İletişim Psikolojisi
 

Iletisimde amac, bir dusunceyi paylasmak, duygu ve heyecanlarimizi anlatmak, istek ve niyetlerimizi karsi tarafa iletmektir.
Ne yazikki kendimizi ifade etmekte gucluk cektigimiz icin iletisim problemlerini siklikla yasayan bir toplumuz.

Bu bolumde toplumda siklikla rastlanan iletisim problemleri irdelenecektir.



Kendini Ifade Etme
Biz kimiz? Neyiz? Niye variz? Amacimiz nedir? Bu sorularin ve benzerlerinin cevaplari kendimizi ifade etme surecini baslatir.

Gozlemlerim sonucu diyebilirm ki, iliskilerde kendimizi anlatirken buyuk guclukler yasiyoruz. Digerlerince kabul edilmeme korkusu, dislanma endisesi, sevilmeme kaygisi, bizleri "kendimiz gibi davranmama" aliskanligina goturuyor. Sonucta da konusan ama anlasamayan insan yiginlari ortaya cikiyor.

• Saglikli iletisim icin kendinizi acik ve anlasilabilir bir dil ile ifade ediniz. Unutmayiniz ki anlatabildikleriniz karsinizdakinin anladiklari ile sinirlidir.
• "Sen" li cumleler yerine "ben" li cumleler kurunuz. Boylece suclayici olmazsiniz ve karsi tarafta savunmaya gecmez. "Bana yalan soyledigini dusunuyorum" , "Soylediklerini anlamiyorum" gibi.
• Bir is iliskisi ile yakin bir iliskide, kendinizi ifade etme dereceniz farkli olacaktir. Sevgi iliskilerinizde, kendinizi durustce ve acik bir sekilde ifade etmekten asla ve asla cekinmeyiniz.
• Kendinizi anlatmaktan, duygu ve dusuncelerinizi ifade etmekten asla ve asla cekinmeyiniz.

Elestiri Alip Verebilme
Elestiri, insanimizin "ocu" gibi korktugu bir olgudur. Olumsuz elestirilerimizi genelde insanlarin arkasindan konusarak yapar, elestirildigimizde de karsimizdakini dusman biliriz.
Oscar Wilde'nin sevdigim bir sozu vardir. Der ki :"Herkes benim dusunceme katilirsa, yanilmis olmaktan korkarim."

• Elestirildigimizde, tipik olarak ya elestiriyi reddederiz ya kendimizi savunuruz ya da saldiriya geceriz.
• Elestiri karsisinda hangi tutumu benimsediginizi tespit ediniz.
• Karsi tarafi koseye sikistirmayiniz. Bir sey elde edemezsiniz yalnizca iletisimi kesersiniz. Elestirirken, suclayici ifadeler yerine karsi tarafa isbirligi oneren bir dil kullanin. Ornek: "...Raporunuzu begenmedim ancak size yardimci olmak istiyorum, ne dersiniz?...
• Elestirilerinizi uzum yemek icin yapiniz, bagci dovmek icin degil.
• Elestirildiginizde, hemen sinirlenmeyiniz. Karsi tarafinda istegi –belki de- budur.
• Elestiri karsisinda, kendinizi savunmak ya da saldiriya gecmek zorunda degilsiniz.
• Elestiriyi duydugunuzu gostererek, tartismanizi problem uzerinde tutmayi basarabilirsiniz.

"Hayir" Diyebilme
Iletisimin onemli problemlerindendir. Digerlerinin bizi onemsemesi, sevmesi, kabul etmesi, cevrelerine dahil etmesi icin herseye "evet" deme zorunlulugu hissedenlerimiz coktur.

Sonucta, herkes iliskisi icerisinde kendi olmayan "ben" lerle karsilasir.

• Size uygun olmayan, kabul edemeyeceginiz durum ve Oneriler karsisinda,
• "Ben boyle olmasini istemiyorum", "Size katilmiyorum" gibi ifadelerle "hayir" mesaji verebilirsiniz.
• Herseyi kabul ederek sevili-benimseneceginizi dusunmeyiniz. Yaniliyorsunuz!

Neleri Kontrol Edebiliriz
Bazilarimizin en buyuk yanlislarindan biri, kontrol edemeyecegi ve degistiremeyecegi seylere odaklanma egilimidir.Bu tip insanlar komplekslerinden arinabilmek icin guc ve kontrolun cok degerli hedefler olduguna inanirlar.
Hayat adil degildir, haksizliklarla doludur, zordur.Sorunlari, haksizliklari kontrol etmemiz, baskalarinin bize nasil davranacagini denetlememiz cok guctur.
Biz yalnizca kendimizle ilgili hissettiklerimiz ve bu duygulardan kaynaklanan davranislarimizi kontrol edebiliriz.

Degistirebilecegimiz ve denetleyebilecegimiz seylere odaklanma mutluluguda beraberinde getirir...Bu konuda bir kac oneri...

• Dikkatinizi yapabileceklerinize cevirin ve yapabileceginiz isleri baskalarina birakmayin..
• Yasamin acilarina yogunlasmaktansa, bu acilardan ders almaya calisin.Aci ve keder muhakkak ki iyi bir sey degildir ancak hayatin bir parcasidir ve degisime giden kapiyi acar.
• Problemlerinizi nasil cozmek istediginize kara verin ve yapabileceinizin en iyisini yapin.cozume gidemezsenizde bu yolda gosterdiginiz caba icin kutlayin kendinizi..
• Denetleyebilecegimiz seyler arasinda baskalarinin duygu ve dusunceleri olmamalidir.baskalarini kontrol etmekten vazgecerseniz sirtinizdaki kufeden onemli bir yükü atmis olursunuz.

Stresle Basa Cikma Tarzimiz
Stres hayatin kendisi, mucadele de asli gorevimiz olduguna gÖre, basa cikma davranislarimizi irdeledigimiz surece, hangilerinin ise yaradigi, hangilerinin de sagligimiz, iliskilerimiz ve performansimiz acisindan zararli oldugunu kavrayabilir,.Zararli bulduklarimizdan da bir an once vazgecebiliriz...
Kendini tani ilkesi bir cok acmazin acari, bir cok problemin cozumunde atilacak bir adimdir..Gergin oldugumuzda tipik davrans bicimlerimizde de degisiklikler olabilir.Ve bu degisiklikler zamanla aliskanlik haline gelebilirler.
"Aliskanlik halinde yaptigim tekrarlayici davranislarim var mi" sorusuna olumlu yanit verenler, stresin uzun sureli etkilerine maruz kalmis kisilerdir.Dolayisiyla kismen kisilik degisimine ugrayarak, ruhsal rahatsizliklara yatkin hale gelmislerdir..
Stres altindayken yaptigimiz davranislar arasinda, olcusuz ve gereksiz para harcama, esya duzenlenmesinde belirli ritueller, karar verememe, kapali ve ya acik yerlerde duramama, vb davranislar sayilabilir..Bu davranislara eslk eden kendini degersiz hissetme, karamsarlik, kizginlik, saplantisal dusunceler de soz konusudur..

Stres karsisinda cogunlukla kullandigimiz basa cikma davranislarimiz hem bizi bir sonuca goturmez hem de cevreyle olan iliskilerimizi olumsuz etkiler.Yasam problemleriyle bas edemeyenler farkinda olmadan bir tükenis icerisine girerler ve böyle bir sürecin icinde olduklarini da cok gec farkederler.

• Stresle basa cikma yonteminizin ne oldugunu bulgulamak icin su sorulari sorunuz kendinize...
• Kendimi baski altinda hissettigimde nasil davraniyorum?
• Korktugumda veya tehdit edildigimi hissettigimde ne yapiyorum?
• Kizginligimi nasil ifade ediyorum.?
• Aliskanlik halinde yaptigim tekrarlayici davranislarim var mi?
• Stresli yaratan bir durum karsisindaki davranislarim iliskilerimi nasil etkiliyor.
• Bu davranislarim sagligimi nasil etkiliyor?

VERDIGINIZ CEVAPLARA GORE DAVRANISLARINIZI TEKRAR GOZDEN GECIRINIZ..GEREKIYORSA BIR UZMANA BASVURUNUZ...



http://frmsinsi.net/images/frmsinsim...sinsi.net_.jpg
Evcil Hayvan Terapisi
Uzmanlar, cagdas insanin günlük sikintilardan kurtulmak icin giderek daha cok sayida hayvanin dostluguna sigindigini bildiriyorlar..kisiler yapilarina ve is hayatlarina gore degisik hayvanlari secebiliyorlar.
Evcil hayvan psikoterapisi olarak taninan bu alanda calisan kisilere gore; evinde bir hayvan besleyenler daha az hastaliga yakalaniyor ve daha uzun yasiyorlar.
Bu terapinin onerdigi hayvanlar ve kisilikler soyle::
Cok heyecanli tip: boyle kisilerin basit te olsa bir akvaryuma gereksinimleri var.akvaryumun tansiyon üzerinde düsürücü etkisi oldugu, A.Katcher tarafindan one surulmüs..
Çekingen tip: bu kisiye herkesle dostluk kurabilen oyuncu bir köpek ideal..
Melankolik bir tip: neseli, sempatik bir koker köpek iyi bir dosttur..
Stresli tip: kertenkele, kaplumbaga ve kücük sürüngenler, yavas ve kibar hareketleri ile sahiplerini rahatlatirlar..
Uykusuzluk ceken tip: uyku ilaci almaktansa huzurlu ve uykucu ir kedi, seyredene de uyku verir..
Saldirgan tip: kücük boylardaki köpekler, bu tip sahiplerine koruma duygusu asilarlar ve onlari huylarindan vazgecirebilirler..
Tembel tip: papagan ve diger kuslar.Bu insanlara is yaratir, onlara hareket saglar..cunku kuslarin kafesleri temizlenmeli, yem verilmeli ve egitilmelidirler.
Geveze tip: bu kisilere her turlu hayvan uyar, yeterki onu dinlesin..
Kaynak...bilimteknik...cumhuriyet gazetesi..1999

Psikolojik Saglamlik
Bazi insanlar vardir, yogun stres icindeyken bile fiziksel acidan saglikli kalabilirler.Kimisi de en ufak bir gerilim durumunda yataklara düser.
Bu insanlari birbirinde ayiran ozellik "psikolojik saglamlik" tir.Konu ile ilgili arastirmalar gösteriyor ki, strese direnc gösteren kisilerin yasam olaylari karsisinda bazi davranis özellikleri var.

Söyle özetlersek:

• degismeye aciklar, tutucu degiller
• degisen ortamlara hosgörü ile yaklasiyorlar
• kendilerini yaptiklari ise veriyorlar, "yapilan ise kendini verme aliSkanliklari" var
• cevrelerinde önemli bir etkileri olduguna inaniyorlar
• yasama teget yasamaktansa, yasamin icinde, yasamla kenetlenmisler
• bedenlerini ve de kendilerini seviyorlar
• problem cözme becerilerine güveniyorlar
• problemden kacma yerine üzerine gitme davranisini benimsemisler, her cözulen problem onlar icin kendine güven hanesine yazilan bir puan
• inandiklari ve onem verdikleri degerleri savunuyorlar
• ilestiriye aciklar, elestiriye elestiri ile yanit vermiyorlar

Etkili Iletisim Yollari
Iletisimin amaci, kisaca sorunlarimizi cözmek, gereksinimlerimizi karsilamaktir. Etkili iletisim nasil kurulur ve hangi davranislarimiz etkili iletisim olarak tanimlanabilir?

Genelde kendimizi ifade ederken,

• ya saldirgan davraniriz
• ya savunmadayizdir
• ya pasif ve de etkisizizdir
• ya da girisken, etkili ve de sorun cözmeye yönelik davraniriz...

Ilk üc davranis bicimi iletisimde kaos yaratacaktir.Bu tarz iletisimle anlasilmadigimizi ve anlamadigimizi hissederiz. Atilgan davranis bicimi olarakta niteleyebilecegimiz son sikta ise etkili bir iletisim baslatmisiz demektir.UNUTMAYALIM KI ETKILI DAVRANMA OGRENILEBILIR.

Kullandigimiz kelimeler vasitasi ile etkili olmak istiyorsak,

• Kararli olmaliyiz..tam olarak ne yapmak istedigimizi bilmemiz gerek. VE KULLANDIGIMIZ KELIMELER ISTEGIMIZLE UYUM ICINDE OLMALI.
• Dikkatimizi karsimizdaki kisiye yoneltmeliyiz. BIRI ILE KONUSURKEN CEVREYIGOZDEN GECIRIYORSANIZ ETKILI OLAMAZSINIZ.
• Ne istedigimizi , duygularimizi ,dolambacli yollara sapmadan net ve acik bir sekilde soylemeliyiz. KIZIMA DEDIM GELINIM ANLASIN stretejisi anlasilmazlik yaratir.
• Duygu , düsünce ve davranislarimizda kararli ve tutarli olmaliyiz. Bugün dedigimizi yarin inkar etmemeliyiz.
• Sonuclari yordayabilmeli bunlarla ilgili konusabilmeliyiz. BIR SATRANC TAHTASI DÜSÜNÜN, NASIL KI HER BIR TAS HAREKETI DIGER TASLARI VE OYUNUN BUTUNLUGUNU ETKILEYECEKTIR,UNUTMAYIN KI HAYATTA BOYLEDIR.
• Karsimizdakinin fikrini almali, ayni fikirde olup olmadigimizi test etmeliyiz.baska fikirlere acik olmaliyiz. DEDIGIM DEDIK ANLAYISINA SAHIP OLANLAR ETKILI ILETISIMI OGRENMEKTEN VAZGECSINLERJ
• Iletisimimizle ilgili geri bildirim vermeliyiz. GERI BILDIRIM, HER ILETISIMDE HAYATI BIR OZELLIK TASIR. ANLADIGINIZI VE ANLASILDIGINIZI HISSETTIGINIZDE BUNU KARSI TARAFA ILETINIZ.

Evlilik Terapisi
Evlilik sistemine katilmak bireyin yasaminda kacinilmaz bir amactir.Gercekte yasal bir anlasma oldugu icin guc ve varligin birlestirilmesinde ve sonraki kusaklara aktarilmasinda onemli bir etkendir.

Evlilikte onemli olan,

• Esler birlikte yasamak zorunda olduklarindan mi beraberler?
• Yoksa birlikta yasamayi istediklerinden dolayi mi beraberler?

Bir evlilikte eslerin her biri digerinin kendisini nasil algiladigini bildigi sanisindadir ve genellikle yanilgilarla dolu bu düsüncelerini dogrulamak geregi duymazlar.Evliligin onemli sorunlarindan biri eslerin cift olarak algilanmasindan dogar.Dolayisiyla basarili bir evlilik icin esler dostca beraberliklerini zedelemeksizin birbirlerinin kisilik gelisimlerine olanak saglamalidirlar.
Bireysel terapiden farkli olarak evlilik terapisi, b,reyin psisik süreclerine degil , bir sistem olarak evlilik üzerine yogunlasir.

Evlilik terapisi ne zaman uygulanir? Tabii ki evlilikte ve eslerarasinda kendi cabalari ile cözülemeyen sorunlar oldugunda. Buna ek olarak;

• Bireysel terapi basarisiz oldugunda
• Eslerden biri tedaviye geldiginde digeride gelirse,
• Bireysel olarak yeterli bilgi alamadiginiz durumlarda,
• Eslerden birindeki düzelme veya bosanma obür este bir belirti patlamasi ile sonuclanacaksa

terapist evlilik terapisine karar verebilir.
Kaynak:Jay Haley...iletisim.. cark yayinlari , ankara, 1988

Beden Dili
Iletisimin % 70 i sözel olmayan hareketlerden yani jest ve mimiklerden, beden hareketlerinden olusur. Kelimeleri cogunlukla gercek duygu ve dusuncelerimizi maskelemede kullaniriz. Bu nedenledir ki beden dili gercegimizdir.
Bas Hareketleri
Basi duz bir haldeyken dikey ve yatay cizgilerle ayirdigimizi düsünecek olursak, yatay eksenden asagi bakan bas durusu, cekingenligi, guvensizligi ve karsimizdakinin üstünlügünü kabullenici bir tavir icinde oldugumuzun göstergesidir.
Yatay eksenden yukari bakan bas durusu ise, ilgili duruma tepki gostermek, reddedis ve üstünlük taslama gibi mesajlar icerir.
Kollar ve Bacaklar
Kollarin kavusturulmasi, soylenenlere daha az dikkat edildigini ve iletisime kapali oldugumuzu ifade eder.Dinledigimiz kisi ile ayni fikirde degilsek ve zit goruslere sahipsek kollarimizi kavusturarak bu mesaji iletiriz.
Bacak bacak ustune atma davranisi da iletisime kapali oldugumuzu, olumsuz ve savunucu bir tutumu, ic gerginligi yansitabilecegi gibi iliskideki incelik ve zerafetin de olcusu olabilir.

Yalan Soylerken

• Gözler siklikla konusulan kisiden kacirilir.
• Jest ve mimiklerde , beden hareketlerinde artis olur.
• Kipirdanma baslar kisi elini burnuna , agzina yüzüne siklikla goturur.
• Oturulan yerde öne arkaya- saga sola hareket etme, pozisyon degistirme davranisi artar.

Tum bu belirtiler kesin kanitlar olmamakla beraberi karsimizdaki kisiyi degerlendirirken göz önüne almamiz gereken tavirlardir.

Ikili Iliskilerde Kiskanclik
Kıskançlık doğal bir duygu olmakla beraber ilişki içerisinde ilişkiyi yıpratıcı, karşı tarafı hapsedici, kontrol etmeye çalışıcı bir etkinliğe sahiptir.Kıskanç insan gittikçe artan güçsülük duygusunu ve olmayan öz güvenini
yenmek için eşini hapsederek onu kendine yakın tutmaya çalışır. Sürekli sorgulamalar, eşin özel eşyalarının karıştırılması, sadakat garantisi istemek , suçlayıcı tavırlar, gizli takipler vs ile karşı tarafın iradesinin yerine kendi iradesini koymaya çalışan birey, onu denetimi altına almaya çalışır. Ancak kıskanç insan karşısındakinden sevgi talep ederken zamanla hem kendisinden hem de karşı taraftan nefret edecektir.
Dolayısıyla kıskançlık bir ilişkiyi besleyen ( "seven kıskanır" mantıgı) duygu değil, ilişkiyi yaşayan tarafları birbirine düşman eden bir duygudur.

Kıskanan için belirsizlik tahammül edilmez bir şeydir. Bu yüzden çoğunlukla kıskanılan kişi çeşitli yollarla gözlenir, ayrıntılar atlanmaz. Tüm belirsizlikler çözümlenmeye çalışılır.

Yakın ilişkilerdeki kaygıyı besleyici önemli taktikleriden biridir kıskançlık. Kıskanç bireyler bunu kontrol edemediklerini, eski ilişkilerinde ihanete uğradıkları için böyle davrandıklarını, karşı tarafı çok sevdiklerini, onsuz yaşayamayacaklarını ve onlarında kendileri olmaksızın yaşamaması gerektiğini söyleyen, karşı tarafa kendi olma hakkı tanımayan, egosantrik bireylerdir.

Seven kıskanır mantığı da kıskançlık olgusunu normailleştiren ve ikili ilişkilerde tarafları çıkmaza sürükleyen bir mantıktır.

Kendimizle güvenli olmayı öğrenerek bizi kıskançlık tuzağına düşürmeye çalışanlarla mücadele edebiliriz. Aksi halde davranış ve duygularımızın sorumluluğunu kontrolümüz dışındaki partnerimize veya bir şeye yüklediğimizde yaşayacağımız acılarla baş etmek durumunda kalabiliriz. Kıskançlık ikili ilişkilerde karşı tarafta kaygı yaratıcı bir taktik olarak değerlendirildiğinde sevgi ile bağdaştırılamayacaktır. Sevgii ile bağdaştırılmayacak bir kıskançlığında sevgi ilişkisinde yeri olmayacaktır.

Sahiplenici sevgi gerçek sevgi değil, "ihtiyaç"tan kaynaklanan sevgidir. Sahiplenirken değişimi engellemeye ve her şeyi olduğu gibi tutmaya çalışırız.

Sevdiğimiz insanları ve şeyleri rahat bırakmalı, tüm ihtiyaçlarımızı karşılamalarını beklememeliyiz. başkalarına ne kadar az ihtiyaç duyarsanız onlar sizinle daha çok beraber olmak isteyeceklerdir. Sahiplenicilik kıskançlık duygusunun çıkış noktasıdır. ve unutmayın ki,

"ne kadar az sahiplenirseniz o kadar çok sevilirsiniz"

Faydalanilan kaynak: STRESLE BASA CIKMA tpd YAYINLARI: 2, Ankara, 1994.
Onerilen kaynak: ILETISIM CATISMALARI VE EMPATI. Ustun Dokmen. Sistem yayincilik. Istanbul, 1994.