bakan yamaçlarında iklim Karadeniz kıyılarına benzer. Yağış miktarı da bu kesimde farklıdır. Rüzgârlar kışın kuzey ve kuzeydoğudan, yazları ise kuzeydoğudan eser.

Bitki Örtüsü
Kocaeli'nde bitki örtüsü, genelde Marmara Bölgesi özelliğini taşımakla birlikte, kıyısıyla dağlık alanlar arasında önemli farklılıklar görülür. Ayrıca kuzeyden güneye doğru gidildikçe Karadeniz kıyısına özgü bitki topluluklarının yerini Akdeniz bitkileri almaya başlar. Samanlı Dağları ile Karadeniz kıyısı ardındaki alanlar sık ve nemcil ormanlarla kaplıdır. Bu ormanlar daha çok kayından oluşur; bazı kesimlerde kayına gürgen, kestane ve meşe de karışır. Samanlı Dağlan'nın yüksek kesimleri iğneyapraklılarla örtülüdür. İzmit Körfezi'nin kuzey ve doğu*sunda Akdeniz iklimine özgü makilere rastlanır. Eskiden kör*fezin kuzey kıyılarında yaygın olan zeytinlikler kent ve sanayi alanı elde edilmesi amacıyla yok edilmiş durumdadır. Tahrip edilen ormanlık alanlar step bitkileri ve yalancı makilerle kaplıdır.

YERLEŞİM:

Kocaeli, İzmit Körfezinin iki yanında kuzeyde Karadeniz kıyısından, güneyde Samanlı dağlarının doruklarına kadar uzanır. Batıda İstanbul, doğuda Sakarya ili ile sınrlı olan il, körfezi ile Marmaraya, Kandıra ile Karadenize açılır.
3698 km2 yüzölçümü olan Kocaeli, Marmara Bölgesinin yüzölçümü olarak en küçük illerinden biri olmasına rağmen, nüfusu birbuçuk milyon kişi olup, %4.3 yıllık artış hızına ile, ülkenin nüfus artışı en yüksek olan ikinci ilidir.
Kocaeli iline bağlı olan ilçeler, Gebze, Körfez, Gölcük, Karamürsel, ve Kandıradır.
TARİHÇE:

Marmara Bölgesinin Kuzey doğu kesiminde yer alan Kocaeli, tarihi gelişimi M.Ö.ki yıllara dayanan ve izleri halen günümüze kadar gelen çeşitli medeniyetlerin yaşandığı bir bölgedir.
İlk çağlarda, Bithynia adı verilen bölgede kurulan kentler, sırasıyla, Olibya, Astakoz, Nicomedia, İznikmid, İzmid ve Kocaeli adlarını almıştır.
Asya ve Avrupa doğal geçiş yolları üzerinde önemli bir kültür, ticaret ve jeopolitik köprü işlevi gören kent, M. Ö. bugünkü İzmitin güney doğusuna, Başiskele çevresine yerleşen Megaralı göçmenler tarafından M.Ö. 712 yılında kurulmuş ve Astakoz adını almıştır. Kent, M.Ö. 300 yılına kadar yöreye egemen olmuş, M.Ö. 500-435 yılları arasında bağımsız bir kent olarak yaşamış ve kendi adına sikke bastırmıştır. M.Ö. 262 yılında Astakoz halkı, bugünkü İzmitin bulunduğu alanda kurulan bölgeye yerleşmiş ve kent Bithynia kralı olan Nikomedes dolayısıyla Nikomedya adını almıştır. Nikomedya 1331 yılında Osmanlı egemenliğine geçtikten sonra, önce İznikmid, daha sonra İzmid (İzmit) adını almıştır.
İzmit ilk olarak 11. yy ın sonlarında Selçuklular zamanında Türk egemenliğine alındı. (1078) Daha sonra Haçlı Seferleri sonunda kısa bir süre Haçlı Ordusu komutanı Aleksios Komnenos tarafından işgal edildi. Türk egemenliğine kesin olarak geçişi, Orhan Bey döneminde oldu. 1331 yılında Uçbeyi akçakoca tarafından Osmanlı topraklarına katıldı. İl, Kocaeli adını ise, bu yöreyi Osmanlı Devletine katan, Osman Bey ve oğlu Orhan Beyin uç beylerinden olan Akça Kocadan almıştır.
Bu tarihten sonra kente, önce İznikmid, daha sonra İzmid (İzmit) adı verildi. Kent en parlak dönemine Kanuni Süleyman zamanında ulaştı. 19.yy İstanbul-İzmit arasında işleyen ve 1873 yılında Haydarpaşa-Ankara demiryolunun kente ulaşmasından sonra İzmitin ticari ve sosyal yaşamı canlanmaya başladı.
I. Dünya Savaşının getirdiği yıkımlar sonucu önemini bir süre yitiren ve İngilizler ile Yunanlılar tarafından işgal edilen İzmit, 27 Haziran 1920 de Türk Orduları tarafından işgalden kurtarıldı. Cumhuriyet Döneminin başlarında İzmirt Kocaeli ilinin merkezi oldu ve 1950 li yıllardan sonra hızla gelişerek büyük bir sanayi ve ticaret merkezi haline geldi.
Izmit (Kocaeli) Turkey Earthquake, August 17, 1999-Set 1, Coastal Effects

On August 17, 1999, at 3:02 am local time (00:02 GMT) a magnitude (Mw) 7.4 earthquake occurred on the northern Anatolian fault. The epicenter was located very close to the south shore of the Bay of Izmit, an eastward extension of the Marmara Sea. The ******** of this earthquake and its proximity to a populous region on the Bay of Izmit contributed greatly to its damaging effects. The total estimated loss for port facilities in the region was around $200 million (US). Subsidence and slumping caused much of the coastal damage, but a tsunami was generated that also caused coastal damage and deaths.
Kartepe (Kocaeli)
İzmit Maşukiye'ye 2.5 saat süren minibüs yolculuğuyla ulaşırız. Kartepe Kuzuyaylaya doğru aracımızın çıkabildiği en son noktaya kadar çıkıyoruz. Burda araçtan ayrılıp Kuzuyaylaya yürüyüş yaparız. Kuzuyaylada öğle yemeği molasından sonra Altıoluk Yaylasına yürüyüş yapıyoruz. Yayladan sonra tekrar yürüyüşümüz başlıyor ve uzunca bir yürüyüşle aracımıza geri dönüyoruz. Maşukiye'ye geri dönüp vadi içinde biraz mola veriyoruz. Burda isteyenler alabalık çiftliklerinde balık yeme fırsatı bulabilirler.
Not: Hava şartlarına göre programda değişiklik yapılabilir.

Serindere Kanyonu (Kocaeli)
Serindereye önce İzmitten Yalovaya giden yoldan Kullar kasabasına giderek, oradan da Serindere nahiyesine giderek ulaşıyoruz. Serindere, Kirazlıdereyi oluşturan iki dereden biri. Serindere uzun ve dik bir kanyonun içinden aktığından mecburen dere içi yürüyüş yapmak zorundayız. Dere oldukça kaygan taşlarla kaplı ve suyu soğuktur. Dere içinden 1.5 saat yürüdükten sonra geri dönüyoruz. Yemek yedikten sonra Kirazlıdereyi oluşturan ikinci dere olan Sıcakderede kısa bir yürüyüş yaptıktan sonra İstanbula hareket ediyoruz. Bu parkur grubun yapısına ve isteğine göre sadece Serindere içinde yürüyüş olarakta gerçekleştirilebilir.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli-İzmit
 

İLİMİZ
KOCAELİ' NİN KONUMU :
Kocaeli ; Asya ve Avrupa'yı birbirine bağlayan Marmara Denizi'nin ve Marmara Bölgesi'nin doğusunda yer alır.Merkez ilçe İzmit olup, Gebze, Gölcük, Karamürsel, Kandıra, Körfez ve Derince olmak üzere toplam yedi ilçesi bulunmaktadır. Yüzölçümü 3.505 kilometrekaredir.İl nüfusu 1997 sayımına göre 1.177.379 olup kilometrekareye 343 kişi düşmektedir.



http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

KOCAELİ' NİN TARİHÇESİ :
İzmit ve çevresinde tarih öncesi çağlardan yaklaşık olarak M.Ö 3000 'den itibaren insanların yaşamakta olduğu yapılan araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştır.İlk kanıtlar M.Ö 12 yy'a kadar dayanmaktadır. Bu tarihlerde Frigler bölgeyi ellerinde tutmuş, ardından Yunanistan'ın Megara şehrinden kendilerine yeni bir yerleşim yeri aramak için göçen bir grup, şimdiki Başiskele mevkiinde Astakoz adını verdikleri şehri kurmuşlardır. Daha sonra Trakia kralı Lysimakhos'un Astakoz'u tahrip ettirmesiyle bugünkü İzmit'inde üzerinde bulunduğu yamaçlara Nikomedia'yı kurmuşlardır. Bitinya Krallığı'nın merkezi Nikomedia , büyük Helenistik Şehir olur.III.Nikomedia zamanında Bitinya Roma egemenliğine girmiştir. Daha sonra 11yy'ın son çeyreğinde , Selçuklular tarafından işgal edilir. I.Haçlı Seferi'nde geri alınan Nikomedia daha sonra tekrar Selçuklular'a geçer. Orhangazi zamanında Osmanlı egemenliğine girer.Önceleri İznikmid adı alan bu şehir sonra İzmit olarak benimsenmiştir.


http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

1888 yılına kadar İstanbul'a bağlı olan İzmit bu tarihten sonra ayrı bir kent olmuştur.İstikbal Harbi öncesi İngiliz ve Yunanlı kuvvetlerin işgalinde kalan şehir 28 Haziran 1921 'de kurtarılmış, Cumhuriyetin ilanından sonra da Kocaeli vilayetinin merkez ilçesi olmuştur.



http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

KOCAELİ HAKKINDA GENEL :
Kocaeli sanayi ve endüstri kentidir.Önemli sanayi işletmeleri Tüpraş, İgsaş, Seka, Ford, Hyundai, Pirelli, Goodyear, Metalbox, ÇBS, Pakmaya, Aygaz, Milangaz, Petrol Ofisi, Kordsa, Sakosa, Beksa, Brissa, Ibimsa, Enerjisa, Çelikkord, Nuh Çimento, Marshall, Lever, Bayer, Polisan, Mannesman Boru, Federal Moğol İzmit Motor Piston, Koruma Tarım A.Ş., Dupont Boya Sanayii gibi kuruluşlardır. Bazı sanayi işletmelerin merkezleri özellikle İstanbul ve diğer illerde bulunmaktadır. Kocaeli gayri safi milli hasıladan fert başına düşen payda birinci sırada yer almaktadır.
Ayrıca sanayi kenti olarak tanınmasının yanında kültür, sanat ve eğitim kenti olma yolunda ciddi atılımlar yapan bir kenttir.İlimiz sınırlarında bulunan Kocaeli Üniversitesi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü , Tübitak , Tüsside ve Gölcük Donanma Komutanlığının Türkiye ' de önemli bir yeri bulunmaktadır. İlimizde Kocaeli Serbest Bölgesi faaliyete geçmiştir.Kara, demir, deniz ve hava yolu ulaşımları ile Türkiye 'nin en önemli geçiş noktalarından biridir.
Kocaeli Türkiye genelinde Vergi Gelirleri ve Bütçe Gelirleri Tahakkuk ve Tahsilat itibari ile İstanbul ve Ankara'dan sonra 3.cü sırada, Vergi Gelirlerinin tahsilatını gerçekleşme oranı itibari ile 1.nci sırada yer almaktadır. Bu konumu nedeni ile ilimiz Türkiye ekonomisinde ve Bütçesinde önemli bir yere sahip bulunmaktadır.
Şehre özgü bir tatlı olan pişmaniye ile de dünya çapında bir üne sahiptir.Ayrıca Derince ilçesine ait Çenesuyu, Kandıra ilçesine ait Kandıra bezi, hindisi ve yoğurdu , Karamürsel ilçesine ait sepetleri ve sera çiçekçiliği şehre ait yöresel özelliklerdir.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Şehir gerek sahil kıyıları gerekse tabiat parkları ve doğal vadileriyle görülmeye değer doğal güzellikleri bulunan bir kenttir.

Kocaeli-İzmit
 

Kocaeli Genel Bilgi

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Marmara Bölgesinde yer alan Kocaeli, doğu ve güneydoğuda Sakarya; güneyde Bursa, batıda Yalova, İzmit Körfezi, Marmara Denizi ve İstanbul ili; kuzeyde de Karadeniz ile çevrilidir. Asya ile Avrupayı birleştiren önemli bir yol kavşağında yer almaktadır. Sakarya Irmağının batı yakasından başlayarak Pamukova ve İznik Gölünün kuzeyinde Bozburuna kadar uzanan Samanlı Dağları İzmit, Sapanca ve Adapazarı çöküntü alanına hâkim bir konumdadır. Samanlı Dağlarının en yüksek noktası Keltepe (1.601 m.)dir. İldeki diğer önemli dağlar Dikmen Dağı (1.387 m.), Naldöken Dağı (1.125 m.), Naz Dağı (917 m.) ve Çene Dağı (646 m.)dır. Başlıca ovaları İzmit ile Sapanca Gölü arasında uzanan düzlükler ile Dilovasıdır. Kuzey Anadolu kırık kuşağının uzantısı olan fay hatları ile sınırlanan Kocaeli deprem kuşağı üzerindedir. İlin Karadeniz kıyısındaki Pazarburnu açıklarında kayalıklardan oluşan Kefken Adası yer almaktadır.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

İl topraklarından kaynaklanan suların bir bölümü Karadenize, bir bölümü de Marmara Denizine dökülür. Gebzenin Tepecik köyü yakınlarından doğan Riva (Çayağzı) Deresi, Ağva Deresi (Göksu Deresi), Yulaflı Deresi, Darlık Deresi de il topraklarından doğar. Denizli köyünden doğup Karadenize dökülen Kocaderenin uzunluğu 50 km.dir. İl topraklarından doğup, il sınırları içinde Karadenize dökülen başlıca akarsu Kandıra ilçesindeki Sansudur. Kandıra ilçesinden doğan, Kaynarca Deresi Karadenize dökülmeden önce Sakarya Nehrine katılır. Samanlı Dağlarından kaynaklanan Kirazdere de İzmit körfezine dökülür. Bu derenin üzerinde Kirazdere Barajı bulunmaktadır. Pelitli Köyünün güneyinden ve Tavşanlı Köyünün kuzeyinden geçen, Gebze ilçesindeki Dilovası Deresi de İzmit Körfezine dökülür.
İlin Batı bölümündeki 7 km.si Kocaeli sınırları içerisinde kalan, alüvyon yığılması sonucunda Körfezden ayrılan Sapanca Gölünün yüzölçümü 47 km2dir. Kirazdere Barajının ardında yer alan yapay göl ise 1,74 km2lik bir alanı kaplar. Bir başka yapay göl de Yuvacık Baraj Gölüdür. Kocaeli ilinin yüzölçümü 3.505 km 2 dir. 2000 Yılı Nüfus Sayımı sonuçlarına göre ilin nüfusu 1.206.085dir.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaelinde bitki örtüsü, genelde Marmara Bölgesi özelliğini taşımakla birlikte, deniz kıyısıyla dağlık alanlar arasında önemli farklılıklar görülür. Ayrıca kuzeyden güneye doğru gidildikçe Karadeniz kıyısına özgü bitki topluluklarının yerini, Akdeniz bitkileri almaya başlar. Samanlı Dağları ile Karadeniz kıyısı ardındaki alanlar sık ormanlarla kaplıdır. Bu ormanlar daha çok kayından oluşur; bazı kesimlerde gürgen, kestane ve meşe bulunur. Samanlı Dağlarının yüksek kesimleri iğne yapraklılarla örtülüdür. İzmit Körfezinin kuzey ve doğusunda Akdeniz iklimine özgü makilere rastlanır. Eskiden körfezin kuzey kıyılarında yaygın olan zeytinlikler, yerleşim birimleri ve sanayi alanı elde edilmesi amacıyla yok edilmiştir.
Kocaeli iklimi, Akdeniz iklimi ile Karadeniz iklimi arasında bir geçiş oluşturmaktadır. İl merkezinde yazlar sıcak ve az yağışlı, kışlar yağışlı, zaman zaman karlı ve soğuk geçer. Kocaelinin Karadenize bakan kıyıları ile İzmit Körfezine bakan kıyılarının iklimi arasında bazı farklılıklar göze çarpar. Yazın körfez kıyılarında bazen bunaltıcı sıcaklar yaşanırken Karadeniz kıyıları daha serindir.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

İlin ekonomisi sanayii ağırlıklı olup, tarım ve hayvancılık ve balıkçılık da yapılmaktadır. Ancak bunlar sanayii kuruluşlarından ötürü oldukça gerilemiştir. Kocaeli, İstanbulu Anadoluya bağlayan kara ve demiryolunun üzerinde yer alması ve körfezinden dolayı İstanbuldan sonra Türkiyenin ikinci büyük sanayii merkezidir. Kocaelinin sanayileşmesi 1870lerde Haydarpaşa-İzmit demiryolunun açılması ile başlamış, saray ve ordunun gereksinimini karşılayan İzmitte çuha, Herekede de Halı fabrikası kurulmuştur. Cumhuriyetin ilanından sonra 1930larda İzmitte kâğıt fabrikası kurulmuştur. Darıca ve Herekedeki çimento fabrikalarının birleşmesi ile ilde sanayi ağırlık kazanmıştır. 1950lerden sonra iki kağıt fabrikasına üç yeni kağıt fabrikası eklenmiş, Mannesmann-Sümerbank Boru Endüstrisi yanı sıra yabancı sermaye yatırımları burada yoğunlaşmış, petro kimya, gübre, plastik, lastik, tarım ilaçları, ilaç hammaddesi, sitrik asit, sıvılaştırılmış petrol gazı, demir, çelik, bakır, valf ve alüminyum ürünleri ile elektrik motorları, taşıt araçları, yedek parçalar, çeşitli makineler, kablo, cam, kireç, seramik, yünlü dokuma, deri, glikoz tesisleri onlara eklenmiştir. Gölcükte Deniz Kuvvetlerinin konuşlanması ile kurulan tersane, askeri fabrikalar da bulunmaktadır.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Fabrikaların kurulmasından ötürü, tarım alanları azalmış olmakla birlikte, buğday, mısır, yulaf, şeker pancarı, ayçiçeği ve arpa yetiştirilmektedir. Ayrıca şeftali, erik, karpuz, kiraz, elma, üzüm gibi meyvelerin yanı sıra sebze de yetiştirilir. Çayır ve meraların azalmasından, sınırlı olarak sığır, koyun, keçi ve tavukçuluk yapılmaktadır. Kefkende balıkçılık, Sapanca ve Hersek Göllerinde de tatlı su balıkçılığı yapılmaktadır.

Kocaelinde Kuzuyaylada, Fındıklı Tepede, Kerpede, Bayramoğlunda, Eskihisarda ve Karamürselde turistik tesisler bulunmakta olup, ilin ekonomisinde katkı payı vardır.

İl topraklarında talk, bitümlü şist, civa ve mermer yatakları bulunmaktadır.

Antik Çağlarda Bithynia Bölgesinde yer alan Kocaeli, tarih boyunca Olbia, Astakos ve Nikomedia isimleri ile tanınmıştır. Kocaelinin yakın çevresindeki Kadıköy, Erenköy, Pendik, Tuzla, Eskişehir ve Yalovada MÖ.3000 yıllarına tarihlenen yerleşmelere rastlanmışsa da Kocaelinde Prehistorik bir yerleşmeyi kanıtlayacak kalıntı ve buluntulara rastlanmamıştır. Tarihi kaynaklar MÖ.XII.yüzyılda, Avrupadan Anadoluya başlayan göçler sırasında Trakyada yaşayan Brygler ismi ile tanınan Friglerin buraya yerleştiğini belirtmiştir. Yunanistanın Megara şehrinden kendilerine yeni bir yer bulmak için yola çıkanlar MÖ.712de İzmit Körfezinin güneyindeki Baş İskeleye gelmiş ve burada Astakos kentini kurmuşlardır.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Astakoz kenti M.Ö.III.yüzyılda da Büyük İskenderin komutanlarından Trakya Kralı Lysimachos tarafından yıkılıncaya kadar varlığını sürdürmüştür. Britanya Kralı 1. Nicomedes M.Ö. 262de bugünkü Kadıköy Mahallesi ile Bekirdere arasındaki “Dua Tepesi”nde kenti yeniden kurmuştur. Britanya Krallığının başkenti olan bu kente, kurucusundan dolayı Nicomedeia adı verilmiştir.
Britanya Kralı III. Nicomedesin M.Ö. 73 yılında Krallığını Romalılara bağışlamasıyla Nicomedeia, Britanya eyaletinin merkezi olmuştur. Bir geçit yeri olan Nicomedeia, Roma yolları üzerinde bulunduğundan ulaşımda büyük önem taşıyor, Boğazlara yakın olması nedeniyle de bir Roma deniz kuvveti burada bulunuyordu. İmparator Diocletianus, 284 yılında Nicomedeiayı Roma İmparatorluğunun ikinci başkenti yapmış ve buraya yerleşmiştir. Kente Diocletianus Sarayı, Pazar yerleri, tiyatro ve hipodrom gibi eserler yaptırmıştır. Böylece Nikomedia, Roma, Antakya ve İskendireyeden sonra dünyanın dördüncü büyük kenti haline getirilmiştir. Nikomedeia, MS.358 yılının Ağustos ayında büyük bir deprem geçirerek geniş ölçüde hasara uğramıştır. MS.362de yeni bir deprem ise ayakta kalan diğer yapıları da yıkarak yok etmiştir. Bundan sonra kent yeniden onarılmış ancak, eski durumuna hiçbir zaman gelememiştir. Doğu Roma İmparatoru I.Constantinius tarafından Byzantionun, İmparatorluğun merkezi haline getirilmesi ve ardından İmparator Iüstinianusun Kadıköy-İzmit arasındaki yolu askeri nedenlerle kapatması ve İznik üzerinden ulaşımı sağlamasıyla Nicomedeia, eski önemini kaybetmiştir. Partlar ve Arapların Bizansa saldırıları sırasında kent yağma edilmiştir.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kent I. Haçlı Seferi sırasında İmparator I. Aleksios Komnenos tarafından geri alındı. İstanbulda Latin istilası sırasında Kocaelide bir süre Latinlerin elinde kalmıştır. Bizansta Palaiologos hanedanı yeniden imparatorluğu kurunca Kocaeli de Bizansın egemenliği altına girmiştir.

XI.yüzyılda Anadoluyu egemenliği altına alan Selçuklular Nikomedeiayı da ele geçirmişlerdir. Nikaiayı (İznik) alarak kurduğu Anadolu Selçuklu Devletinin merkezi yapan Kutalmış oğlu Süleyman Şahın egemenliği altına girmiştir.

Orhan Gazi döneminde, 1326da ilk Kaptan-ı Derya Karamürsel Alp tarafından bugünkü Karamürsel kıyısında ilk Türk donanması kurulmuştur. Ardından 1327de Orhan Gazinin komutanlarından Akçakoca Bey Kandıra, Karamürsel ve İzmit Körfezinin güneyi ile 1337de İzmitin tamamını ele geçirmiştir.Orhan Gazi dönemine kadar kentin Nikomedeia olan adı, bu dönemde İznikomid olarak geçen kentin adı zamanla İzmite dönüşmüştür.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Osmanlı döneminde Sancak haline getirilen Kocaelinde Süleyman Paşa ilk Sancak beyi olmuştur (1337). Çelebi Mehmet döneminde Kocaeli, Anadolu Beylerbeyliğine bağlanmış, 1509 depreminde yıkılmıştır. Kanuni Sultan Süleymanın 1534te Kocaelini ziyaretinden sonra kentte yeni yapılanma ve canlanma görülmüştür. Bu dönemde İstanbulun yiyecek, yakacak odun ve kereste ihtiyacı buradan sağlanmıştır. Anadoludan gelen kervanların yükü İstanbula en yakın liman olan İzmitte boşaltılıp, gemilerle İstanbula taşınmıştır. Osmanlı döneminde Yavuz Selimin yaptırmış olduğu tersanede, daha sonra III. Selim ve II. Mahmut savaş ve ticaret gemilerini yaptırmış ve tersaneyi çağa uygun bir konuma getirmiştir.
IV. Muratın (1623-1640) tahtta bulunduğu yıllar İzmitte imar faaliyetlerinin arttığı bir dönem oldu. Bizanstan bu yana İzmitte ilk saray bu dönemde yapıldı. Abdlümecidin başlattığı Abdülaziz zamanında tamamlanan İzmit Kasrı İstanbul dışında ayakta kalabilen ender Osmanlı saraylarındandır. Kent IV. Muratın ölümü ve 1766da geçirdiği büyük deprem nedeni ile XIX.yüzyıla kadar bir durgunluk dönemi yaşamıştır. XIX.yüzyıldan itibaren tekrar gelişmeye başlamış, Abdülmecidin padişahlığı döneminde İzmit ile İstanbul arasında gemi seferleri (1844) düzenlemiş, 1873te de Haydarpaşa- İzmit demiryolu açılmıştır.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

1867de Hüdavendigar vilayetine bağlı bir sancak olan Kocaeli, kısa bir süre İstanbul vilayetine bağlanmış, II.Abdülhamid döneminde, bağımsız bir sancak (mutasarrıflık) durumuna getirilmiştir (1888). Bu dönemin ilk mutasarrıfı Selim Sırrı Paşa İzmitte önemli bayındırlık etkinlikleri gerçekleştirmiş, bugün İzmitin sembolü olan eski demiryolu kenarlarındaki çınarlar Sırrı Paşa zamanında dikilmiştir.

XIX.yüzyılda büyük bir göçe sahne olan Kocaeline, Kırım Savaşı (1853-1856) sonrası Tatarlar, 1855-1864 arasında Çerkezler, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında da Rumeli ve Kafkasyadan göç eden toplulukların bir bölümü Kocaelinin çeşitli yerlerine yerleştirilmiştir. I.Dünya Savaşından sonra 20 Kasım 1918de İngilizler Kocaelini işgal etmiş, 27 Ekim 1920de Yunanlılara bırakılmış, 27 Haziran 1921de de işgalden kurtarılmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra il konumuna getirilmiş ve İzmit çevresinin Osmanlı topraklarına katılmasında payı olan Akçakocadan ötürü de buraya Kocaeli ismi verilmiştir.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaelinde günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Üç Tümülüsler, Bekirderedeki Bizans Kilisesi, Bizans sur kalıntıları, Ayios Pandeleimon Manastır ve Mezar Kalıntıları, Nymphaion (Anıtsal Çeşme) kalıntıları, Zeytinlik Hypogaeum, Tavşantepe-Kandıra arasındaki Hypogaeler, Turgut Mahallesi Mezarı, İnbayırı Sarnıcı, Üçtepelerdeki Roma Su Kemer kalıntıları, Seka Cami arkasında Agora kalıntıları, Paç Mahallesi ile Bekirdere arasındaki Nekropol kalıntıları, Orhan Camisi (1333), Pertev Mehmet Paşa Camisi (XVI.yüzyıl), Gebzede Çoban Mustafa Paşa Külliyesi, Gebze Orhan Camisi, Mehmet Bey Camisi (Fevziye Camisi) (XVI.yüzyıl), Mehmet Bey Hamamı (Orta hamam) (1560), Yeni Hamam (XVIII.yüzyıl), Süleyman paşa Hamamı (XIV.yüzyıl), Küçük Hamam (XIX.yüzyıl), Yukarı Pazar Hamamı (Dere Hamamı) Yalı hamamı (XIX.yüzyıl), Mısırlıoğlu Çeşmesi (1713), Canfeda Kethuda Kadın Çeşmesi (1827), Abdülaziz Av Kasrı (XIX.yüzyıl), II.Abdülhamitin tahta çıkışının 25. yıldönümü anısına Musa Kazım Bey tarafından yaptırılan İzmit Saat Kulesi, Herekede II.Wilhelm Evi, Gebzede Hanibal Anıtı, Fransız Cizit Papazlarının yaptırdığı Eski Fransız Koleji (XIX.yüzyıl),Atatürk Anıtı (1933), Saatçi Ali Efendi Konağı, Osman Hamdi Bey Evi olmak üzere Türk sivil mimari örneklerinden evler bulunmaktadır.

Kocaeli-İzmit
 

Kocaeli Gezgin Gözüyle

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Üçtepeler Büyük Tümülüsü: İzmit kent merkezine 3 km. mesafede eski İstanbul yolu üzerinde bulunmaktadır. Eski çağlarda soygun geçirdiği anlaşılan mezardan hiçbir buluntu günümüze ulaşmamıştır. Tümülüsün mimarisinden, Geç Helenistik - Erken Roma devrine ait olduğu sanılmaktadır.
Gültepe Nekropol Sahası: İzmit kentinin Gültepe Mahallesinde bulunmaktadır. Antik Çağ nekropolü ile Bizans dönemine ait kutsal yapı kalıntısı (hipoje), karayollarının yaptığı yol açma çalışmasıyla ortaya çıkmıştır. İzmit Müze Müdürlüğünün bölgede yaptığı arkeolojik çalışmalarda bulunan küp, gözyaşı şişesi ve ayna gibi Roma dönemine ait buluntular müzeye kazandırılmıştır.
Orhan Cami: Orhan Mahallesinde İzmit'e hakim bir tepede yer almaktadır. Cami ilk olarak 13. yüzyılda Orhan Gazi zamanında Süleyman Paşa tarafından yaptırılmıştır. Abdülmecit zamanında onarılan yapı, İzmit'te en erken tarihli cami olarak günümüze kadar gelmiştir.
Fevziye Cami: Kemalpaşa Mahallesi, Hürriyet Caddesi üzerindeki cami 16. yüzyılın ikinci yarısında İzmitli Mehmet Bey tarafından yaptırılmıştır. 1884 depreminde tümüyle yıkılmış, yerine bugünkü cami yapılmıştır.
Pertevpaşa Külliyesi: İzmit'in önemli mimari eserlerinden olan Külliyeden günümüze kalan eserler şehrin Yeni Cuma Caddesi'nin iki yanında sıralanmıştır. Külliye, 16. yüzyılda Mimar Sinan tarafından yapılmıştır. Cami Hamam Medrese, Kervansaray ve Aşhaneden meydana gelmiştir.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

İzmit Sarayı: (Abdülaziz Av Köşkü) Demiryolunun kuzeyinde Saat Kulesinin yanındadır. Osmanlı Sultanı Abdülaziz tarafından Av Köşkü-Kasır olarak yaptırılmıştır. Kurtuluş Savaşı sırasında Atatürk, bu binada bir süre kalarak Fransız yazar Claude Ferare ile burada görüşmüştür. 28.06.1967 tarihinde müze olarak hizmete açılmıştır. İki katlı, barok üslupta yapılmış, cephesi mermer sütunlarla çevrilmiş bir yapıdır. Mermer işçiliği tavan süslemeleriyle bol sütunlu oluşu Dolmabahçe Sarayının küçük bir örneğini hatırlatmaktadır. İstanbul dışında günümüze kadar gelebilen tek saray yapısı olması açısından önemlidir. Kocaeli Valiliği tarafından restore edilen yapı, 17 Ağustos 1999 tarihli depremde hasar görmüştür.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kayser Wilhelm Köşkü: Hereke Halı Fabrikası sınırları içinde kalan tarihi köşk 1884 yılında Alman İmparatoru Wilhelm Kayseri'n Türkiye gezisi nedeniyle Yıldız Sarayı'nda yaptırılarak üç gün içinde monte edildiği tespit edilmiştir.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Pembe Köşk: 20. yy.ın başında yapılmıştır. İzmit Yukarı Pazar'da; üç katlı, kagir, giyotin pencereli konak Valilik tarafından onarılmıştır. Onarım sırasında içinde ve dışındaki ahşapları (dolaplar, pencereler vs.) olduğu gibi orijinalini muhafaza edecek şekilde düzenlenmiştir. Kafeteryası, kuaför salonu bulunan Pembe Köşk, Vilayet Evi olarak düzenlenmiş ve halka açılmıştır.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Demirciler Konağı: Gebze Demirciler Köyü'nde bulunan konak, 19. yy. Osmanlı mimarisinin en başarılı örneğidir. İçindeki kalem işi bezemeler ve mimari üslup açısından Kocaeli ilindeki tek örnek olma özelliğine sahiptir.
Eski Vali Konağı: İzmitin Kozluk Mahallesinde olup, Vali Konağı ve Defterdar lojmanı olmak üzere bitişik nizamda iki ayrı yapıdan oluşmaktadır. 20. yüzyılın ilk yarısında yapılan konak, Özel İdare Müdürlüğünce restore edilmiştir. Cumhuriyet dönemi mimari üslubunu yansıtan iki katlı bina, günümüzde müze müdürlüğünün ve vilayetin hizmetinde kullanılmaktadır.
Sırrıpaşa Konağı: İzmit Hacı Hasan Mahallesi Yeni Çeşme sokaktadır. 19. yüzyılın ikinci yarısında İzmit Mutasarrıfı Sırrıpaşa tarafından yaptırılmıştır. Konağın bahçe duvarı antik heykel ve mimari parçalar ile süslenmiştir. Yapı, bugün ayakta kalan 19. yüzyıla ait bir sivil mimarlık örneği oluşu bahçe duvarındaki arkeolojik eserler ve içindeki kalem işi bezemeler ile ilin önemli bir tarih hazinesidir.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

İzmit İstasyon Binası: Gar İdare Binası ile Ambar binası, Neo-Klasik üslupta, Almanlar tarafından 1908-1920 yılları arasında İtalyan taş ustalarına yaptırılmıştır. Bu nedenle bu iki binanın özellikle taş gabarisindeki Mimari ve sanatsal unsurlar ile dönem özelliklerini göstermesi bakımından ildeki ender yapılardan biri olarak tescil edilmiştir.
Saat Kulesi: İzmit Kemalpaşa Mahallesinde Av Köşkü ile Atatürk Heykeli arasında yer alan kentin karakteristik Saat Kulesi'ni, İzmit mutasarrıfı Musa Kazım Bey, Sultan II. Abdülhamit'in tahta çıkışının 25. Yıldönümü nedeniyle yaptırmıştır.

Kocaeli-İzmit
 

Kocaeli Cami ve Mescitleri

Orhan Gazi Camisi (Merkez)

Kocaeli İzmit Körfezine hakim tepede, İç Kalenin ortasındaki set üzerinde yer alan Orhan Gazi Camisini, Orhan Gazi Süleyman Paşaya 1332-1333 yıllarında yaptırmıştır. Bu caminin bulunduğu yerde eski bir kilise kalıntısı olduğu da kaynaklarda belirtilmiştir. V.Cuinet buradaki Bizans kilisesinin Orhan Gazi tarafından 1330a doğru camiye çevrildiğini ileri sürmüştür. H.Dernschwans eskiden kilise olan bu yere Orhan Gazinin cami yaptırdığını kaydetmiştir. Ekrem hakkı Ayverdi caminin kilise ile hiçbir ilgisi olmadığını ileri sürmüştür. İstanbul Arkeoloji Müzeleri 1938de burada yaptığı kazıda kale duvarlarına rastlamış ancak, kilisenin varlığını belirten herhangi bir ize rastlamamıştır. Nitekim, Orhan Gazi Camisinin kilise üzerinde yapılıp yapılmadığı da kesinlik kazanamamıştır. Vakıflar Genel Müdürlüğü arşivindeki kayıtlarda bu cami Orhan Gazinin evkafı arasında gösterilmiştir. Sultan Abdülmecit zamanında yapılan onarım kitabesinde de Süleyman Paşanın ismi bulunmaktadır.

Günümüze ulaşan Sultan Orhan Gazi Camisinin mimari yapısı Abdülmecit dönemine aittir. Avlu kapısı üzerinde yirmi kartuşlu talik yazılı onarım kitabesinde Serasker Rıza Paşanın caminin durumunu padişaha bildirerek 1848de onarımını sağlamıştır.

Kitabe:

Sağ Taraf
Güzîn-i âl-i Osman Hazret-i zişânın
Vezir erşed-i evlâdı bu paşy-ı ekyâd
Müşerref olduğu dem hak-i pâyimden ser-i İzmid
Bu hâlâ camii bâlâya itdi sıdküle isad
Rıza paşa görüp emr-i ibadde bu hâlâtı
Tutup destin hûlasiyle kıyame eyledi idad
Yine tecdîde kendi zât-ı zâşânın idüp memur
O da âyine imtisal eyledi hem-çün dil-nihâd
İ de ömr-şehrin şâhını Allah müstevfa
Namaz-ı ağabeydin oldukça minnac ı dil-i ibâd

Sol Taraf
Cahidü fi sebli-Allah hem nâm emin-ullah
Süleyman-ı gazâ-pişe idüp müşrikleri
Mürûr-i vakte ile az kaldı kim ol mâbed-iulyâ
Rükî u secdeye müşerref taharrükle ola mutad
Ki yani sevk idüp zıll-ı Hüda Abdüli-Mecîd Hâna
Memâl-i ihtiyacın ol makamın eyledi îrad
Ve Rütbe-i sâye-i şâhânesinde oldu müstahkem
Metanetle görenler zan ederler beyza-ı tûlâd
Hitamında yazup târih-i tâmın hame-i zâlik
Bu dilcû mabedi Abdül-Mecid Hân kıldı nev-bunyâd
h.1255 (1839).

Orhan Gazi Camisinin yapı üslubu XIX.yüzyıla ait olduğunu açıkça göstermektedir. Cami, 15.40x20.85 m. ölçüsünde dikdörtgen planlı bir yapı olup, moloz taştan yapılmıştır. Sonraki yıllarda, 1843te önüne bir de ahşap son cemaat yeri ile hünkar mahfili eklenmiştir. Büyük olasılıkla cami, orijinal temelleri üzerine aynı planda yeniden yapılmıştır. Geç devir mimari üslubuyla bağdaşmayan kalın duvarlar arasındaki ağaç hatıllar ve alt sıra pencerelerinin uzun kemerli pencerelere dönüştürülmesi iki devir arasındaki çelişkiyi de göstermektedir.

İbadet mekanı kare kaide üzerine oturtulmuş, silindirik gövdeli yivlerle şekillendirilmiş altı metre yüksekliğindeki ahşap kubbeyi taşımaktadır. Kubbe çatının altında kalmış ve dışarıya yansımamıştır. İç mekandaki bezemeler son derece sadedir. Kubbe çevresinde ağaç süslemeler ve balık pulu motifler eklenmiştir. Bunun dışında kalan alanlar da badanalanmıştır.

Caminin kuzeybatı köşesine taş kaide üzerine oturtulmuş tek şerefeli bir minare eklenmiştir.

Fevziye (Fethiye) Camisi (Merkez)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Kemalpaşa Mahallesi, Hürriyet Caddesi üzerindeki bu camiyi XVI.yüzyılda İzmitli Mehmet Bey tarafından yaptırılmıştır.
İlk yapımında Mimar Sinanın eseri olan bu cami, 1776 depreminde yıkılmıştır. Sultan II.Mahmut zamanında Kaptan-ı Derya Firari Ahmet Paşa tarafından yeniden yaptırılmıştır. Bu yüzden de Fevziye Cami ismini almıştır.
Cami 1894 depreminde bir kez daha yıkılmış ve yalnızca minaresi günümüze gelebilmiştir. Sonraki yıllarda Sırrı paşa tarafından yapılan bu caminin mimari yönden herhangi bir özelliği bulunmamaktadır.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Cami arazi konumuna uyularak yarı fevkani yapılmıştır. Cadde tarafından avluya düz bir girişle girilmektedir. Deniz tarafında ise bodruma yer verilmiştir. Bu taş bodrumun orijinal camiden kaldığı duvar kalıntıları ile silmelerinden anlaşılmaktadır. Cami dış görünümü itibarı ile Ampir üsluptadır. Önünde kagir bir son cemaat yeri, üst kata, mahfile çıkan merdiven bulunmaktadır. Dikdörtgen planlı cami, içten ahşap kubbelidir.

Minare kaidesi köfeki taşından olup, orijinaldir. Üzerine yuvarlak gövdeli tuğladan minare yerleştirilmiştir.

Pertev Mehmet Paşa (Yeni Cuma) Camisi (Merkez)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Yeni Cuma Mahallesinde, eski İstanbul-Ankara Karayolunun yanında bulunan Pertev Mehmet Paşa Külliyesinin bölümlerinden biri olan bu cami, halk arasında Yeni Cuma Camisi olarak da tanınmaktadır. Pertev Mehmet Paşanın ölümünden sonra, 1572de caminin temelleri atılmış, yapı topluluğu 1579da tamamlanmıştır. Külliye Mimar Sinan eseridir.

Cami kareye yakın dikdörtgen planlı olup, üzeri merkezi bir kubbe ile örtülmüştür. Kubbeye geçişi sağlayan tromplar caminin dışında, üst örtüsünde kendini açıkça belli etmektedir. Merkezi kubbe yarım kubbelerle takviye edilmiştir. Kubbe kasnağını çepeçevre kuşatan 24 adet ve yan duvarlarda ise mihrap duvarında dörderden 12, ikisi son cemaat yerine bakan toplam 14 pencere ile ibadet mekanı son derece güzel biçimde aydınlatılmıştır. İbadet mekanında çiniye yer verilmeyişi, o dönem yapıları içerisinde karşılaşılmayan bir örnektir. Caminin pencere aralarında yazı frizleri ve kalem işleri bulunmaktadır. Bu kalem işlerinde hatayi ve rumilere geniş yer verilmiştir. Camideki mermer işlerinin yanı sıra ahşap işçiliği de ileri bir düzeydedir.

Mermer mihrap ve minberi geometrik bezemelerle kaplıdır. Bunların üzerindeki stalaktitler ve geometrik bezeme son derece güzel işlenmiş olup, diğer Osmanlı minberlerinde karşılaşılmayacak kadar farklı ve ince bir işçilik göstermektedir.

Caminin batı duvarında ana giriş kapısı bulunmaktadır. Giriş kapısının bulunduğu duvar diğer üç cephe duvarından daha önce yapılmış olduğundan caminin ibadet mekanına doğru iki dayanak ile takviye edilmiştir. Bunlar birbirleri ile ve duvarlara kemerlerle bağlanmış, üç küçük eyvan meydana getirilmiştir. Böylece kapının üzerinde ikinci bir kat, müezzin mahfili ile maksureler oluşturulmuştur. Caminin portali stalaktitli olup, çevresi mermer frizlerle kuşatılmıştır. Caminin son cemaat yeri stalaktit başlıklı dört mermer sütun ve iki müstakil ayaktan meydana gelmiş olup, üzeri üç kubbe ve iki beşik tonoz ile örtülüdür. Son cemaat yerinde ayrıca ahşap çatılı bir de galeri vardır.

Caminin yanındaki minaresi oldukça yüksek dikdörtgen düzgün taştan yapılmış kaide ve kürsü üzerinde, yuvarlak gövdelidir. Minare, kesme taştan, silindirik gövdeli, tek şerefeli ve şerefe altı stalaktitli, kurşun külahlıdır.

Çarşı (İmaret-Abdüsselâm) Camisi (Merkez)

Kocaeli il merkezinde, İmaret Mahallesindeki bu cami, Defterdar Abdüsselâm tarafından 1524-1525 yılında yaptırılmıştır. Vakıf kayıtlarından bu caminin daha önce yapıldığı ve Mimar Sinan tarafından genişletilerek yenilendiği öğrenilmektedir.Cami 1872-1873 yıllarında Altıncıoğlu Hatice Hanım tarafından onarılmıştır. Bunu belirten bir kitabe caminin giriş kapısı üzerindedir.

Kitabe:

“İş bu İmaret Cami-i Şerifinin banisi Defterdar-ı Esbak Abdüsselam Bey Efendi Hazretlerinin sülale-i tahirelerinden El Hac Seyyid İsmail Zülkefil Beyin halile-i muhteremesi Delail-i Şerif mezunesi merhume ve Makfurliha Hadice Firdevs Hanım ruhu için rızaen lillah el Fatiha fi sene Zilhicce-tış Şerife fi 23 yevm-3 Cuma.”

Cami dikdörtgen planlı, yarı kagir olup, duvarları moloz taştandır. Üzeri ahşap bir çatı ile örtülmüştür. Bugünkü yapının mimari yönden bir özelliği bulunmamaktadır. Yalnızca caminin dış çevre duvarları ile minaresi Mimar Sinan dönemi özelliklerini yansıtmaktadır. İlk yapıldığında kubbeli olan caminin kubbesi 1776 yılında yıkılmıştır.

Bağçeşme Camisi (Merkez)

Kocaeli Bağçeşme Mahallesinde, Bağçeşme İlköğretim Okulu karşısında bulunan bu camiyi İzmitin fethinden sonra Sultan Orhanın oğlu Gazi Süleyman Paşanın sancaktarı Osman Ağa yaptırmıştır.

İzmitte ilk yapılan camilerden biri olup, ahşaptan yapılmıştır. Sonraki yıllarda yenilenmiş, 1953 yılında yıktırılmış ve yerine bugünkü fevkani cami yapılmıştır. Bu caminin mimari yönden özelliği bulunmamaktadır.

Alaca Mescit (Gümüşlüoğlu Camisi) (Merkez)

Kocaeli Hacı Hasan Mahallesi, Hasan Kasım Yokuşu yanında, Mescit Sokağında bulunan bu caminin Bizans çağında yapılmış olan Iustinianus sarayının kalıntıları üzerinde olduğu söylenmektedir. Caminin beyaz zemin üzerine lacivert renkte sülüs yazılı çini kitabesinden El Hac Bin Mehmet Gümüşlüzade tarafından 1598-1599 yıllarında yapıldığı öğrenilmektedir.

Kitabe:

Benâ hâzâl-mescide taleben li-rızal-lahi
Tealâ vebtigae li-rahmeti Rabbihil-âlâ
El-Hac Mustafa Bin Muhammed eş-şehir bi-Gümüşlüzade
Tarih fî sene Seba ve elf
h.1007 (1598).

Cami dikdörtgen planlı olup, moloz taştan ve kagir duvarlıdır. Ancak zamanla onarılmış iki yanı ile arka cephesine eklemeler yapılmıştır. Bugünkü hali ile ahşap çatı ile örtülüdür.

Kaptan-ı Derya Hüseyin Paşa Camisi (Merkez)

Kocaeli Çukurbağ Mahallesinde bulunan bu camiyi Sultan III.Selimin süt kardeşi Kaptan-ı Derya Küçük Hüseyin Paşa yaptırmıştır. Kitabesi günümüze ulaşamadığından yapım tarihi ve mimarı bilinmemektedir.

XVIII.yüzyılda yapıldığı sanılan bu cami dikdörtgen planlı olup moloz taştan ve kagirdir. İbadet mekanının üzeri ahşap bir çatı ile örtülüdür. II.Dünya Savaşı yıllarında bir süre askerlere tahsis edilmiş, savaşın bitiminden sonra da halk tarafından onarılarak ibadete açılmıştır. Bugünkü konumu ile mimari yönden herhangi bir özelliği bulunmamaktadır.

Akçakoca (Dere) Camisi (Merkez)

Kocaelinin Yukarı Pazar, Akçakoca diye isimlendirilen yerdeki bu camiyi İzmit ve yöresini fetheden Akçakoca 1327-1328 yıllarında yaptırmıştır. Cami, orijinal olmayıp geç devirlerde yenilenmiştir. Cephe duvarının sol üst köşesinde, saçağa yakın bir dua cümlesinin altında 1939 tarihi yazılıdır. Buna dayanılarak yapının bu tarihte yenilendiği sanılmaktadır.

Caminin il yapımı ile ilgili bilgi bulunmamaktadır. Bugünkü görünümü ile dikdörtgen planlı, kagir duvarlı, ahşap çatılıdır. Caminin beden duvarlarında XIX.yüzyıla tarihlendirilen tuğlalar kullanılmıştır. Bu da caminin XIX. Yüzyılda yenilendiğini göstermektedir. İbadet mekanı 14.75x12.60 m. ölçüsünde dikdörtgen planlıdır. Kare kaide üzerinde yükselen kırmızı tuğla minaresi ile dikkati çekmektedir.

Baç Camisi (Urgancı Ahmet Çelebi Camisi) (Merkez)

Kocaeli Cedid Mahallesinde eski İstanbul yolu üzerinde bulunan bu camiyi Urgancı Ahmet Çelebi yaptırmıştır. Kitabesi günümüze ulaşamadığından ve yapımı ile ilgili arşiv kaydına da rastlanmadığından yapım tarihi ve mimarı bilinmemektedir. Bu cami şehrin dış surlarının doğu kapısı yakınında olduğundan ve buradan geçen kervanlardan rüsum (baç) alındığından banisinin ismi yerine halk arasında Baç Camisi olarak tanınmıştır. Buna dayanılarak caminin XVI.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Değişik dönemlerde yapılan onarımlar sonucunda özelliğini bütünüyle yitirmiştir. Dikdörtgen planlı, yarı kagir bir camidir. Taş kaide üzerine, taştan yuvarlak gövdeli minaresinin orijinal olduğu sanılmaktadır.

Debbağhane Camisi (Merkez)

Kocaeli Debbağhane semtindeki bu cami, 1958 yılında yerel bir dernek tarafından yaptırılmıştır. İzmit Vakıflar Müdürlüğü hayrat Kütüğü kayıtlarında, daha evvel burada ahşap bir mescit olduğu kayıtlıdır. Ancak bu mescitle ilgili herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

Cami dikdörtgen planlı yarı kagir olup, üzeri ahşap çatı ile örtülüdür. Mimari yönden bir özelliği bulunmamaktadır.

Yenidoğan Camisi (Merkez)

Kocaeli Yenidoğan Mahallesinde bulunan bu cami, özel bir dernek 1952 yılında yaptırmıştır. Caminin bulunduğu yer eski bir mezarlık alanıdır. Bu nedenle de caminin çevresinde eski tarihlere ait mezar taşları bulunmaktadır. Burada mezarlıkla ilgili bir mescidin olup olmadığı da bilinmemektedir.

Cami mimari yönden bir özellik taşımamaktadır. Dikdörtgen planlı kagir ve ahşap çatılı bir yapıdır.

Sümer Camisi (SEKA Camisi) (Merkez)

Kocaeli il merkezinde, eski İstanbul-İzmit Karayolu üzerinde SEKAnın içerisinde bulunan bu cami 1955-1957 yıllarında yaptırılmıştır. Klasik devir camilerinin modern teknikte betonarme-karkas olarak yapılmış bir uygulamasıdır.

Kare planlı olan caminin üzeri kubbe ile örtülüdür. Kubbeyi taşıyan ayaklar ve son cemaat yerinin revak kolonları betonarmedir. Bunların klasik üsluba uydurulabilmesi için kırmızı-beyaz pirinçli harç kullanılarak dövülmüş ve taraklanmıştır.

Akça Camisi (Merkez)

Kocaeli Çukurbağ Mahallesi, Akça Cami Caddesinde bulunan bu cami 1965-1966 yıllarında dernek tarafından yaptırılmıştır. İzmit Vakıflar Müdürlüğü Hayrat Defterlerinde Akça Hacı İbrahim tarafından yaptırıldığı yazılıdır. Buna dayanılarak bugünkü caminin Akça Hacı İbrahim Camisinin yıktırılarak yeniden yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Temel kazılarında çıkan bir kitabeye dayanılarak bu yapının XVII.yüzyılda yapıldığı anlaşılmaktadır.

Bugünkü cami mimari yönden herhangi bir özellik taşımamaktadır.Cami dikdörtgen planlı ve tek kubbeli olup, betonarme karkas tekniğinde yapılmıştır. Yalnızca eski caminin minare kaidesi korunmuştur.

Yalı Camisi (Çalık Ahmet Camisi) (Merkez)

Kocaeli Buğday Meydanında bulunan bu camiyi, İzmit Vakıflar Müdürlüğü Hayrat Kütüğündeki bilgilerden öğrenildiğine göre Çalık Ahmet 1907 yılında yaptırmıştır. Kitabesi bulunmamaktadır.

Dikdörtgen planlı cami kagir olup, üzeri ahşap bir çatı ile örtülüdür. Caminin duvar köşeleri, kemerli pencereleri ve giriş kapısı tuğladan yapılmıştır. Sağ tarafındaki minare kesme taş kaide üzerine yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir.

Yumurtacı Camisi (Merkez)

Kocaeli Hacı Kadın Mahallesinde bulunan bu caminin kitabesi bulunmamaktadır. Vakıf kayıtlarında Hacı kadın tarafından yaptırıldığı yazılı ise de bu kadının kim olduğu bilinmemektedir. Mimarı konusunda da bir bilgiye rastlanmamıştır.

Dikdörtgen planlı cami ahşap çatılıdır. Sonraki dönemlerde önüne bir son cemaat yeri eklenmiştir. Haziresindeki mezar taşları toplanarak kaldırılmıştır. Ahşap minareli olup, bugünkü durumu ile mimari özellik taşımamaktadır.

Tepecik Mescidi (Merkez)

Kocaeli Tepecik Mahallesi, Cami Sokakta bulunan bu caminin kitabesi bulunmadığından yapım tarihi ve banisi bilinmemektedir.

Dikdörtgen planlı olan cami, yarı kagir yarı moloz taştan yapılmıştır. Üzeri ahşap çatı ile örtülüdür. Son cemaat yerinin üstü meşruta olarak kullanılmaktadır.

Zıbıncı Mescidi (Merkez)

Kocaeli Hacı Hasan Mahallesinde bulunan bu caminin kitabesi bulunmadığından yapım tarihi ve banisi bilinmemektedir. İzmit Vakıflar Müdürlüğünde bu caminin Zibani Hacı Hasan tarafından yaptırıldığı yazılıdır. Ayrıca Ressam Besimin 1934 yılında yapmış olduğu yağlıboya bir resimde bu mescit görülmektedir.

Mescit dikdörtgen planlı olup, taş temeller üzerine kagir olarak yapılmıştır. Üzeri ahşap çatı ile örtülüdür. Minaresi çinko kaplı olup, çatı üzerinden çıkmaktadır. Mimari yönden herhangi bir özelliği bulunmamaktadır.

Çoban Mustafa Paşa Camisi (Gebze)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Gebze ilçesi Gölcükönü Meydanı, Bağdat Caddesi ile Küçük Yazı Sokağı, Çömlekçi Bayırı ve Odunkapısı sokakları arasında bulunan Çoban Mustafa Paşa Külliyesinin bir bölümünü oluşturan cami, Çoban Mustafa Paşa tarafından yaptırılmıştır.

Çoban Mustafa Paşa Külliyesinin ve caminin yapım tarihi ve mimarı tartışmalıdır. Mimar Sinanın eserlerinin listesini veren Tuhfetül Mimarinde cami, imaret ve medresenin ismi geçmektedir. Cami ve medresenin kapıları üzerinde 1523-1524 tarihleri yazılı ise de Mimar Sinan 1521de Belgrat, 1522de Rodos seferine katılmıştır. Prof.Dr.Metin Sözen yapı topluluğunun tasarım ve uygulamasının tamamen Mimar Sinan tarafından yapılmasının güç olacağını belirtmektedir. Büyük olasılıkla yapı topluluğunun planlarını Mimar Sinan düzenlemiş, uygulamasını da Mimar Hüssam Ağa yapmıştır.

Cami, Klasik Osmanlı mimarisinin özgün örneklerinden birisidir. Bezemelerindeki Memluk etkisi, Çoban Mustafa Paşanın Mısırla olan bağlantısına ve orada yapmış olduğu görevden kaynaklanmaktadır.

Caminin girişi önünde beş kubbeli bir son cemaat yeri bulunmaktadır. Buradaki mukarnas başlıklı altı porfir sütun sivri kemerlerle birbirine bağlanmıştır. Ortadaki bölüm diğerlerinden daha yüksek tutulmuş ve camiye giriş daha görkemli bir hale getirilmiştir. Caminin son cemaat yerine açılan pencerelerindeki kiremit renkli mermer söveler, küfi yazılar ve duvar panoları Memluklu sanatının etkisini açıkça göstermektedir. Giriş kapısı 1.53x2.92 m. ölçüsünde yüksek görünümlü, mermer söveli ve mukarnas dolguludur. Burada iki satır halinde sülüs yazılı bir kitabe bulunmaktadır. Bu kitabenin mealen anlamı şöyledir:

“Bu Allahın halifesi Sultan Süleyman han bin Sultan Selim Han, Allah hayatını, saltanatını ebedi kılsın. Bu ikisinin veziri bina ve inşaatın sahibi Mustafa Paşa tarafından tamir edilmiş bir imarettir. Güzellik ve parlaklık sahibi olduğundan tarihi hayren hasena 930 (1523)”.

Cami 14.55x14.55 m. ölçüsünde kare planlı olup, üzeri dört trompun taşıdığı 24 m. yüksekliğinde, 14 m. çapında bir kubbe ile örtülmüştür. Trompların içleri istiridye kabuğu görünümünde yivlerle süslenmiş olup, bunların altlarına stalaktitli üçgenler yerleştirilmiştir. Ayrıca kubbe çevresinde tek sıra halinde stalaktit dizilerinin birbirini izlediği görülmektedir. Duvarlar taş kaide üzerinde kesme taş ve tuğla dizilerinin peş peşe sıralanmasından meydana gelmiştir.

Caminin içerisi her duvarda dörder, kasnakta da sekiz olmak üzere yirmi dört pencere ile aydınlatılmıştır. Mihrap beş köşeli, mermer bir niş şeklinde olup, mukarnaslarla son bulur. Ayrıca mukarnaslardan oluşmuş bir bordür mihrabı çepeçevre kuşatmıştır. Mihrap nişindeki kufi levhalar buraya ayrı bir görünüm kazandırmıştır. Mihrap nişindeki bezeme, dışındaki ince bordür ve üçgen boşluklar siyah renkte macunla doldurulmuş ve böylece farklı bir görünüm elde edilmiştir. Mihrabın sağında yer alan minber, mermerden yapılmış, yan korkulukları geometrik geçmelerle bezenmiştir. Mihrabın üçgen alınlıklarında yer yer yıldızlara yer verilmiş, çokgenler ve zincirlerden oluşmuş motifler kompozisyonu tamamlamıştır.

Caminin içerisindeki ve son cemaat yerindeki mermer kaplamaları Çoban Mustafa Paşa Mısırdan getirtmiştir. Bu mermer levhalardan ötürü de cami, Kahiredeki Sultan Hasan Medresesi (1356-1362), Kahire Şeyh Melik Müeyyed Camisi (1413-1420), Ebubekir İbn-i Mashar Medresesi (1479-1480), Kahire Gavri Medresesi (1503), Süleyman Paşa Camisi (1528-1529) ve Sultan el-Burdayn (1616-1626) camileri ile çok yakın benzerlikler göstermektedir.

Çoban Mustafa Paşa Camisinin ahşap işçiliği de yapıya ayrı bir görünüm kazandırmıştır. Kapı ve pencere kanatlarında çok kanatlı, yıldız şekilli lüle taşından kakmalar bulunmaktadır. Ayrıca bunların üzerine de çeşitli kitabeler yazılmıştır.

Çoban Mustafa Paşa Camisinin kalem işlerinde orijinal örneklere yer yer rastlanırsa da bunların büyük çoğunluğu geç devirlere ve Vakıflar Genel Müdürlüğünün 1950li yıllardan sonraki onarımlarında yapılmıştır. Orijinal kalem işleri müezzin mahfili ile alt sıra pencerelerin tavanlarında görülmektedir. Buradaki motiflerde kırmızı ve altın yaldız çok bol kullanılmış ve çiçekli bezemelere de geniş yer verilmiştir.

Caminin minaresi XVI.yüzyıla tarihlendirilmektedir. Kesme taş kaide üzerine yuvarlak gövdeli olup, şerefesinin altı stalaktit ile kaplıdır.

Sultan Hamit Camisi (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesi, Tavşancılda bulunan cami, halk arasında Aşağı Cami olarak tanınmıştır. Tavşancılın en eski camilerinden olup, ne zaman yapıldığı ve banisinin kim olduğu bilinmemektedir.

XX.yüzyılın ilk yıllarında harap olan bu caminin onarımı Sultan II.Abdülhamite verilen bir dilekçe ile istenmiş, bunun üzerine Sultan II.Abdülhamit mali desteği sağlamış ve cami yenilenmiştir. Bu onarım çalışması sırasında eski caminin kitabesi korunamamıştır. Sultan II.Abdülhamitin yeniden yaptırdığı bu cami, minaresi dışında tamamen yenilenmiştir. Bu bakımdan da özelliğini yitirmiştir.

Bugünkü cami kare planlı olup, üzeri kubbe ile örtülmüştür. Caminin eski ahşap minaresi ile asma kattaki 1901 tarihine ait perdeleri de korunmuştur. Minberi yapıldığı devrin özelliklerini yansıtmaktadır. Mihrabın bezemesini padişahın Yıldız Sarayından gönderdiği İtalyan ressam yapmıştır. Bunların yanı sıra cami içerisindeki yazı levhaları da orijinaldir.

Bu cami Kurtuluş Savaşı sırasında bazı trajik olaylara sahne olmuştur. 15 Ekim 1920de tavşancılı işgal eden Yunanlılar ilçenin ileri gelen ve eli silah tutan erkekleri burada toplayarak işkence yapmışlardır.

Karabakkal Mescidi (Merdivenli Cami) (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesi Sultan Orhan Mahallesinde bulunan bu cami, XV.yüzyılda yaptırılmıştır. Kitabesi bulunmadığından banisi ve yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Cami üç katlı olduğundan ve katlara merdivenle çıkılmasından ötürü Merdivenli Cami ismi ile tanınmıştır.

Dikdörtgen planlı cami ahşap çatılıdır. Yanında tek şerefeli minaresi bulunmaktadır.

Orhan Gazi Camisi (Gebze)
Kocaeli Gebze ilçesi Menzilhane Mahallesinde bulunan Orhan Gazi Camisinin kitabesi günümüze ulaşamamıştır. Başbakanlık Arşivindeki kayıtlarda 1328 yılında caminin yapımına başlanıldığı öğrenilmiştir. Ayrıca Ekrem Hakkı Ayverdinin değindiği Kocaeli il tahrir defterlerinde bununla ilgili kayıtlar bulunmaktadır:

“Karye-i Danişmend Virani Tabi-i Orhan Bey taberesah ü Gebuze Camisine vakfetmiş Padişahımız sizce lehu enseranhu_Hazretleri Muhyiddin nam kimesneye saduka idüp eline Hükm-i Hümayun virmiş deyu cemi gün bir cüz Kuranı- Azim ve sure-i Enamdan bir aşar okuya...”

Bu kayıtlardan öğrenildiğine göre, bir köyün gelirine bir cüz okunması karşılık tutulmaktadır. Ayrıca diğer görevliler için ayrılmış birkaç köy de haşiyede belirtilmiştir. Caminin vakfiyesinde de “Gekbuse kasabasında merhum ve mağfurun Sultan Orhan Cami-i Şerif-i Vakfı” başlığı altında görevlerini gösteren kayıtlar vardır.

Sultan Orhan Camisinin yapımında çevredeki Bizans yapılarının mimari kalıntılarından yararlanılmıştır. Kaynaklar bu konuda bilgi vermemesine rağmen caminin bir Bizans kilisesi üzerinde, onun mimari parçalarından yararlanılarak yapıldığı da yazılıdır. Nitekim cami avlusunda Bizans dönemine tarihlenen sütun başlıkları, su haznesi olarak kullanılan Grekçe yazılı lahit ve antik parçalar dikkati çekerse de bunlar çevreden toplanmış mimari elemanlardan başka bir şey değildir. Cami erken Osmanlı mimari özelliklerini yansıtmakta olup, bir Bizans yapısının temelleri üzerinde ve onun plan düzeninden yola çıkıldığını göstermekten de çok uzaktır.

Cami 12.30x12.30m ölçüsünde kare planlı bir yapıdır. Yapımında moloz taş ve yer yer tuğla hatıllar kullanılmıştır. İbadet mekanının üzeri tromplu, sekiz köşeli kasnağın taşıdığı basık bir kubbe ile örtülmüştür. Kasnağın çevresinde pencereler sıralanmıştır. İçerisinin aydınlatmasını duvarların her birinde altlı üstlü ikişer pencere sağlamıştır. Kıble duvarının ortasında yarım yuvarlak niş görünümündeki mihrabın özelliği bulunmamaktadır. Günümüzde mihrap badana edilmiş ve orijinalliğinden uzaklaşmıştır. Minber ise XIX. yüzyıla tarihlendirilmektedir.
İç mekanda bezeme olarak yalnızca kubbe kasnağında yazı frizi vardır. Ancak bu friz 1775 yılında yapılan onarım sırasında buraya yazılmıştır.

Caminin içerisinde ilgi çekici ağaç işçiliği örnekleri bulunmaktadır. Özellikle batı duvarı ve minare yanındaki meşe ağacından tek parça halindeki pencere kapakları Erken Osmanlı ağaç işçiliğinin tipik örneklerindendir. Bu kapakların oymalı demir çivileri, dövme çivileri, dövme çengelleri ahşabın yanı sıra maden sanatının da güzelliğini ortaya koymaktadır. Kapaklarının her kanadının üzerinde dikdörtgen çerçeveler içerisine alınmış kabartma sülüs yazılı ayetler dikkati çekmektedir. Bunların orta kısımlarında madalyonlar içerisinde bitki motifli, altışar kenarlı yıldızlar yerleştirilmiştir.

Caminin kuzey-doğu köşesine yerleştirilen minarenin kaidesi moloz taştan, gövdesi, şerefesi tuğladan yapılmıştır. Orijinal kaide üzerindeki gövde daha geç yıllara tarihlendirilmektedir. Minarenin Orijinal kaidesi caminin alt sıra pencerelerine kadar yükselmektedir.

İlyas Bey Camisi (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesi, Menzilhane Mahallesinde, Orhan Gazi Camisinin yakınındaki İlyas Bey Camisini Akçakocanın oğlu İlyas Çelebi 1323 yılında yaptırmıştır. Caminin yanına zaviye ile sıbyan mektebi de yaptırmış olmasına rağmen onlar günümüze ulaşamamıştır.
İlyas Bey Camisi zamanla harap olmuş, yıktırılmış ve yerine mimari değeri olmayan bir cami yapılmıştır.

İlsa bey Camisinin orijinal durumu ile ilgili yeterli bilgi bulunmamaktadır. Eski camiden yalnızca minaresi günümüze gelebilmiştir.

Bugünkü cami dikdörtgen planlı olup, üzeri çatı ile örtülmüştür. Giriş kapısı üzerinde sülüs yazıyı kitabede caminin yapımı ile ilgili bir bilgi bulanmamaktadır. İbadet mekanı son derece basit olup içerisi beyaz badanalıdır. Duvarlarında altlı üstlü ikişer pencere bulunmaktadır. Bu pencerelerden alt sıradakiler dikdörtgen söveli üst sıradakiler kemerli ve alçı şebekelidir. Avluda yakın tarihlerde yapılmış bir şadırvan, kuyu bileziği ve bir de eski mezar taşı bulunmaktadır.

Kocaeli-İzmit
 

Kocaeli Külliyeleri

Pertev Mehmet Paşa Külliyesi (Merkez)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Yeni Cuma Mahallesinde, eski İstanbul-Ankara Karayolunun yanında bulunan Pertev Mehmet Paşa Külliyesi, halk arasında Yeni Cuma Camisi olarak da tanınmaktadır. Külliye cami, imaret, hamam, kervansaray, sıbyan mektebi ve çeşmeden meydana gelmiştir. Hamam caminin kuzeybatısında, imaret batıda, kervansaray ise güneybatıda bulunuyordu. Kervansarayın güneydoğusunda ise dükkanlar sıralanmıştı.

XX.yüzyılın ikinci yarısında yapı topluluğunun ortasından bilinçsizce açılan Yeni Cuma Sokağı (Pertev Paşa Sokağı) yapı topluluğunun ikiye ayrılmasına neden olmuştur. Cumhuriyet döneminde Kocaelinin yeniden düzenlenmesi sırasında önce Hermann Yansen, sonra da Prof. Kemal Ahmet Arunun imar planları ile külliyenin etrafı açılmış ve yapı topluluğunun daha görkemli bir görünüm kazanmasına neden olunmuştur. Ne var ki, bu çalışmalar sırasında külliyenin hamamı ile kervansarayı tümüyle yıkılmış, sıbyan mektebi orijinalliğini yitirmiştir.

Pertev Mehmet Paşa Külliyesi, vasiyeti uyarınca Kethüdası Sinan Ağa tarafından Mimar Sinana yaptırılmıştır. Paşanın ölümünden sonra 1572de caminin temelleri atılmış, yapı topluluğu 1579da tamamlanmıştır. Külliye moloz taştan üzeri harpuştalı ve pencereli bir avlu duvarı ile çevrelenmiştir. Üç ayrı girişi olan avlu kapılarından kervansarayın bulunduğu yöne “Cami-i Şerifi Pertev Paşa sene 987 (1579)” kitabesi yerleştirilmiştir. Külliyenin avlusu iki kısımdan meydana gelmiştir. Bunlardan bir tanesi son cemaat yerinin önünde, diğeri de mihrap yönündedir. Her iki avlu birbirlerinden bir duvar ile ayrılmıştır.

Cami:
Yapı topluluğunun merkezinde bulunan cami kareye yakın dikdörtgen planlı olup, üzeri merkezi bir kubbe ile örtülmüştür. Kubbeye geçisi sağlayan tromplar caminin dışında, üst örtüsünde kendini açıkça belli etmektedir. Merkezi kubbe yarım kubbelerle takviye edilmiştir. Kubbe kasnağını çepeçevre kuşatan 24 adet ve yan duvarlarda ise mihrap duvarında dörderden 12, ikisi son cemaat yerine bakan toplam 14 pencere ile ibadet mekanı son derece güzel biçimde aydınlatılmıştır. İbadet mekanında çiniye yer verilmeyişi, o dönem yapıları içerisinde karşılaşılmayan bir örnektir. Caminin pencere aralarında yazı frizleri ve kalem işleri bulunmaktadır. Bu kalem işlerinde hatayi ve rumilere geniş yer verilmiştir. Camideki mermer işlerinin yanı sıra ahşap işçiliği de ileri bir düzeydedir.

Mermer mihrap ve minberi geometrik bezemelerle kaplıdır. Bunların üzerindeki stalaktitler ve geometrik bezeme son derece güzel işlenmiş olup, diğer Osmanlı minberlerinde karşılaşılmayacak kadar farklı ve ince bir işçilik göstermektedir.

Caminin batı duvarında ana giriş kapısı bulunmaktadır. Giriş kapısının bulunduğu duvar diğer üç cephe duvarından daha önce yapılmış olduğundan caminin ibadet mekanına doğru iki dayanak ile takviye edilmiştir. Bunlar birbirleri ile ve duvarlara kemerlerle bağlanmış, üç küçük eyvan meydana getirilmiştir. Böylece kapının üzerinde ikinci bir kat, müezzin mahfili ile maksureler oluşturulmuştur. Caminin portali stalaktitli olup, çevresi mermer frizlerle kuşatılmıştır. Caminin son cemaat yeri stalaktit başlıklı dört mermer sütun ve iki müstakil ayaktan meydana gelmiş olup, üzeri üç kubbe ve iki beşik tonoz ile örtülüdür. Son cemaat yerinde ayrıca ahşap çatılı bir de galeri vardır.

Avlunun ortasında piramidal çatılı on iki köşeli bir şadırvan bulunmaktadır. Avlunun güneybatısına da iki bölümden oluşan bir çeşme yerleştirilmiştir.

Sıbyan Mektebi:
Cami avlusunun kuzeybatısında bulunan kare planlı tuğla derzli, köfeki taşından yapılmış olan sıbyan mektebi günümüzde çocuk kütüphanesi olarak kullanılmaktadır.

Sıbyan Mektebi basit bir salon ve giriş kapısı üzerinde fevkani bir muallim odası ile üzeri kapalı bir verandadan meydana geliyordu. Yakın tarihlere kadar buradaki muallim odasının ayak temellerine ait izler duruyordu. Yapının eski cephesinde iki kat halinde pencerelerin bulunduğu kaynaklardan öğrenilmektedir.

Hamam:
Külliyenin hamamı çifte hamam plan düzenine göre yapılmıştır. 1922 yılında harap olduğu görülen hamamın 1940lı yıllara kadar temelleri ile sıcaklık kısmına ait kemerleri görülüyordu. O yıllarda dikdörtgen planlı soyunmalık kısmı tamamen yıkılmıştı. Bunun da nedeni duvarlarının ince ve çatısının ahşap oluşundan kaynaklanmaktadır. Hamamdan günümüze herhangi bir iz gelmemiştir.

İmaret:
Moloz taştan yapılmış olan imaretin üzeri ahşap bir çatı ile örtülü idi. Yalnızca yemek pişirilen yer ve bacaların üzeri tuğladan örtülmüştü. İmaretin duvarlarında küçük mazgal pencereler ile nişler bulunuyordu.

Kervansaray:
Yapı topluluğunun kervansarayının duvar kalıntıları 1940lı yıllara kadar gelmiş, ondan sonra da yok olmuştur. Y.Mimar Ali Saim Ülgenden öğrenildiğine göre; kervansarayın cümle kapısı çift şekilde idi. Yapı güneybatı-kuzeydoğu yönünde dikdörtgen planlı idi. Dış duvarlarında on kagir dükkandan meydana gelen bir çarşı bulunuyordu. Kervansaray 25 ocaklı olup, üzeri ahşap bir çatı ile örtülü idi. Bu çatıyı üç sıra halinde altışardan on sekiz ahşap direk taşıyordu.

Çoban Mustafa Paşa Külliyesi (Gebze)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Gebze ilçesi Gölcükönü Meydanı, Bağdat Caddesi ile Küçük Yazı Sokağı, Çömlekçi Bayırı ve Odunkapısı sokakları arasında bulunan Çoban Mustafa Paşa Külliyesi, Kanuni Sultan Süleyman döneminde yapılmış en büyük külliyelerden birisidir. Yapı topluluğu cami, medrese, imaret, kütüphane, dergah, kervansaray, türbe ve paşa odalarından meydana gelmiştir.

Çoban Mustafa Paşanın asıl ismi Gazi Mustafa Bin Abdülkerim olup, Kapucubaşı görevinde bulunmuş, 1571de ikinci Vezirliğe, 1522de de Mısır Beylerbeyliğine getirilmiştir. Kanuni Sultan Süleymanın kız kardeşi Hafsa Sultan ile evlenmiş Belgrat, Rodos seferlerine katılmış, 1529da Viyana seferine gitmek üzere iken ölmüştür. Gebzedeki külliyesinin bir bölümünü oluşturan türbesine gömülmüştür.

Çoban Mustafa Paşa Külliyesinin yapım tarihi ve mimarı tartışmalıdır. Mimar Sinanın eserlerinin listesini veren Tuhfetül Mimarinde cami, imaret ve medresenin ismi geçmektedir. Cami ve medresenin kapıları üzerinde 1523-1524 tarihleri yazılı ise de Mimar Sinan 1521de Belgrat, 1522de Rodos seferine katılmıştır. Prof.Dr.Metin Sözen yapı topluluğunun tasarım ve uygulamasının tamamen Mimar Sinan tarafından yapılmasının güç olacağını belirtmektedir. Büyük olasılıkla yapı topluluğunun planlarını Mimar Sinan düzenlemiş, uygulamasını da Mimar Hüssam Ağa yapmıştır. Evliya Çelebi de bu konuda; “Bu camiyi Süleymaniye Cami-i Şerifini yapan Koca Mimar Sinanın başhalifesi Hüssam Kalfa büyük bir maharet ve üstatlıkla yapıp, şirin ve ince fenlerinde büyük sanatını göstermiştir” demektedir.

Yapı topluluğu 117.00x106.10 m. ölçüsünde geniş bir alanı kaplamaktadır. Yapı topluluğunun avlusuna dört ayrı kapıdan girilmektedir. Külliyenin asıl girişi Kütüphane altında olup, Gölcükönü Meydanı, kervansaray yönünde imaret ile türbe avlusu arkasından da içeriye girilmektedir. Bunlardan Gölcükönü Meydanındaki giriş üzerinde Sultan II.Abdülhamitin tuğrası ile onarım kitabesi bulunmaktadır.

Cami avlusunun arkasında daha geniş ikinci bir avlu olup, buraya türbe avlusu ismi verilmiştir. Bu şekildeki arka avlulu plan şeması daha sonraki yıllarda Kocaeli Pertev Paşa Külliyesinde Mimar Sinan tarafından yenilenmiştir.

Çoban Mustafa Paşa, külliyesine zengin vakıflar da tesis etmiştir. Gebzede 98 dükkan, başhane, bozahane ve bir aşçı dükkanı vakfetmiştir. Ayrıca vakfiyesinde külliyenin padişahın temlik ettiği geniş bir arazide kurulduğu yazılı olup, sınırları tüm ayrıntıları ile belirlenmiştir.

Cami:

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Yapı topluluğunun ortasında yer alan cami, Klasik Osmanlı mimarisinin özgün örneklerinden birisidir. Bezemelerindeki Memluk etkisi, Çoban Mustafa Paşanın Mısırla olan bağlantısına ve orada yapmış olduğu görevden kaynaklanmaktadır.

Caminin girişi önünde beş kubbeli bir son cemaat yeri bulunmaktadır. Buradaki mukarnas başlıklı altı porfir sütun sivri kemerlerle birbirine bağlanmıştır. Ortadaki bölüm diğerlerinden daha yüksek tutulmuş ve camiye giriş daha görkemli bir hale getirilmiştir. Caminin son cemaat yerine açılan pencerelerindeki kiremit renkli mermer söveler, küfi yazılar ve duvar panoları Memluklu sanatının etkisini açıkça göstermektedir. Giriş kapısı 1.53x2.92 m. ölçüsünde yüksek görünümlü, mermer söveli ve mukarnas dolguludur. Burada iki satır halinde sülüs yazılı bir kitabe bulunmaktadır. Bu kitabenin mealen anlamı şöyledir:

“Bu Allahın halifesi Sultan Süleyman han bin Sultan Selim Han, Allah hayatını, saltanatını ebedi kılsın. Bu ikisinin veziri bina ve inşaatın sahibi Mustafa Paşa tarafından tamir edilmiş bir imarettir. Güzellik ve parlaklık sahibi olduğundan tarihi hayren hasena 930 (1523)”.

Cami 14.55x14.55 m. ölçüsünde kare planlı olup, üzeri dört trompun taşıdığı 24 m. yüksekliğinde, 14 m. çapında bir kubbe ile örtülmüştür. Trompların içleri istiridye kabuğu görünümünde yivlerle süslenmiş olup, bunların altlarına stalaktitli üçgenler yerleştirilmiştir. Ayrıca kubbe çevresinde tek sıra halinde stalaktit dizilerinin birbirini izlediği görülmektedir. Duvarlar taş kaide üzerinde kesme taş ve tuğla dizilerinin peş peşe sıralanmasından meydana gelmiştir.

Caminin içerisi her duvarda dörder, kasnakta da sekiz olmak üzere yirmi dört pencere ile aydınlatılmıştır. Mihrap beş köşeli, mermer bir niş şeklinde olup, mukarnaslarla son bulur. Ayrıca mukarnaslardan oluşmuş bir bordür mihrabı çepeçevre kuşatmıştır. Mihrap nişindeki kufi levhalar buraya ayrı bir görünüm kazandırmıştır. Mihrap nişindeki bezeme, dışındaki ince bordür ve üçgen boşluklar siyah renkte macunla doldurulmuş ve böylece farklı bir görünüm elde edilmiştir. Mihrabın sağında yer alan minber, mermerden yapılmış, yan korkulukları geometrik geçmelerle bezenmiştir. Mihrabın üçgen alınlıklarında yer yer yıldızlara yer verilmiş, çokgenler ve zincirlerden oluşmuş motifler kompozisyonu tamamlamıştır.

Caminin içerisindeki ve son cemaat yerindeki mermer kaplamaları Çoban Mustafa Paşa Mısırdan getirtmiştir. Bu mermer levhalardan ötürü de cami, Kahiredeki Sultan Hasan Medresesi (1356-1362), Kahire Şeyh Melik Müeyyed Camisi (1413-1420), Ebubekir İbn-i Mashar Medresesi (1479-1480), Kahire Gavri Medresesi (1503), Süleyman Paşa Camisi (1528-1529) ve Sultan el-Burdayn (1616-1626) camileri ile çok yakın benzerlikler göstermektedir.

Çoban Mustafa Paşa Camisinin ahşap işçiliği de yapıya ayrı bir görünüm kazandırmıştır. Kapı ve pencere kanatlarında çok kanatlı, yıldız şekilli lüle taşından kakmalar bulunmaktadır. Ayrıca bunların üzerine de çeşitli kitabeler yazılmıştır.

Çoban Mustafa Paşa Camisinin kalem işlerinde orijinal örneklere yer yer rastlanırsa da bunların büyük çoğunluğu geç devirlere ve Vakıflar Genel Müdürlüğünün 1950li yıllardan sonraki onarımlarında yapılmıştır. Orijinal kalem işleri müezzin mahfili ile alt sıra pencerelerin tavanlarında görülmektedir. Buradaki motiflerde kırmızı ve altın yaldız çok bol kullanılmış ve çiçekli bezemelere de geniş yer verilmiştir.

Caminin minaresi XVI.yüzyıla tarihlendirilmektedir. Kesme taş kaide üzerine yuvarlak gövdeli olup, şerefesinin altı stalaktit ile kaplıdır.

Cami avlusunun ortasında bulunan şadırvan mermer bir havuzun çevresinde kare kesitli altı ahşap direğin taşıdığı çatı ile örtülüdür. Ahşap sütunlar arasında abdest alanlar için oturma sekileri yerleştirilmiştir.

Medrese:
Çoban Mustafa Paşa Külliyesinin güneydoğu kanadını oluşturan medrese, caminin solundaki Şeftali Kısığı Sokağı ile dış avlu arasında yer almaktadır. Klasik Osmanlı üslubunda yapılan, üç tarafı revaklarla çevrili medresenin üç ayrı giriş kapısı vardır. Bunlardan ikisi kuzey, diğeri de güney cephesindedir.

Medrese 15.00x10.40 m. ölçüsünde dikdörtgen planlı olup, baklava başlıklı sütunların oluşturduğu bir revak avluyu çepeçevre dolaşmaktadır. Bunların arkasında ise medrese hücreleri yer almaktadır. Medresenin tümü moloz taş ve tuğla duvarlı olup, on yedi hücresi bulunmaktadır. Bu hücreleri örten kubbeler tuğladandır. Medrese hücrelerinden daha görkemli olan dershane, kare planlı olup üzeri sekizgen kasnağın taşıdığı bir kubbe ile örtülüdür. Giriş kapısı üzerinde celi-sülüs yazılı bir kitabe bulunmaktadır. Bu kitabenin mealen anlamı şöyledir:

“Zamanın veziri Allah rızası için güzel bir medrese yapmıştı”.

Medresede bezemeye yer verilmemiştir. Orijinal yapımında da medresenin bezemelerinin olup olmadığı da kesinlik kazanamamıştır. Dış pencerelerin taş kakmalarla süslendiği kaynaklarda belirtilmişse de bunu kanıtlayacak izlere rastlanmamıştır. Dershane avlusunda bulunan kuyu üzerinde tavus kuşu motifi ile silik bir haç motifi görülmektedir. Bu da kuyu ağzının bir Bizans yapısından getirildiğine işaret etmektedir.

İmaret:
Çoban Mustafa paşa Külliyesinde, caminin sağında yer alan imaret, türbe avlusundan 2.65 m. yüksekliğinde pencereli bir duvarla ayrılmıştır. İmaretin girişi batıda olup, 5.00x5.50 m.lik bir odadan aynı büyüklükte ikinci bir odaya geçilmektedir. Duvarları gömme payeli, geniş kemerlerle bölünmüş bu mekanların yemek yenilen yerler olduğu sanılmaktadır. Bunlara bitişik iki büyük ocaklı mekan ise, mutfaktır. Bunların yanında kiler, fırın ve odun ambarları da bulunmaktadır.

Kervansaray:
Çoban Mustafa Paşa Camisinin karşısında, Bağdat Caddesi ile Küçük Yazı Sokağında bulunan kervansaray dikdörtgen planlı bir yapıdır. Kervansaray aynı eksen üzerinde bir giriş mekanı, bunun iki yanında iki ayrı ahır bölümünden meydana gelmiştir. Ahır bölümleri arazi konumundan ötürü diğer yapıların daha altındadır.

Yapımında tuğla ve taş kullanılan ve payelerle ikiye ayrılan kervansarayın girişi 2.40x5.10 m. ölçüsünde basık kemerlidir. Giriş bölümünün üzeri kubbe, diğer bölümler tonoz örtülüdür. Buradan yan duvarlarında birer ocağın yer aldığı kare planlı, kubbeli bir diğer mekana, oradan da ahırlara geçilmektedir. Simetrik plan düzenine göre yapılan ahırlar yuvarlak kemerlerle birbirlerine bağlı olup, dörder paye ile ikiye bölünmüştür.

Bimarhane:
Günümüze ulaşamayan bimarhane, cami avlusunun solunda yer alıyordu. Burada bulunan yapının bimarhane olduğu ileri sürülmüştür. Bimarhane üzeri kubbelerle örtülmüş 10 odadan meydana gelmiştir. Bunların önüne altı sütunun taşıdığı tonozlu bir revak yerleştirilmiş, ancak onlar da günümüze ulaşamamıştır.

Bimarhanedeki odalar kemerli kapılarla avluya açılmaktadır. Bu odaların içerisinde taş setler ve ocaklar bulunmaktadır.

Kütüphane:
Yapı topluluğunun batısında, avlu kapısı üzerinde bulunan kütüphane iç içe iki kare oda görünümündedir. Kesme taştan yapılmış tuğla sıraları ile de hareketlendirilmiştir. Sokağa bakan ve diğerine göre daha yüksek olan odanın üzeri sekizgen bir kasnağın taşıdığı 3.50 m. çapında bir kubbe ile örtülmüştür. Bu odanın dördü sokağa, biri yanlara olmak üzere altı penceresi vardır. Cami avlusuna bakan diğer oda ise tonoz örtülü olup, içerisi dört pencere ile aydınlatılmıştır.

Çoban Mustafa Paşa kütüphaneye tefsir, tefsir şerhleri, hadis, hadis şerhleri, usul ve füru, fetva ve Kuran olmak üzere 165 cilt kitap vakfetmiştir. Bu kitaplar İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesindedir.

Türbe:
Yapı topluluğunun arkasında, mihrap yönünde ve ikinci avlunun ortasında bulunan Çoban Mustafa Paşa, türbesine öldükten sonra gömülmüştür.

Klasik Osmanlı türbelerinin güzel bir örneği olan bu türbe sekizgen planlı, kesme taştan yapılmıştır. Mermer kaplı girişin üzerini altı payenin taşıdığı bir çatı örtmektedir. İç mekan 6.40 m. çapında sekizgen kasnaklı bir kubbe ile örtülüdür. Türbenin duvarları 3.50 m. yüksekliğe kadar XVI.yüzyıl çinileri ile kaplanmıştır. Bu çiniler lacivert renkte, beyaz zemin üzerine çeşitli çiçek kompozisyonlarından meydana gelmiştir. Ayrıca hatayiler, Rumiler, küçük yapraklar, goncalar, spiral dallar da bu kompozisyonu tamamlamıştır.

Türbe avlusunda bir de mermer güneş saati bulunmaktadır.

Dergâh:
Külliyenin avlusunda, kuzeybatı köşesinde yer alan dergah, kubbeli bir tevhidhane ve on iki derviş hücresinden meydana gelmiştir. Derviş hücreleri 6.25x16.90 m. ölçüsündeki küçük bir avlunun etrafında sıralanmıştır. Bunların önünde dokuz sütunun taşıdığı, meyilli bir çatının örttüğü revaklar bulunmaktadır. Hücrelerin her biri kareye yakın dikdörtgen planlı olup, içlerinde ocak ve raflar bulunmaktadır.

Dergahın Nakşibendi tarikatına ait olduğu söylenmektedir. Ahşap kısımları zamanla harap olmuş ve 1865 yılında onarılmıştır.

Darüşşifa ve Paşa Odaları:
Yapı topluluğunun doğusunda bulunan ve L biçiminde planı olan Darüşşifa yıkılmış ve günümüze ulaşamamıştır. Darüşşifanın kubbeli odaları önünde de revakları olduğu sanılmaktadır. Ayrıca avlunun kuzeydoğu köşesinde sekiz kubbeli oda bulunmaktadır. Bu odalara paşa odaları ismi verilmiştir. Odalar 5.25x5.25 m. ölçüsünde kare planlı olup, içlerinde ocak ve rafları vardır. Altta iki, biri de yukarıda olmak üzere her oda üçer pencere ile aydınlatılmıştır. Bunların kubbe ve kubbe eteklerinde alçı palmetli bezemeler bulunmaktadır.

Gebze Çoban Mustafa Paşa Külliyesinin 1950 yılından sonra onarımına başlanmıştır. Bu dönemde Y.Mimar Alaaddin Özaktaş ve Y.Mimar Süreyya Yücel külliyenin cami bölümünü restore etmiştir. Ardından 1961-1970 yıllarında da Y.Mimar Cahide Tamer külliyenin bütününü onarmıştır.

Kocaeli-İzmit
 

Kocaeli Hamamları

Süleyman Paşa Hamamı (Merkez)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Yukarıpazar Mahallesinde bulunan Süleyman Paşa Hamamı Sultan Orhan Gazi döneminde, XIV.yüzyılda yapılmıştır. XIV.yüzyılda İzmitte yapılmış olan eserlerin en güzel örneklerinden biridir. Çifte Hamam plan düzenindeki bu hamamın bir bölümü genişletilen yoldan ötürü kamulaştırılmış, kalan kısmında da Yukarıpazar İtfaiye grubu tarafından kullanılmıştır.

Klinghardın rölövelerinden bu hamamla ilgili bazı bilgiler edinilmiştir. Buna göre; hamamın soğukluk kısmı 9.50x9.50 m. ölçüsünde olup, üzeri çatı ile örtülmüştür. Soğukluktan yuvarlak bir kemerle 3.85x3.60 m. ölçüsünde kareye yakın dikdörtgen planlı ılıklığa geçilmektedir. Bu bölümün üzeri iki kubbe ile örtülüdür. Sıcaklık 3.85x3.85 m. ölçüsünde kare planlı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür.

Hamamın kanalizasyon sistemi son derece ileri düzeyde yapılmış olup, bu sitemle de pis suları denize kadar ulaştırılmıştır.

Mehmet Bey Hamamı (Orta Hamam) (Merkez)

Kocaeli il merkezinde, Fethiye Caddesi üzerinde, çarşı içerisindeki bu hamam Fevziye Camisini yaptıran Mehmet Bey XVI.yüzyılda yaptırmıştır. Hamamın yapım tarihini belirten kitabesi günümüze gelememiştir. Mimar Sinanın eserlerinin listesini veren Tezkeretül Ebniyede Mehmet Bey Camisinin Mimar Sinan eseri belirtilmiş ise de hamamın Mimar Sinan tarafından yapıldığını gösteren herhangi bir bilgiye rastlanmamıştır.

Mehmet Bey Hamamı Pertev Paşa Hamamının bir benzeridir. Ancak, Pertev Paşa Hamamında olduğu gibi çifte hamam plan düzeninde olmayıp tek hamamlar grubundandır.

Hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soğukluk kısmı moloz taş ve kagir karışımı olup, üzeri ahşap bir çatı ile örtülüdür. Ilıklık kısmı dikdörtgen planlı ve üç bölümlü olup, üzeri kubbe ile örtülmüştür. Kubbeli sıcaklığın içerisine altı köşeli bir göbek taşı yerleştirilmiştir. Bunun yanı sıra sıcaklığın köşelerinde halvet hücreleri de yerleştirilmiştir. Yıkanma hücrelerinin doğusunda bulunan iki hücre diğerlerine göre çok daha büyüktür.

Yalı Hamamı (Merkez)

Kocaeli Kemal Paşa Mahallesinde Yalı hamamı Sokağında bulunan bu hamam, deniz kıyısına yakınlığından ötürü Yalı Hamamı ismi ile tanınmıştır. Kitabesi bulunmamaktadır. Yapı üslubundan XIX.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Moloz taştan yapılmış olan hamamın soğukluk kısmının üzeri ortada tam, iki yanda da onu destekleyen yarım kubbelerden meydana gelmiştir. Ilıklık ve sıcaklık kareye yakın planlı olup, ılıklığın üzeri beşik tonoz, sıcaklığınki ise iki küçük kubbe ile örtülüdür.

Yakın tarihlerde yapılan onarım ve eklerle özelliğini büyük ölçüde yitirmiştir.

Yeni Hamam (Merkez)

Kocaeli İstanbul Caddesinde bulunan bu hamamın kitabesi bulunmamaktadır. yapı üslubundan XVIII.yüzyılın sonlarında yapıldığı sanılmaktadır.

Plan düzeni olarak İstanbul Cağaloğlu Hamamı ile çok yakın benzerlikleri bulunmaktadır. Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelen hamam, kesme ve moloz taştan yapılmıştır. Önündeki camekan kısmı yıkılmıştır. Soğukluk bölümü oldukça yüksek çifte bir kubbe ile örtülüdür. Sıcaklık dikdörtgen planlı olup, üzeri merkezi bir kubbe ile örtülüdür. Bu bölümün dört köşesine birer özel yıkanma yeri, aralarına da açık yıkanma yerleri yapılmıştır.

Çoban Mustafa Paşa Hamamı (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesi Gölcükönü Meydanı, Bağdat Caddesi ile Küçük Yazı Sokağı, Çömlekçi Bayırı ve Odunkapısı sokakları arasında bulunan Çoban Mustafa Paşa Külliyesinin bir bölümünü oluşturan bu hamam, Çoban Mustafa Paşa tarafından 1524 yılında yaptırılmıştır.
Halk arasında Çarşı Hamamı ve Çifte Hamamlar olarak da adlandırılmaktadır.

Hamam simetrik düzende çifte hamam plan tipinde olup, düzgün kalker taşından yapılmıştır. Alt pencerelerinin kemer ayaklarına kadar üçer sıra tuğla ve bir hatıl ile dış cepheye hareketli bir görünüm verilmiştir. Pencere kemerleri de tuğlalarla örülmüştür. Hamamın girişine ayrı bir özen gösterilmiş, kapı açıklıkları mermerden yassı kemerlerle örülmüş, üzerine de kalker taşından sivri kemerler yerleştirilmiştir.

Hamamın soğukluk kısmı dikdörtgen planlı olup, üzerini 12 m. yüksekliğinde bir kubbe örtmüştür. Bu kubbe üzerinde aydınlık feneri bulunmaktadır. Soğukluğun çevresinde 1.30 m. genişliğinde sedirler ve nişler sıralanmıştır. Ortasında da sekiz köşeli bir havuz bulunmaktadır. Ilıklığın sağ tarafında iki hela, karşısında ise yıkanma hücreleri bulunmaktadır. Sıcaklık bölümü oldukça geniş olup, üzeri merkezi bir kubbe ile örtülmüştür. Ortada göbek taşı, köşelerde de halvet hücreleri bulunmaktadır.

Çoban Mustafa Paşa Hamamının kadınlar ve erkekler kısmı birbirlerinin eşidir. Her iki yapıda da simetriye önem verilmiş ve birindeki en ince detay diğerinde de tekrarlanmıştır. Hamam çeşitli zamanlarda onarım görmüş olup, günümüzde halen kullanılmaktadır.

Menzilhane Hamamı (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesinde, Menzilhane Mahallesinde, Sultan Orhan Camisi'nin yanında bulunan hamamın yapım tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Cami ile hamamın yapı üslubu ve kullanılan malzemenin birbirine çok yakın benzerliklerinin oluşundan ötürü her ikisinin de aynı zamanda yapıldığı sanılmaktadır. Bunun yanı sıra Matrakçı Nasuhun Gebze ile ilgili minyatüründe de Orhan Gazi Camisinin yanı başında bir hamam görülmektedir.

Menzilhane Hamamı küçük bir yapı olmasına karşılık ilginç bir plan düzenine sahiptir. Ancak 1970li yıllardan sonra hamamı işletenler kendi görüşlerine göre bir takım ekler yapmışlar ve bu da hamamın orijinalliğinden uzaklaşmasına neden olmuştur.

Hamamın batı yönündeki dışa hafif çıkıntılı girişi üzerinde bir kitabe yeri varsa da rumi ve kıvrık dallardan oluşmuş bordür içerisindeki kitabe günümüze gelememiştir. Hamamın girişi ahşap ve düz tavanlıdır. Üç cephesine de oldukça yüksek ikişer pencere açılmıştır.Soğukluk kısmı küçük bir kubbe ile örtülmüş. Buradan dikdörtgen planlı sivri kemerlerle bölümlere ayrılmış sıcaklığa geçilmektedir. Sıcaklık kare planlı olup, üzerini pandantiflerin taşıdığı bir kubbe örtmüştür. Halvetin yanında tonozlu küçük yıkanma hücresi bulunmaktadır. Hamamın kuzeyine üzeri tonozlu bir sarnıç ve bir de külhan eklenmiştir.

Çarşı Hamamı (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesinde, Cumhuriyet Caddesi ile Hamam Sokağı arasında bulunan bu hamamın kitabesi günümüze ulaşamadığından yapım tarihi ile banisi bilinmemektedir. Kapı üzerindeki kitabelik yeri boş bırakılmıştır. Büyük olasılıkla bu hamam Çoban Mustafa Paşa Külliyesinin yapımından önce (1523-1534), külliyenin yapımında çalışan işçilerin yıkanması için yapılmıştır.

Hamam kesme ve kaba taştan yapılmıştır. Hamamın giriş kapısı yuvarlak kemerli olup, dikdörtgen silmeli bir çerçeve içerisine alınmış ve böylece görkemli bir görünüm elde edilmiştir. Kare planlı soğukluğun üzeri trompların taşıdığı merkezi bir kubbe ile örtülmüştür. Buradan geçilen sıcaklık bölümü yine kare planlı olup, merkezi kubbe ile örtülüdür. Hamam değişik zamanlarda onarılmış olmasına rağmen orijinalliğini korumuştur.

Kocaeli-İzmit
 

Kocaeli Sarayları

Diocletianus Sarayı (Merkez)

Kocaeli Kemalpaşa Mahallesinde Eski İstanbul Caddesi üzerinde bulunan Diocletianus Sarayını Roma İmparatoru Diocletianus (MS.284-305), Nicomediada (İzmit) tiyatro, hipodrom ve Pazar yerinin yanı sıra yaptırmıştır. Romalı tarihçi Libianus 358de şehrin geçirdiği büyük bir depremden sonra bu sarayın yapıldığını belirtmekte ve aynı zamanda sarayın mükemmelliğine değinmektedir:

“Bu şehir ağaçlar ve bahçeler içinde denizden akropole kadar teraslar biçiminde uzanırdı. Buradaki Helenizme ait her şeyin en güzelleri ve en mükemmelleri bulunurdu. Bu haşmeti imparator sarayının denize akseden gölgelerinde görmek mümkündür. Bu heybetli tablonun önünde yer alan liman her zaman gemilerle dolu olarak muhteşem tabloyu tamamlayan bir motiftir”.

Diocletianus Sarayının yeri kesinlik kazanamamıştır. Bunun da nedeni İstanbul Caddesi üzerindeki yol yapımı ve yeni yapılanma bu sarayın kalıntılarını ortadan kaldırmıştır. Kaynaklardan öğrenildiğine göre; saray mermerlerle kaplı son derece görkemli bir yapı idi. Günümüze yalnızca çevredeki blok binaların altında kalan sarnıç kalıntıları gelebilmiştir.

Abdülaziz Sarayı (Av Kasrı) (Merkez)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Kemalpaşa Mahallesinde bulunan Abdülaziz Av Köşkü, Abdülaziz Sarayı, Av Kasrı, Küçük Saray ve Hünkâr Köşkü isimleriyle tanınmaktadır. İzmit Körfezine hakim, çam ağaçları arasındaki bu yapı Sultan Abdülaziz (1861-1876) döneminde, Anadolu demiryollarının ilk bölümünü oluşturan Haydarpaşa-İzmit arasındaki 89 km. lik yolun 1875te hizmete girmesi ve padişahın yapılacak törene gelmesi nedeniyle yaptırılmıştır. Bunun yanı sıra avlanmaya düşkünlüğü ile tanınan Sultan Abdülazizin zaman zaman bu yöreye gelip avlandığı iddia edilmişse de bunu kanıtlayacak belgeye rastlanmamıştır.

Sultan Abdülaizi Sarayının mimarı Kirkor Amira Balyanın oğlu, Mimar Karabet Amira Balyandır. Karabet Amira Balyan bu sarayın yanı sıra İzmitte bir çuha fabrikası ile Herekede kumaş ve halı fabrikası yapmıştır.

Sultan Abdülaziz Sarayı, mabeyn dairesi ve muhafızların bulunduğu yapılarla oldukça geniş bir alana yayılmıştır. Bu yapılar uzun süre Jandarma İl Komutanlığı, Ziraat Müdürlüğü ve Adliye olarak kullanılmış, yapılan onarımlar sonucunda da orijinalliğini büyük ölçüde yitirmiştir. Abdülaziz Sarayı ise Cumhuriyetin ilanından sonra bir süre Hükümet Konağı olarak kullanılmış, daha sonra Kocaeli Müzesi olmuştur.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Saray XIX.yüzyıl sonlarında Türk yapı sanatına egemen olan eglektik ve ampir üslupların bir araya getirildiği bir mimariyi yansıtmaktadır. Sarayın yapım tarihi kitabelerinin bozulmasından ötürü kesinlik kazanamamıştır. Sarayın geniş avlu duvarlarından bazıları günümüze ayakta gelebilmiştir. Saat Kulesi yönünde anıtsal bir avlu giriş kapısı bulunmaktadır. XIX.yüzyıl Avrupa mimarisi üslubunda yapılan bu giriş kapısı mermerden olup, girişin iç ve dış cephelerinde, yüksek kaideler üzerinde ikişer yuvarlak sütun ve kitabeler bulunmaktadır. Bu kitabelerin üzeri bir dönem sıva ile kapatılmış, 1978-1979 yıllarında sıvalar kaldırılmış ve altından yeşil zemin üzerine altın yaldızlı kitabeler ortaya çıkarılmıştır. Bu kitabelerde sarayın Abdülaziz döneminde yapıldığı yazılıdır.

Dış görünümü ile mermer kaplı, iki katlı bir yapı olan saray, ince uzun kemerli pencereleri ile Kocaelinin karakteristik bir yapısıdır. Pencerelerin kenarlarındaki kuvvetli kornişler kolonlarla birlikte tüm cepheye hareket kazandırmıştır. Yuvarlak kemerli giriş kapısından mermer döşeli büyük bir salona girilmektedir. Bu salonun iki yanında aynalı iki büyük oda ve arkasında da hizmetkarlara ait küçük bir oda, tuvalet ile üst kata çıkan gizli bir servis merdiveni bulunmaktadır. Sarayın ikinci katına tek yönlü başlayıp, ikiye ayrılan anıtsal mermer bir merdivenle çıkılmaktadır. İkinci katta büyük bir divanhane, onun iki yanında dinlenme ve yatak odaları, tuvalet, tümüyle mermer kaplı bir banyo bulunmaktadır. Fransadan özel olarak getirilmiş parkelerle kaplı olan ikinci katın pencerelerinin ahşap doğramaları beyziye yakın şekildedir. Bunun sonucu olarak da pencerelerde büyük boyda camlar yerine küçük camlar kullanılmıştır.

Sarayın ikinci katında özellikle tavanlarda bezemeler ve resimler bulunmaktadır. Fransız ressamı Sassonun eseri olan tavan bezemeleri sıva üzerine yağlı boya ile yapılmıştır. Aynı zamanda alt katın giriş tavanına da aynı ressam büyük bir madalyon yapmış, dışında kalan yerlere de geometrik geçmelerle kıvrık dallar yerleştirmiştir. Küçük iki madalyon içerinse ağaçlar arasında koşan bir geyik ve bir de aslan resmedilmiştir. Alt katın yan odalarının tavanları da oldukça basit çizgili, kıvrık dallar, çiçekler, meyveler ve çeşitli manzaralarla doldurulmuştur. İkinci kata çıkan merdiven üzerinde stilize palmetli yıldızların bulunduğu küçük bir madalyon görülmektedir. Bunun dışında kalan boş yüzeyler çiçek buketleri dörtgenler içerisine alınarak hareketli bir görünüm kazandırılmıştır.

İkinci katın divanhanesinin tavanı kasrın en zengin bezemelerine sahiptir. Burada bayrak, mızrak, kılıç, boru, balta ve terazi resimlerinden oluşan kompozisyonlar bulunmaktadır. Aralarına da güneş ışınları içerisinde Sultan Abdülazizin küçük tuğraları yerleştirilmiştir. Burada da kıvrık dallar, çiçekler ile tüm yüzey doldurulmuştur. Divanhanenin en önemli yağlı boya resimleri arasında, fırtınalı bir havada dalgalarla boğuşan, buharlı, yelkenli ve tek bacalı bir gemi görülmektedir. Diğer yağlı boya resimlerde arkasında dağların bulunduğu bir liman, önünde demir atmış buharlı ve yelkenli gemiler görülmektedir. Buradaki bir diğer resimde ise, karanlık bir havada kayalıkların önünde yelkenli bir kalyon görülmektedir. Bu resimlerde ressamın imzası bulunmamaktadır.

Sultan Abdülaziz Sarayında bazı tarihi olaylar olmuştur. Atatürk Kocaeli grubunu denetlemek üzere 18-20 Haziran 1922de buraya gelmiş, Fransız yazarı Claude Farrére ile burada görüşmüştür. Bunun ardından Atatürk 16-21 Ocak 1923te İzmit Basın Toplantısını burada düzenlemiştir. Atatürk işgal altındaki İstanbul gazetelerinin başyazarlarını da burada kabul etmiş, devrimlerle ilgili günün koşullarından söz edilmiştir. Ancak, bu toplantının bazı bölümlerinin yayınlanmaması için de bir karar alınmıştır.

Saray 28 Haziran 1967de Kocaeli Müzesi olmuştur. Yeni müzenin Fuar Alanına taşınmasına kadar da bu işlevini sürdürmüştür.

Kocaeli-İzmit
 

Kocaeli Çeşmeleri

Tarihi kaynaklardan öğrenildiğine göre İzmitte tarih boyunca çok sayıda çeşme ve sebil yapılmıştır. Ancak bu çeşmelerin büyük çoğunluğu kente 1933 yılında Paşa Suyunun getirilmesi ile kendi haline bırakılmış ve bunların yıkılmalarına olanak sağlanmıştır. Çeşmelerden bazıları da yeni açılan yol ve caddelerden ötürü yıkılmıştır. Bu çeşmeler arasında; Selçuklu döneminde yapıldığı sanılan Tozluzade Çeşmesi 1966 yılında yıkılmıştır. Kocaeli Müzesine rastlantı sonucu getirilen Hasanağa Çeşmesi (1882) Ulugazi İlköğretim Okulu yakınında Hacı Mehmet Ağa çeşmelerinin kitabeleri bu yıkımdan arta kalan örneklerdir. Bunların yanı sıra Gebzede Hamam Çeşmesi, Orun Mustafa Çeşmesi, Meydan Çeşmesi günümüze gelemeyen çeşmeler arasındadır.

Canfeda Kethuda Kadın Çeşmesi (Merkez)

Kocaeli İzmit Körfezine hakim tepede, İç Kalenin ortasındaki set üzerinde yer alan Orhan Gazi Camisinin avlu kapısının karşısında bulunan bu çeşme Orhan Gazi Camisi ile beraber yaptırılmıştır. Daha sonra Canfeda Kethüda Kadın 1826 yılında çeşmeyi yenilemiş, Sultan II.Mahmutun hazinedar ustası Suada Usta tarafından tamir edilmiştir.

Çeşmenin üzerinde Canfeda Kethüda Hatunun 1826 yılında yeniden yaptırdığını gösteren sülüs yazılı kitabesi bulunmaktadır:

Kitabe:

Sahibül hayrat Canfeda Kethüda Kadın merhumenin İzmitin midderununda inşa ve icrasına muvaffak oldukları
Çeşmeleri su yollarının müruru zaman ile müşrif-i harap ve muattal olmakla
Muahharem menbaında külliyen tamir ve çeşmelere icrâya muvaffak olan hâlâ serlevhâ
Şehinşah-ı Cihân Hazret-i gazi Sultan Adli Mahmud Hân meddei zilâl-i
Devletehû ilâ âhır-id-devran efendimiz Hazretlerinin haremi saray-ı humayunlarından hazinedir ustalık
Rütbe-i celilesi ile şerefyabolan aliyyetüs şân suada usta hazretlerinin imarına muvaffak oldukları hayratıdır. H.1242 (1826)

Çeşme tümüyle mermer kaplı olup, yuvarlak ayna taşının üzerinde barok bezemeli kitabesi bulunmaktadır. Önünde yalak taşı, arkasında da dikdörtgen planlı su haznesi bulunmaktadır.

Mısırlıoğlu Çeşmesi (Merkez)

Kocaeli Hacı Hasan Mahallesi, Alaca Mescit Sokağında bulunan bu çeşme, Mısırlıoğlu isimli bir kişi tarafından 1713te yaptırılmıştır. Çeşme üzerindeki, sülüs yazılı kitabesi çok aşındığından yeterince okunamamıştır.

Çeşme Kocaelindeki sayıca çok azalan iki cepheli çeşmelerden birisidir. Çeşme ayna taşı, yalak ve arkasındaki su haznesinden meydana gelmiştir.

Pertev Paşa Çeşmesi (Merkez)

Kocaeli Yeni Cuma Mahallesinde, eski İstanbul-Ankara Karayolunun yanında bulunan Pertev Mehmet Paşa Cami avlusunun güneybatısına da iki bölümden bir çeşme bulunmaktadır.

Nymphaion Çeşmesi (Merkez)

Kocaeli Tepecik Mahallesinde, İstanbul Caddesi, Yeni Turan İlköğretim Okulu yanındadır. Temelleri günümüze ulaşabilen bu anıtsal çeşme MS.II.yüzyılda yapılmıştır.

Nymphaionun günümüze gelen kalıntılarından ve temellerinden anlaşıldığına göre, Anadolu'nun en büyük çeşmelerinden olduğu anlaşılmaktadır. Çeşme Korint düzeninde, sütunlarla süslenmiş bir cephesi bulunuyordu. Bu cephesinde de kitabesi bir kemer üzerine oturtulmuştur. 1930 yılında burada yapılan temel kazıları sırasında Nymphaiona ait mimari parçalar ve heykeltıraşi örnekleri ortaya çıkarılmıştır.

Hünkar Çeşmesi (Gebze)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Gebze ilçesi, Hünkar Çayırı denilen yerde bulunan bu çeşme, IV.Mehmet zamanında, Sadrazam İbrahim Paşa tarafından, Fatih Sultan Mehmet anısına 1659 tarihinde yaptırılmıştır. Çeşmenin önüne Fatih Sultan Mehmetin bir anıtı dikilmiştir. Halk arasında Fatih Sebili diye de adlandırılan çeşme, Fatih Sultan Mehmetin otağını kurduğu yerdir.

Fatih Sultan Mehmet'in 27 Nisan 1481 cuma günü İtalya üzerine yapılacak bir sefer için üç yüz bin kişilik ordusuyla Üsküdar'dan İzmit'e doğru yola çıktığında, ordusuna mola verdiği ve otağını kurdurduğu çayırlık alana “Hünkar Çayırı” denilmektedir. Günümüzde bu alan Çayırova adıyla anılmaktadır. Çeşme yakın tarihlerde onarım görmüştür.

İbrahim Paşa (Çarşı) Çeşmesi (Gebze)

Kocaeli, Gebze ilçesinin merkezinde, Eski Çarşının ortasında, Çoban Mustafa Paşa Hamamının yanı başında bulunan bu çeşme, Sadrazam Köprülü Mehmet Paşanın kethüdası ve Veziri İbrahim Paşa tarafından 1664 yılında yaptırılmıştır. Çeşme üzerindeki kitabesinde İbrahim Paşanın ismi ve Ebcet hesabı ile düşürülen tarihi okunmaktadır.

Kitabe:

”Ayn İbrahim der kıl müsamil zemzemin
h.1075 (1664).”

Bu çeşmenin yapılması ile birlikte halk arasında bir mersiye söylenmiştir:

İbrahim Paşa kuyu kazmış
Dokuz arşın eni boyu
Terazi ile gelir suyu
Çeşmesi var Gebzenin
Bundan evvel harab oldu
Bir efendi sebep oldu
Elli üçte tamir oldu
Bu çeşmesi Gebzenin

Çeşme 6 m. eninde, 6 m. yüksekliğinde kare planlıdır.Üzeri piramidal bir çatı ile örtülüdür. Çeşmenin üç yönünde ayna taşları ile musluklar, kuzeyinde su deposu yer almaktadır. Suyunun akışı Terazi Sistemi ile sağlanmıştır. Çeşme 1933 yılında onarılmıştır.

Eskihisar Çeşmesi (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesinde Eskihisarda bulunan bu çeşme, 1772 yılında yaptırılmıştır. Banisi bilinmemektedir. Çeşme 1850 yılında onarılmıştır.

Çeşme kare planlı olup, üzeri piramidal çatı ile örtülmüştür. 2 m. yüksekliğindeki çeşmenin ön ve arka yüzü 2.70 m., yan kısımları 3.15 m.dir. Günümüze harap durumda gelebilen çeşmenin kitabesi orijinal halini korumuştur. Çeşme çeşitli dönemlerde yapılan onarımlar nedeni ile özelliğini yitirmiştir.

Arapçeşme (Gebze)

Kocaeli, Gebze ilçesi Arapçeşme Mahallesinde bulunan bu çeşmenin kitabesi bulunmadığından banisi ve yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Yapı üslubundan Osmanlı dönemine, XVIII. yüzyıla ait olduğu sanılmaktadır.

Çeşme kesme taştan yapılmış olup, üç yönünde musluk ve yalağı bulunmaktadır. Taşlarının renginden ötürü bu ismi aldığı sanılmaktadır. Çeşme 1946 yılında onarım geçirmiştir.

Papaz Çeşmesi (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesinde bulunan en eski çeşmelerden biri olup, kitabesi bulunmadığından banisi ve yapım tarihi ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.

Çeşmenin bir Rum Ortodoks papazına izafeten yaptırıldığı söylenmektedir. Bu çeşmenin hemen yakınında bir kilisenin temel kalıntıları bulunmaktadır. Bizans dönemine ait olduğu sanılan çeşme günümüzde harap durumdadır.

Namazgâh Çeşmesi (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesi girişinde, eski Ankara-İstanbul yolu üzerinde bulunan bu çeşmenin, burada bulunan bir namazgâha ait olduğu bilinmektedir. Bundan ötürü çeşmeye Namazgâh Çeşmesi ismi verilmiştir. Günümüze harap durumda gelebilen kitabesinden, El Haç Abdi kerimesi tarafından 1773 yılında hayrat olarak yaptırıldığı öğrenilmektedir. Ayrıca onarım kitabesinde de 1923 yılında onarıldığı belirtilmektedir.

Çeşme günümüze gelememiştir.

Çatalçeşme (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesi, Tavşancıl Beldesi, Çerkeşli yolu üzerinde bulunan bu çeşmenin kitabesi bulunmamaktadır. Bizans dönemine ait olduğu sanılan çeşmenin bir aslan başından ibaret musluğu bulunmaktadır. Yakın tarihlerde bu musluğu kırılmış olan çeşme, günümüzde harap durumdadır.

Galipağa Çeşmesi (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesinde, Bayramoğlu yolunun Darıca girişinde bulunan bu çeşme, Darıca eşrafından Galipağa tarafından 1937 yılında yaptırılmıştır. Çeşme birkaç kez onarım görmüş olup, günümüzde kullanılmaktadır.

Banara Çeşmesi (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesinde bulunan Banara Çeşmesinin tarihi Roma dönemine kadar inmektedir. Eski İstanbul-Bağdat kervan yolu bu çeşmenin önünden geçiyordu. Günümüzde harap bir durumda olan çeşmenin restorasyonu Gebze belediyesi tarafından yapılmaktadır.

Kuşuncubaşı (Yolcuönü) Çeşmesi (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesi, Tavşancıl Beldesinde bulunan bu çeşmeyi kitabesinden öğrenildiğine göre, Kurşuncubaşı Hacı Hüseyin 1899 yılında yaptırmıştır. Hacı Hüseyin Milli Mücadele yıllarında Yahya Kaptana evini tahsis etmiş ve yakalandığı güne kadar da orada yaşamıştır.

Tavşancılda yaşayanlar Hıdrellez eğlencelerini bu çeşmenin bulunduğu yerde yapmışlardır. Bu çeşme gereksiz yere 1990 yılında yıktırılmıştır. Çeşmenin mimari yapısı kadar Yahya Kaptana yakınlığı olan Minareci Hacı Hüseyinin tarihi belge niteliğindeki çeşmesinin yıkılması üzüntü vericidir.

Çarşı Çeşmesi (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesi, Tavşancılda bulunan bu çeşme, kitabesinden öğrenildiğine göre Kara Ali tarafından 1766 yılında yaptırılmıştır. Çeşmenin banisi Kara Ali ile çeşmeyi yapan Besim Ustanın ismi çeşme duvarlarından birisine madalyon içerisine yazılarak yerleştirilmiştir. Bu çeşme de Belediye iş hanının yapımı sırasında, 1988 yılında yıktırılmıştır.

Hallaçdere Çeşmesi (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesi, Tavşancıl beldesinde bulunan bu çeşme Derviş İbrahim tarafından 1802 yılında yaptırılmıştır. Çeşmeyi yapan usta Tavşancıllı Muhammed Reis Ustadır.

Kitabeli olan çeşme, köfeki taşından yapılmış olup ön yüzünde ayna taşı ile su yalağı bulunmaktadır.

Şakir Çeşmesi (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesi Tavşancıl beldesinde bulunan bu çeşme, kitabesi bulunmadığından yapım tarihi bilinmemektedir. Ancak üzerini örten beton kaplamanın altında kesme taştan yapıldığı görülmektedir. Büyük olasılıkla Bizans döneminden kalmış, Osmanlı döneminde de yenilenerek kullanılmıştır.

Kocaeli-İzmit
 

Kocaeli Saat Kulesi

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

İzmit, Kemalpaşa Mahallesinde Av Köşkü ile Atatürk Heykeli arasında, tepe üzerinde yer alan Saat Kulesi'ni, İzmit Mutasarrıfı Musa Kazım Bey tarafından Sultan II. Abdülhamit'in tahta çıkışının 25. Yıldönümü nedeniyle yaptırmıştır. Saat Kulesinin mimarı, Mimar Vedat Beydir.

Saat Kulesinin üç tarafında bulunan sebillerin alınlığında ve kapısı üzerinde kitabeler bulunmaktadır. Bu kitabelerde “1318 Belediye etti inşa bu kule ile çeşme-i Seyit Kamariye” yazılıdır. Orta kattaki yuvarlak kartuş içerisinde de Sultan II.Abdülhamitin tuğrası bulunmaktadır. Kulenin giriş kapısı yanındaki Türkçe bir kitabeden de SEKA tarafından 1970te onarıldığı yazılıdır.

Saat Kulesi, köşelerinde ikişer sütun ve kenarlarında yuvarlak kemerli sebiller bulunan kare bir kaide üzerinde yükselmektedir. Sebiller basık yuvarlak niş şeklinde olup, silmelerle çevrelenmiştir. Ayrıca sebillerin profilli birer teknesi bulunmaktadır. Buradaki sebilli kaide üzerinde yükselen kulenin köşeleri pahlanmış kare prizma şeklindedir. Kaide ile gövde arasına bir balkon yapılmıştır. Bundan sonra gövde enine üç silme ile dört kata bölünmüş, üzeri de piramidal bir külah ile örtülmüştür. Geniş saçakları olan bu külahın altında dört yöne yönelik birer saat kadranı yerleştirilmiştir. Neo-Klasik üslupta yapılan Saat Kulesinin her köşesinde silmeli, ince uzun birer pencere bulunmaktadır.

Kocaeli-İzmit
 

Kocaeli Anıtları

Atatürk Anıtı (Merkez)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli il merkezinde, Sultan Abdüaziz Sarayı ile İstasyon arasındaki tepe üzerinde bulunan Atatürk Anıtını Nijat Sirel 1933 yılında tunçtan yapmıştır.
Mermerden dikdörtgen yüksek bir kaide üzerinde Atatürk, asker üniforması ile tasvir edilmiştir. Sırtında pelerini ile Atatürk denize yönelik sağ kolunu ileriye doğru uzatmıştır. Bu şekilde uygarlığın batıda olduğu simgesel olarak tanımlanmıştır.
Heykelin kaidesi üzerinde Atatürkün Lozan Konferansı sırasında İzmitte yapmış olduğu konuşmalar bölümler halinde yazılmıştır. Atatürk'ün bu heykeli yakınındaki saat kulesi ve Abdülaziz Sarayı ile birlikte Kocaeli'nin simgesi konumundadır.

Hannibal Anıtı (Gebze)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Gebze ilçesinde TÜBİTAK arazisi içerisinde Hannibalin mezarının bulunması için XIX.yüzyıldan itibaren büyük çaba gösterilmiş, ancak kesin bir sonuç alınamamıştır. Atatürk 1934 yılında bu konu ile ilgilenmiş, mezarının bulunmasını ve etrafının düzenli bir park haline getirilerek, üzerine bir anıt dikilmesini istemiştir. Bunun üzerine araştırmalar yoğunlaştırılmış ve bugünkü TÜBİTAK arazisi içerisinde bulunan Hannibal Tepe üzerinde durulmuştur. Mezarın bulunamamasına karşılık Atatürkün bu isteği 1981 yılında gerçekleştirilmiştir.

Hannibal Anıtının yapımına 1980 yılının sonlarında başlanmıştır. Kocaeli valiliğinin, Karayollarının, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığının ve TÜBİTAKın ortak çalışmaları ile anıt tamamlanmıştır. Kültür Bakanı Cihan Baban tarafından 24 Temmuz 1981 günü anıt açılmıştır.

Hannibal Anıtı 900 m2lik bir alanı kapsayan beş ayrı bölüm halindedir. Bu bölümlere Türkçe, İngilizce, Almanca, Fransızca ve İtalyanca olmak üzere Hannibalin kısa yaşam öyküsünü anlatan mermer kitabeler yerleştirilmiştir. Bu kitabelerde:

“Bu anıt, Atatürkün doğumunun 100.Yıldönümünde büyük komutan Hannibale olan beğenilerin bir ifadesi olarak yapılmıştır. Hannibal, Kartacanın ünlü bir komutanı ve devlet adamıdır. MÖ.247 yılında, Kuzey Afrikada doğmuş, Romayı yok etme duyguları içerisinde yetişmiştir.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Babası Hamilkar Barkasın Romaya karşı başlattığı ve tarihe Pön Savaşı adı ile geçen çarpışmaları sürdürmüştür. Ünlü Roma yürüyüşü bu komutan tarafından düzenlenmiş ve fillerle güçlendirdiği ordusu ile Romalıları İtalyada, Barlettada yenmiştir.

Pek çok askeri zafer kazanan Hannibal Romalılara karşı başlattığı yeni bir savaş için Suriye Kralı Prussiasın yardımını sağlamaya çalışmış ancak, başarılı olamamıştır.

Bithynia Kralı tarafından Romalılara teslim edileceğini öğrenmesi üzerine Bihynia topraklarında Libyssada intihar ederek MÖ.183 yılında ölmüştür.” Yazılıdır.

Hannibal Anıtı 25 ton ağırlığında, Herekeden getirilen puding taşından yapılmıştır. Anıtın ortasına İstanbul Arkeoloji Müzeleri Heykeltıraşı Nejat Özatayın yapmış olduğu Hannibalin portresi yerleştirilmiştir.

Yahya Kaptan Anıt Mezarı (Gebze)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Gebze ilçesi, Tavşancılda bulunan Yahya Kaptanın Anıt Mezarı, Atatürkün isteği üzerine, öldürüldüğü yer olan Tavşancılda yaptırılmıştır.

Yahya Kaptan Milli Mücadele sırasında İzmit bölgesinde Milli Mücadeleyi örgütleyen kişidir. Yahya Kaptan 1910 yılında Makedonyada amcasına saldıran bir Bulgarı öldürerek dağa çıkmıştır. O yıllarda Balkan ülkelerinde Osmanlı otoritesi çok zayıflamıştı. Yahya Kaptan kendi çetesini kurarak Bulgarlara karşı mücadele etmiş ve çete reislerine verilen Kaptan unvanını almıştır. Balkan Savaşından sonra İstanbula gelerek Teşkilat-ı Mahsusaya katılmıştır. Bundan sonra Sırplara karşı sabotajlara, Halil paşanın Irak cephesindeki mücadelesinde faal olarak görev almıştır.

I.Dünya Savaşı sonunda İttihatçılar ile birlikte mücadeleye girişmiş, ittihatçıların menzil grubunda Anadoluya malzeme ve insan aktarımını sağlayan Kocaeli Yarımadasını kontrol altında tutmuştur. Milli Mücadele sırasında bölgeyi örgütlemiş ve Atatürke bağlılığını bildirmiştir.

İstanbul Hükümetinin Jandarma Komutan Vekili Hilmi komutasındaki askeri birlik tarafından Tavşancılda kuşatılarak yakalanmış ve öldürülmüştür. Yahya Kaptan öldürüldüğünde 29 yaşında idi. Atatürk Yahya Kaptanın öldürülüşünden son derece etkilenmiş, Nutukta Yahya Kaptan olayına uzun yer vermiş ve Onun için devrim tarihimizin en önemli kişilerinden biri olarak söz etmiştir.

Karamürsel Bey Anıt Mezarı (Karamürsel)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Karamürsel ilçesi büyük mezarlığında bulunan Karamürsel Beyin anıt mezarının batı tarafında taşa oyulmuş bir kadırga resmi bulunmaktadır.

XIV.yüzyılda yaşamış Türk komutanlardan olan Mürsel Bey, savaşlarda gösterdiği kahramanlık ve cesur davranışlarından dolayı Kara unvanı ile anılmıştır. Mürsel Bey denizcilik yönünden bilgisinden ötürü Osmanlı Beyliği içerisinde ün yapmıştır. Marmarada Osmanlının deniz gücünün kurulmasında büyük payı olmuş, bugünkü Karamürselde 1327 yılında ilk Osmanlı tersanesi kurulmuş, savaş gemilerinin yapımına başlanmıştır. Osmanlılar denizciliği teşkilatlandırmış ve Karamürsel Bey de Osmanlı Devletinin ilk Derya beyi olmuştur. Karamürsel Beyin vasiyetinde “Ölünce beni öyle bir yere gömün ki; sırtım dağlara dayansın, kucağıma denizi verin, daima Donanmayı göreyim” demiştir.

Karamürsel Bey öldükten sonra gömüldüğü Pronektosa Karamürsel ismi verilmiştir. Karamürsel Beyin anıtı Karamürsel belediyesi tarafından yapılmış, 4 Temmuz 1976da açılmıştır. Anıtın altındaki beyaz mermer kitabeye Karamürsel Beyin kısa bir özgeçmişi yazılmıştır.
Mürsel Bey'in mezarının üzeri, dört ayak üzerine oturtulmuş çadır şeklinde modern bir üst örtü ile kapatılmıştır.

Akçakoca Anıtı (Kandıra)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Kandıra ilçesi Kefken yolu yakınındaki Babadağda, Kocaelinin fatihi Akçakoca Beyin anıt mezarı bulunmaktadır.

Akçakoca, Osman Gazinin kumandanlarından olup, Sakarya ve İzmite akınlar yapmış ve buralardaki Bizans kalelerini ele geçirmiştir. Osman Gazinin oğlu Orhan Beyin şehzadeliği sırasında Ona hocalık da yapmıştır. Akçakoca 1328 yılında Kandıra yakınlarında ölmüştür.

Akçakocanın mezar anıtı 1974 yılında yapılmıştır. Anıt dışa açık piramidal gövdeli olup, yüksek bir podyum üzerine mezar lahti yerleştirilmiştir.

Kocaeli-İzmit
 

Kocaeli Köprüleri

Kanuni Sultan Süleyman (Dil İskelesi) Köprüsü (Gebze)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Gebze ilçesi Dil İskelesi Mevkiinde, Dil İskelesi Suyu üzerinde bulunan ve Mimar Sinanın eseri olan bu köprü XVI.yüzyılda yapılmıştır. Kitabesi bulunmadığından yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Subasan Vadisindeki bu köprü aynı zamanda Bağdat yolunun bir bölümüdür.

Kesme kalker taşından yapılan bu köprü, üç gözden meydana gelmiş, 45.24 m. uzunluğunda, 6.20 m. enindedir. Ortadaki büyük gözün açıklığı 10.60 m.dir. Köprünün tempan duvarları ile kemerlerinde kullanılan taşlar diğer köprülerde karşılaşılan taşlardan çok daha küçük ölçüdedir. Kemerdeki kilit taşı dışarıya doğru çıkıntılı bir şekilde yerleştirilmiştir. Köprünün ana gözünün iki yanında ayaklar üzerinde yuvarlak kemerli, hafifletme gözlerine yer verilmiştir. Ayrıca sağ tarafta, köprü ucunda da küçük bir tahliye gözü bulunmaktadır. Köprü ayakları ile selyaranlarda büyük boyutlu taşlar kullanılmıştır. Selyaranların menba tarafında olanlar sivri, mansap tarafında olanlar ise dikdörtgen şekildedir.

Köprü harap olmasından ötürü 1972 yılında Karayolları tarafından onarılmış, yıkılan korkuluklarla selyaranlar ve baba taşları yenilenmiştir. Günümüzde İstanbul tarafındaki baba taşı orijinal, diğerleri yenilenmiştir. Bu arada köprünün üzeri de betonla kaplanmıştır.

Valide Sultan Köprüsü (Karamürsel)

Kocaeli Karamürsel ilçesi, Karamürsel-Yenişehir yolu üzerinde bulunan bu köprü Karamürsele 25 km. uzaklıktadır. Yalak Deresi üzerindeki köprünün kitabesi günümüze gelememiştir. Ancak, XVI.-XVII.yüzyılda Osmanlı döneminde yapıldığı, yapı üslubundan anlaşılmaktadır. Banisinin Valide Sultan olduğu söylenirse de hangi Valide Sultan olduğu bilinmemektedir.

Köprü üç gözden meydana gelmiş olup, 63.80 m. uzunluğunda, 4.55 m. genişliğindedir. Ortadaki en büyük gözün genişliği ise 12.35 m.dir. Muntazam kesme taştan yapılmış olan köprü sivri kemerli olup, sivri kemerleri tempan duvarlarına göre daha içeridedir. Köprünün ayakları önünde üçgen selyaranlar bulunmaktadır. Mansap tarafındaki selyaranlar ise, üçgen prizma şeklindedir. Köprünün büyük kemerinin kilit taşına bir rozet yerleştirilmiştir. Ayrıca kemerin sivri ucuna ulaşabilecek şekilde de üç volütlü taş buraya yerleştirilmiştir.

Bu köprü günümüzde onarılmış ve kullanılmaktadır.

Taş Köprü (Gebze)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Gebze ilçesi ile İzmit sınırında olan bu köprü Kanuni Sultan Süleyman döneminde Mimar Sinan tarafından yaptırılmıştır.
XVI.yüzyıla tarihlendirilen dere üzerindeki bu köprü kesme taştan yapılmış, bu yüzden de halk arasında Taş Köprü ismi ile anılmıştır. Köprünün ortasında yuvarlak kemerli büyük bir göz, bunun iki yanında da yuvarlak kemerli ikişer göz bulunmaktadır. iyi bir durumda günümüze gelen köprü halen kullanılmaktadır.

Kocaeli-İzmit
 

Kocaeli Namazgâhı

Namazgâh (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesi girişinde bulunan Namazgâh ve yanındaki çeşme, İstanbul-Bağdat kervan yolu üzerinde, bir menzil noktasında yapılmıştır. Bu menzil İstanbuldan yola çıkan kervanların ilk konakladığı yerdir.

Namazgâh yüksekçe kesme taştan bir seki üzerinde, mihrap taşı ve yanındaki çeşmeden meydana gelmiştir. Yanında kesme taştan bir de minberi bulunuyordu. Ancak zamanla mihrap ve minberi yıkılmıştır. Çeşmesi de harap bir durumda günümüze gelebilmiştir. Bu çeşme üzerindeki sülüs yazılı kitabesinde:

“Sahibül hayrat ve hasenat
El Haç Abdi Kerimesi” yazılıdır.

Bu çeşme 1773 tarihlidir. Ancak, namazgâh XVI.yüzyılda yapılmıştır. Çeşme, Namazgâh Çeşmesinin yerine daha sonraki dönemde yapılmıştır.

Kocaeli-İzmit
 

Kocaeli Müzeleri

Kocaeli Arkeoloji Müzesi (Merkez)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaelinde müzecilik çalışmaları SEKA Kağıt Fabrikasının temel kazısında ortaya çıkan eserlerin ve çevredeki dağınık durumda bulunan mimari parçaların ve heykellerin bir araya getirilmesi amacıyla 1938 yılında başlamıştır. Toplanan bu eserler Kocaeli Merkez İlkokulunda, daha sonra da Sümer İlkokulunda koruma altına alınmıştır. II.Dünya Savaşı yıllarında İzmit Kağıt Fabrikasının arazisi içerisinde bir müze kurulması düşünülmüş, ancak bu çalışma mümkün olamayınca da toplanan eserler 1947 yılında İstanbul Arkeoloji Müzelerine götürülmüştür. Bundan sonra İzmitte Sultan Abdülaziz Sarayı Milli Eğitim Bakanlığınca restore edilmiş, Sümer İlkokulunda bulunan ve İstanbul Arkeoloji Müzelerine götürülmeyen büyük boy eserler sarayın bahçesine nakledilmiştir.

Abdülaziz Sarayının müze yapılmak üzere restorasyonu tamamlandıktan sonra Valilik Makamı olarak kullanılmış ve müzenin açılması da ertelenmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı sarayın müze için tahsisini sağlamıştır. Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü saray içerisinde teşhir ve tanzim düzenlemelerini yaparak Kocaeli Müzesini 28 Haziran 1967 tarihinde hizmete açmıştır.

Müzede eserler arkeoloji ve etnoğrafya olarak iki ayrı bölümde sergilenmiştir. Sarayın zemin katında giriş holü ile sağ ve solundaki salonlarda mermer kabartmalar, mimari parçalar, alınlıklar, Kandıranın Kumköyünde bulunmuş Medusa başı, MÖ.III.yüzyıla tarihlenen steller, Kandıranın Kumköyünde bulunan erkek ve kadın mermer heykelleri, Roma dönemine ait kartal, kybele heykelleri teşhir edilmektedir. Ayrıca çeşitli dönemlere tarihlenen pişmiş toprak ve madeni eserler de vitrinler içerisinde bulunuyordu. İzmitin doğu nekropolü olan Kanlıbağ Tümülüsünden çıkan objeler, Konca Mezar Anıtında bulunan kandil ve keramikler de onları tamamlıyordu. Müzenin üst katı Sultan Abdülazizin İzmiti ziyareti için hazırlanmış eşyaları içermektedir. Burada XIX.yüzyıla ait saray eşyaları, konsollar, aynalar, saatler, şamdan takımları, yazı takımları ve bir vitrin içerisinde de Nicomedia (İzmit) şehri adına basılan sikkeler, Roma sikkeleri, Bizans sikkeleri ve İslami sikkeler onları tamamlıyordu.

Müze bahçesinde tersane kitabesi 1863, lahitler, lahit kapakları, MS.III.yüzyıla tarihlenen araba yarışını gösteren kabartma ve mimari parçalar sergilenmekte idi.

Kocaeli Arkeoloji Müzesi Sultan Abdülaziz sarayının yeniden restore edilmesi nedeniyle restorasyonu tamamlanan Saatçi Ali Efendi Konağına, ardından da Kocaeli Fuar alanında yeni yapılan müzeye Bitinya ile Nicomedia dönemine ait Helenistik, Roma ve Bizanslılara ait eserler Kocaeli Fuar alanına taşınmıştır.

Etnoğrafya Müzesi (Saatçi Ali Efendi Konağı) (Merkez)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli Veli Ahmet Mahallesinde, Alacamescit Gümüşlü Sokağında bulunan Saatçi Veli Efendi Konağı diye tanınan bu yapı 1774 yılında yapılmıştır. XVIII.yüzyılın Türk sivil mimari örneklerinden olan bu konak, ağaç işleri, kalem işleri ve mimari yapısı ile döneminin örneklerinden birisidir.

Konağın bodrum katı kagir, diğer iki katı ahşap olarak yapılmıştır. Bodrum katı kayagan taşı ile döşenmiştir. Tavanı ahşap kaplamalıdır. Zemin katında sofa etrafında üç oda, mutfak ve yarı gömme bir balkon bulunmaktadır. Üst katta ise biri başoda olmak üzere sofaya açılan üç odası vardır. Konağın oda ve sofalarının duvarları bitkisel ve geometrik kalem işi ile bezelidir.

Saatçi Ali Efendi Konağı Kültür Bakanlığı tarafından kamulaştırılmış ve onarılmıştır. Bundan sonra Kültür Bakanlığınca Etnoğrafya Müzesi olarak 1987de ziyarete açılmıştır.

Konak yöresel etnoğrafik eşyalarla düzenlenmiştir. Giriş katı ile orta sofada Kocaelinin Kandıra ilçesinde yakın tarihlere kadar evlerde dokunan Kandıra Bezi dokuma aletleri sergilenmektedir. Giriş katının ilk odası mutfak olarak düzenlenmiştir. Burada ahşap mutfak dolapları, ahşap ocak nişi ve raflarda bakır mutfak malzemeleri bulunmaktadır. Kocaeli günlük yaşamı yöresel giysiler içerisindeki mankenlerle burada canlandırılmıştır.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Üst kat sofasının güneybatısındaki oturma bölümü bir oda olarak düzenlenmiş, pencere önüne sedirler yerleştirilmiştir. Bu sedirlerin üzerinde kilimler, cicim yastıklar, ortada kapaklı mangal, pirinç tepsi içerisinde semaver ile kahve takımları sergilenmiştir. Yine üst katta gelin odası düzenlenmiş, burada bebeğini uyutan anne, kadife bindallı giysi içerisinde tasvir edilmiştir. Ayrıca burada ahşap çeyiz sandığı, aynalı konsol, bakır mangal, ajur işlemeli beşiğe de yer verilmiştir. Bu katta ayrıca vitrin içerisinde kandıra Bezi el işlemeleri, gümüş kemerler, gümüş takılar, fincan zarfları ve telkari şekerlikler de sergilenmektedir.

Konağın aynalı salonunda saatler, kömür ütüleri, aslan başlı baston, pirinç gaz lambası, pirinç kapaklı mangal, bakır sahanlar ve çeşitli dokuma örnekleri, para keseleri, nalınlar, tepelikler, küpe ve mühürler de bulunmaktadır.

Veli Ahmet Mahallesi Kocaeli
Tel : (0262) 321 22 74
Faks : (0262) 325 53 54

Gayret Gemi Müzesi (Merkez)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli T.C.G. Gayret Müzesi Deniz Kuvvetleri Komutanlığının yönetiminde bir gemi müzesidir. ABD başta olmak üzere Avrupanın bazı devletlerinde tarihte iz bırakmış gemiler müzeye dönüştürülmüştür. Yılar öncesi gemi müzeciliği düşüncesi bizim yönetimlerde de düşünülmüş olsa idi Türk deniz tarihinde önemli bir yeri olan Yavuz Zırhlısı da müzeye dönüştürülebilirdi.

Gayret Gemisi 1973 yılında Türk Deniz Kuvvetlerine katılmış 1995 yılında da hizmetten çekilmişti. Gemi Gölcük Tersanesinde onarıldıktan sonra 1997de Müze ve Sanat Galerisi olarak halkın ziyaretine açılmıştır. Gayret Gemisinin, Köprüüstü, Savaş Harekât Merkezi, Komutan Kamarası, Mutfak ve Çamaşırhane gibi bölümleri orijinal olarak ziyaretçiye sunulmaktadır. Ayrıca ziyaretçiler için oturup dinlenecekleri açık ve kapalı kafeteryalar da gemi içerisinde bulunmaktadır. Bunun yanı sıra gemide sergi alanlarına da yer ayrılmış, sanat ağırlıklı sergiler burada yapılmaktadır.

İzmit Tren Garı arkası, Yelken Kulübü yanı.
Tel: (0262) 323 33 83

Gölcük Deniz Müzesi (Gölcük)

Kocaeli Gölcük ilçesinde Genel Kurmay Başkanlığında Türk Deniz Tarihini topluma yansıtabilmek için kurulan Gölcük Deniz Müzesi 1976 yılında ziyarete açılmıştır.

Müzede Türk denizciliğinin XI-XX. yüzyıl arasındaki tarihi çeşitli objeleri, fotoğrafları ve haritaları sergilenmektedir. XIV. Yüzyılda yapılan ilk gemi toplarının, Alanya Tersanesinin resimleri, Beylikler ve Osmanlılar döneminin ünlü denizcilerinin tanıtımı, ünlü denizcilik olayları, deniz savaşları, Fatih Sultan Mehmetin Osmanlı kadırgalarını Haliçe indirişi, Osmanlıların Malta Adasını 1565de ele geçirişi müzenin belli başlı konularından birkaç örnektir. Ayrıca Cumhuriyetin başlangıcından itibaren Deniz Kuvvetlerinin görev almış gemilerinin fotoğraf ve bilgileri panolarda izleyiciye anlatılmaktadır.

Deniz Müzesinde XVII. yüzyılda kullanılmış ağızdan dolma kaval topları, XVIII-XIX. yüzyıllarda yapılmış çakmaklı kapsüllü ve tek fişek hazneli tüfekler, 1887-1898 yıllarında giyilen denizci giysileri de sergilenmektedir.

Atatürke ayrılan galeride Atatürkün Milli Mücadele için Bandırma yolcu gemisi ile Samsuna seyahati ve Cumhuriyetin ilanından sonraki yıllarda savaş gemilerimizin yaptığı geziler harita üzerinde belirtilmiştir.

Kıbrıs Barış Harekatı sırasında (20 Temmuz 1974) ele geçirilen Rum hücumbotları, Yavuz Kruvazörüne ait dörtlü torpido kovan grubu, 45li füme ve klâsik torpidolar, Türk yapısı demirli mayınlar, Mobil Krupp topları, dekovil lokomotif ve vagonları, 1923de kullanılan topçu mesafe aleti de müzenin bahçesinde sergilenmektedir.

Gölcük Deniz Kuvvetleri Garnizonu
Tel: (0262) 414 66 01/ 30 81

Osman Hamdi Bey Evi ve Müzesi (Gebze)

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Kocaeli, Gebze İlçesi Eskihisar Köyünde 1884 yılında yaptırdığı, yaşamının bir bölümünü geçirdiği, I. Dünya Savaşında bir süre karargah komutanına tahsis edilen, İsmet İnönünün Kurtuluş Savaşı sırsında birkaç gün kaldığı, Atatürkün de 1933 yılında geldiği köşk, Kültür Bakanlığı tarafından 1966 yılında kamulaştırılmış, 29 Eylül 1987 yılında da Osman Hamdi Bey Evi ve Müzesi olarak açılmıştır.

Osman Hamdi Bey Eskihisarı babasının Gebzedeki konağında iken küçük yaşlarda tanımış, sonraki yıllarda, deniz kıyısındaki köşkü, resimhane, kayıkhane ve müştemilat binalarını kendisi çizerek 1884de yaptırmıştır. İki katlı bu köşkün giriş katındaki ahşap kapılarını 1901-1903 yıllarında tabloları kadar değerli resimlerle süslemiştir.

http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg

Osman Hamdi Bey Köşkü iki katlı ahşap bir yapıdır. Taş temeller üzerine ahşap malzeme ile yapılmıştır. Köşkün denize yönelik ahşap direkli bir verandası ve onun üstünde bir balkonu bulunmaktadır. Üzeri kırma çatı ile örtülüdür.

Osman Hamdi Bey öldükten sonra, 23 Şubat 1910da büyük bir devlet töreni ile vasiyeti üzerine Eskihisara getirilmiş ve köşkünün bahçesine gömülmüştür. Üzerindeki mezar taşı Selçuklu dönemine ait bir mezar taşıdır. Bakanlar Kurulu kararı ile bu taş mezarı üzerine dikilmiştir. Mezar taşı da, üzerindeki yazı frizleri ve taş işçiliği yönünden önemli bir eserdir.

Kocaeli Müzesinin yönetiminde olan müzede Osman Hamdi Beye ait eşyalar, tablolarının reprodiksiyonları, kendisine ve ailesine ait fotoğraflar sergilenmektedir.

Eskihisar Köyü Gebze
Tel. (0262) 321 22 74

Kocaeli-İzmit
 

Kocaeli Kilise ve Manastırları

Yunan Haçı Planlı Kilise (Merkez)

Kocaeli, Bekirdere Mevkiinde, Kandıra yolu üzerinde il merkezine 3 km. uzaklıkta, kaynaklarda ismi geçen bir kilise bulunuyordu. Bu kiliseden günümüze herhangi bir kalıntı gelememiş ancak, Rüstem Duyuran 1948 yılında bu kilisede bir araştırma yapmıştır.

Rüstem Duyuranın kazı raporunda da belirttiği gibi buradaki kilise dikdörtgen planlı, üç nefli ve üç apsisli idi. İlk bakışta bazilika plan tipini andıran bu kilise, 7.00x20.00x10.00 m. ölçüsünde bir yapı olup, ana mekan dört sütun tarafından taşınan merkezi bir kubbe ile örtülü idi. Bizans yapı sanatında kapalı Yunan haçı denilen plan grubu içerisindedir. Kilisenin zemini mermer döşeli olup, duvarlarında moloz taşlar ve çevreden toplanmış mimari parçalar ile kitabeler bulunuyordu. Büyük olasılıkla bu kilise MS.VI.-VII. Yüzyıllarda yapılmıştır.

Ayios Pandeleimon Manastırı (Merkez)

Kocaeli Yenidoğan Mahallesinde, Manastır Bayırı yamacında bu manastırın kalıntıları bulunmaktadır. XX.yüzyılın başlarında Hıristiyanların ziyaret ettiği bu kilisenin içerisinde ayrıca Aziz Panteleimonun mezarı da bulunuyordu.

E.D.D.Alessio 1912 yılında buraya gelmiş ve manastır civarında yedi odalı bir de kriptoya rastlamıştır. Bu azizin mezarının yeri Bizans sanat tarihçileri tarafından tartışmalıdır. Bazılarına göre, azizin mezarı kriptoda değil, manastır kilisesinin temelleri altında bulunuyordu. Nitekim kilise içerisinde 12 basamaklı bir merdivenle inilen 4.00x4.00 m. ölçüsündeki tonoz örtülü şapelin ortasında görkemli bir lahit bulunuyordu. Kilisenin son derece sade bir mimariye sahip olmasının yanında lahtin zenginliği şaşırtıcıdır. Popodin ve Wulff bu lahti IV.yüzyıla tarihlendirmektedirler. Lahit içerisinde yapılan araştırmada ölüye ait herhangi bir izle karşılaşılmamıştır. Bazı iddialara göre de bu lahit, azize ait olmayıp, Haçlı Seferleri sırasında burada ölen bir şövalyeye aittir.