Harçlık Verme İle Ailelerin Dikkat Etmesi Gerekenler
 

Harçlık verme İle Ailelerin Dikkat etmesi gerekenler

Çalan zillerle birlikte okul kantinlerindeki cıvıldamalar başladı. Simit, ayran, tost, hamburger, cips derken miniklerin pamuk elleri cepte. Anne babalar da çocuğunu mutlu etmenin peşinde. Peki, uzmanlar harçlık verme ve harcama politikasıyla ilgili ailelere neler öneriyor?

Hepimiz biliriz şu meşhur harçlık fıkrasını ve babasından 5 lira isteyen çocuğa babanın verdiği cevabı: "Ne! 4 lira mı istedin, ne yapacaksın 3 lirayı, 2 milyon senin neyine yetmiyor, al şu 1 lirayı..." Okulların açılmasıyla birlikte fıkradaki çocuk gibi harçlık derdine düşmeye başladı çocuklarımız. Öyle ki muhasebeci edasıyla 'kantinde cips ne kadar, çikolata ne kadar, her gün tost hamburger alsam ne kadar tutar' hesabında her biri. Çocuklar, anne-babaların ceplerini yoklamaya başladı başlamasına ama uzmanlar, çocuğa verilen harçlık konusunda uyarılarda bulunuyor. Uzmanlara göre para sadece 'harcatmak' için değil, paranın değerini öğretmek için verilmeli. Özellikle 'ben çektim çocuğum çekmesin' düşüncesiyle hareket etmek çocuğa en büyük kötülüğü yapmak demek. Çünkü abartılı imkânlarla büyüyen çocuk ileride doyumsuz ve müsrif oluyor. Yani küçükken aşılanan harcama politikası çocuğun tüm yaşamını etkiliyor.

Psikolog Enise Akgül, çocukların isteklerinin sınırsız olduğuna dikkat çekiyor. Ailelerin bu sınırsız isteklere harçlık politikasıyla bir sınır çizmesi gerektiğini belirtiyor. Harçlığın çocukların almakla vermek arasında, anlık istekleriyle uzun vadeli istekleri arasında denge kurmasını sağlayan önemli bir konu olduğunu dile getiriyor. Akgül, "Okula yeni başlayan bir çocuk için, kantinden beslenmesi tek çözümse ilk 2 yıl günlük harçlık verilmeli. Aile çocuğa beklentisini hissettirmeli. Kantindeki hangi yiyeceklerin sağlıklı,hangilerinin sağlıksız olduğu, hangileriyle karnını doyurabileceği anlatılmalı. Haftada bir ya da iki kez çikolata, şeker gibi cazip ürünler almasına da izin verilmeli ki bu yiyeceklerin kontrollü yenmesine yatırım yapılsın." diyor. 3. sınıftan itibaren ise haftalık harçlık sistemine geçilebileceğini belirtiyor. Akgül'e göre ebeveynler, çocuğuna duyduğu güven sebebiyle bu sisteme geçtiklerini de anlatmalı. Ödül ya da ceza olarak maddiyat öne sürülmemeli. Ödül olsun diye harçlık artırılmamalı. İhtiyacından fazla para alan çocuk, elinde kalan parayı başarılı biçimde kullanamıyor. Böylece israf başlıyor. Ayrıca bu hareket çocuğu yanlış beklentilere sokabilir. Almak istediği şeylere parası yetmiyorsa harçlığını biriktirmesi öğretilmeli, kumbara kullanımına teşvik edilmeli.

Fatih Üniversitesi Çocuk Gelişimi Program Başkanı Fatma Yaşar Ekici, harçlık miktarını belirlemede çocuğun, ailenin ve eğitim gördüğü kurumun sosyo-ekonomik düzeyinin göz önünde bulundurulması gerektiğini söylüyor. Ayrıca çocuğun talebi değil, ihtiyaçları dikkate alınmalı. Ekici'ye, 'Çocuklara para harcama politikası nasıl öğretilmeli?' diye soruyoruz. Şöyle cevaplıyor: "Öncelikle yaş dönemi dikkate alınarak öğretilmeli. Çocukların eğitim hayatına dahil olma yaşı epey düştü. 4 yaşında anaokuluna gidenler var. Bu bağlamda çocuğun yaşı, para kavramı ve paranın kullanımıyla ilgili algısını da şekillendirdiği için ona uygun yaklaşımda para harcama politikası öğretilmeli." Ekici'ye göre harçlık miktarı ay ay gibi kısa aralıklarla değil, en azından dönemsel aralıklarla artırılmalı ve çocuğa bu harçlıkla neler yapabileceği izah edilmeli.

Harçlığın faydaları neler?

Fatih Üniversitesi Çocuk Gelişimi Program Başkanı Fatma Yaşar Ekici'ye göre harçlık bir çeşit temel yaşam becerisi kazandırmış oluyor. Çocuk, ihtiyaçlarını karşılamak için sahip olduğu ve sahip olmadığı kaynakları, sınırları fark ediyor. Bu çerçevede hareket etmeyi öğreniyor. Tasarrufu (sarf etme, kullanma anlamında) öğreniyor. Elindekiyle yetinebilmeyi kavrıyor. Sorumluluk duygusu gelişiyor. Ailesinin parayı emek vererek kazandığını ve dikkatli harcama yapması gerektiğini deneyimleyerek öğrenmiş oluyor ki bu en iyi öğrenme yolu.
ZAMAN