Kenya Tanitimi
 

KENYA

DEVLETİN ADI: Kenya Cumhûriyeti
BAŞŞEHRİ: Nairobi
NÜFUSU: 26.985.000
YÜZÖLÇÜMÜ: 582.646 km2
RESMİ DİLİ: İngilizce, Swahili
DİNİ: Müslümanlık, Animizm,Hıristiyanlık, Hindu
PARA BİRİMİ: Kenya Şilini
Afrikanın doğu kıyısında ve ekvator üzerinde bir ülke. Kuzeyinde Etiyopya ve Sudan, batısında Uganda, güneyinde Tanzanya, doğusunda Somali ve Hint Okyanusu yer alır.

Târihi

Kenya, Afrikanın en eski yerleşim bölgelerinden biridir. Kenyaya ilk defa Arap tüccarlar gelerek, Malindi ve Monbasa şehirlerini kurmuşlardır.

Ülkeye ilk gelen Avrupalılar Portekizli gemiciler olmuştur. Ümit Burnunu 1498de dolaşan Vasco de Gama, Malindi şehrine çıkmış ve bölgeye hâkim olmuştur. Portekizliler burada ticâret merkezleri kurmuşlar, kaleler yaptırmışlardır. On sekizinci yüzyılda Araplar Kenyaya tekrar hâkim olmuşlar ve Portekizlileri bölgeden çıkarmışlardır. 1887de bir İngiliz şirketi Kenyayı Araplardan kiralamış 1895te de bölgeyi tam kontroluna almıştır. Bundan sonra Kenya tam bir İngiliz sömürgesi olmuştur.

1952de yapılan bağımsızlık hareketlerinde Jomo Kenyatta liderliğe getirilmiş, ilk yıllarda başarı sağlayamamış İngilizler tarafından tutuklanmıştır. 1961de de hapisten çıkan Kenyatta, zorlu bir mücadeleden sonra, Kenyayı bağımsızlığa kavuşturmuştur. Ülkenin ilk hükümet ve devlet başkanı Kenyattanın ölümünden (Ağustos 1978) sonra yerine yardımcısı Moi seçilmiştir. 1982de Moiye karşı bâzı subaylar tarafından yapılan darbe girişimi kısa sürede bastırıldı. Moi hâlen devlet başkanlığını sürdürmektedir (1993).

Fizikî Yapı

Kenya topraklarının doğu ve batısı birbirinden çok farklıdır. Güneydoğu da Hint Okyanusuna açılan dar kıyılar vardır. Kıyı şeridinden kuzey sınırına kadar uzanan iç bölge ülkenin yarısından fazlasını kaplayan kurak ovalardan meydana gelir. Yaylaların ortasında bütün Doğu Afrikayı kaplayan Rift Vâdisi bulunur. Bu vâdinin tabanı göllerle kaplıdır. Ülkenin en büyük akarsuyu Tana ve Athidir. Ovaların çoğunluğunun deniz seviyesinden yüksekliği 360 myi geçmez.

Kenya ve Elgon dağları ülkenin en yüksek kısımlarını meydana getirir. Kenya Dağının yüksekliği 5200 m, Elgon Dağının yüksekliği ise 4321 mdir. Batıdaki Nyanza Yaylası, dağlık bölgeden ve Rift Vâdisinden Uganda ve Tanzanya sınırındaki Victoria Gölüne kadar uzanır. Bu yaylada sulama meselesi olmadığı için çeşitli çiftlikler ve ormanlar, otlaklar yer alır.

İklim

Ülkede sıcaklık, denizden yükseklik durumuna göre değişir. Kıyı şeridinde sıcaklık ortalama 27°Cyi bulurken, dağlık bölgelerde 16°Cye düşer.

Yağışlar bölgeden bölgeye değişir. Yağışın en fazla olduğu bölge batı kısımlarıdır. Yıllık yağış ortalaması 1270 mmyi bulur.

Tabiî Kaynakları

Bitki örtüsü ve hayvanlar: Ülkenin bitki örtüsü, tropikal ormanlar, hindistancevizi ağaçlarıyla, savanalardan meydana gelir. Buş bölgesinin iç kısımlarında dev baobab ağaçlarına rastlanır. Kıyı bölgelerinde ise palmiye ağaçları bulunur.

Kenya sürek avlarıyla ün yapmış bir ülkedir. Güney ve doğu bölgelerinde arslan, fil, su aygırı, zürafa, antilop, zebra ve daha birçok yabanî hayvanlara rastlanır.

Mâdenler: Kenya yeraltı kaynakları bakımından fakir bir ülkedir. Az miktarda altın, bakır, amyant ve soda tozu çıkarılır.

Siyâsî Hayat

İngiliz Milletler Topluluğuna bağlı kalarak 1963te bağımsızlığını îlân eden ülkede 1964te Cumhûriyet rejimi benimsenmiştir. Yedi yıl süre için halk tarafından seçilen devlet başkanı hükümetin de başkanıdır. 171 üyeli millet meclisi yasama görevini yapmaktadır. Meclis üyeleri halk tarafından 5 yıl için seçilir.

Ekonomi

Ülkenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. Sanâyi gelişmemiş olup, turizm önemli gelir kaynağıdır.

Tarım: Kenya topraklarının % 12 gibi az bir kısmının tarıma elverişli olmasına rağmen, halkın % 60ı tarımla uğraşır.

En çok üretilen ve ihraç edilen ürünler arasında çay, kahve ile böcek yiyen pire otu başta gelir. Kenya, böcek yiyen pire otu üretimi ve ihrâcâtında dünyâda birinci sırayı alır.

Diğer önemli tarım ürünleri, yerfıstığı, şekerkamışı, muz, mısır, buğday, pirinç, patates, pamuk ve yerfıstığıdır.

Hayvancılık: Hayvancılık hayli gelişmiştir. En çok sığır, koyun ve keçi beslenir. Bu hayvanlardan, kurak olmayan mevsimlerde ihraç edecek kadar et elde edilir.

Sanâyi: Ülkede sanâyi gelişmemiştir. Sanâyi, zirâî hammaddelerin işlenmesi ve hafif tüketim maddeleri yapımıyla sınırlandırılmıştır. Bunun yanısıra petrol üretmese de petrol rafinerisi, motorlu araçlar montajı, çimento ve tekstil gibi sanâyi dalları son yıllarda gelişmiştir. Sanâyi merkezi başşehir Nairobi ve Mombasa çevresinde toplanmıştır.

Ticâret: İhrâcâtının çoğunluğunu tarım ürünleri meydana getirir. En çok ihraç ettiği ürünler; kahve, çay ile böcek yiyen pire otudur. Bunun yanında sisal keneviri, söğüt kabuğu, konserve et ve deri de ihraç edilir. İhraç ettiği sınaî ürünler ise benzin, çimento ve soda tozudur.

Dışardan ise ulaşım araçları, makineler, mamul maddeler, kimyevî maddeler satın alır. Doğu Afrika Ticaret Topluluğuna üye olan Kenyanın topluluk dışı ticaret yaptığı ülkeler arasında Almanya, İngiltere, ABD, Hollanda ve Japonya bulunur.

Ulaşım: Kara ulaşımı 45.000 kmlik kara yolu ve 4000 kmlik demiryolu ile sağlanır. Karayollarının ancak 4500 kmsi asfalttır.

Nairobi ve Mombasada birer hava alanı ile Mombasada Doğu Afrikanın en modern ve en önemli limanı vardır.