Seyahat Rehberi – Jerusalem, Kudüs
 

Seyahat Rehberi – Jerusalem, Kudüs

Jerusalem, Kudüs
Kudüs (Arapça: القُدس , el-Kuds; İbranice: יְרוּשָׁלַיִם , Yeruşaláyim) Ortadoğuda tarihi şehir. İsrailin fiilî olarak başkenti ancak yasal olarak başkenti değildir. İsrail Parlamentosu Knessetin 1980′de onayladığı Kudüs Yasasına dayanarak Kudüsü başkent ilan etmiştir. Ancak yasa Birleşmiş Milletler tarafından tanınmamaktadır. ABD dahil hiçbir ülkenin İsrail temsilciliği Kudüste değildir. Filistin halkı BMin 242 sayılı kararına dayanarak Doğu Kudüsü başkent yapmak istemektedir.

Coğrafya

Kudüs, Akdeniz ile Ölü Denizin kuzey ucunun arasında kalan Judean Dağlarında bulunmaktadır.

Tarihi

Şehrin tarihi M.Ö. 4000 ila M.Ö. 3500′lere kadar gider ki bu da Kudüsü dünya üzerindeki en eski şehirlerinden biri yapar. Kudüs üç İbrahimî din için de özel ve kutsal şehir olarak sayılmıştır.
Kudüs, Davut peygamberin İsrailoğullarının oniki kabilesini birleştirerek M.Ö. 996′da kurduğu eski İsrail Krallığının başkenti olmuştur. O zamanlar adı Urişalim olan kent Yabusilerin kontrolündeydi. Davut peygamber şehri ele geçirince buraya Musa peygamberin Ahit Sandığını da getirir ki şehre ilk kutsiyet böylelikle verilmiş olur. Daha sonra yerine geçen ve Musevilerin yeni peygamberi ve kralı olan Süleyman kenti daha mamur hale getirerek Beytül-Makdisi (Birinci Küdus Tapınağı) inşa ettirir ve Ahit Sandığını da buraya yerleştirir. M.Ö. 500′lü yıllarda Babil Devleti orduları Kudüse girdi. Şehri ve mabedi yakıp yıktılar. Kentteki Yahudiler ise Babile sürüldü. Kudüs M.Ö. 100′lü yıllarda ise Romalıların saldırısına uğradı. Tamir edilen mabedi bu kez de Romalılar yıktı. Ayaklanan Yahudileri sindirmek için Romalılar kentten tüm Yahudileri sürdüler.
Tarih boyunca Kudüs uğruna nice savaşlar verilmiş, şehir çok defa el değiştirmiştir. Kudüs, milattan önce 10.yüzyıldan bu yana Museviliğin en kutsal şehri ve ruhanî merkezidir. Aynı zamanda şehir Hıristiyanlıka ait çok fazla antik sit alanı barındırmaktadır. Mekke ve Medineden sonra da İslamiyetteki üçüncü kutsal mekânın bulunduğu şehirdir.Kudüsün sur içinde kalan bölümü artık “Eski Şehir” olarak anılmaktadır. Aslında 1860′a kadar şehrin tamamı olan bu Eski Şehir, 1982′de tehlikedeki Dünya Mirası Listesine alınmıştır. Eski Şehir geleneksel olarak dört bölgeye ayrılmıştır. Ama bugünkü kullanılan adları -Hristiyan, Ermeni, Yahudi ve Müslüman çeyrekleri- ancak 19. yüzyılın başlarında açıklanmıştır. Ayrıca şehirde önemli ölçüde Gürcülerde yaşamaktadır.

Demografi

Aralık 2007 itibariyle Kudüsün nüfusu 747.600′dür; bunların %64′ü Yahudi, %32′si Müslüman ve %2′si Hıristiyandır. Km² başına nüfus yoğunluğu 5750,4′tür. 2000′de yapılan bir araştırmaya göre Yahudilerin nüfus oranı hem Müslümanların doğum oranının yüksekliği hem de Yahudilerin şehirden ayrılmaları nedeniyle düşmektedir. Aynı çalışmaya göre Eski Şehirdeki 32.488 kişinin %9′u Yahudidir.

Dini yerler

Sadece 0.9 kilometrekarelik bir alana sahip olan Eski Şehrin bazı alanları dinî öneme sahiptir. Tapınak Dağı ile Batı Duvarı Yahudiler için; Kutsal Sepulchre Kilisesi (Kıyame Kilisesi) Hristiyanlar için kutsaldır. Bu kiliseye hatalı olarak Kıyamet Kilisesi denir.[kaynak belirtilmeli] Doğrusu “ayağa kalkma” manasındaki Kıyame kelimesidir. İsanın öldükten sonra göğe yükseldiğine inanılan yerdir. Hıristiyanlar için ve Mescid-i Aksa ile Kubbet-üs-Sahra da Müslümanlar için kutsal merkezlerdir