Komorolar
 

KOMOROLAR

DEVLETİN ADI: Komor Federal İslâm Cumhûriyeti
BAŞŞEHRİ: Moroni
NÜFUSU: 497.000
YÜZÖLÇÜMÜ: 1862 km2
RESMİ DİLİ: Fransızca, Arapça ve Komorca
DİNİ: İslâm
PARA BİRİMİ: Afrika Frankı
Afrikanın doğusunda, Madagaskar Adaları ile Afrika kıtası arasında, Mozambik Kanalının kuzeyinde bulunan takım adalar üzerinde kurulmuş bir devlet. Üzerinde kurulduğu adalar 274 km uzunluğunda bir alana yayılmış, 16° ve 13° güney enlemi arasındadır. Adalar, volkanik yapıya sâhip olup, bunlardan hâlâ aktif olanları vardır. Bu takım adaların toplam yüzölçümü 1862 km2dir. Bu adalar grubu Büyük Komor, Anjuan, Mohol, Mayotte adalarıyla, Buzi ve Pamanzi adacıklarından meydana gelmiştir.

Târihi

Komor Adaları, ilk defâ 10. yüzyılda Müslüman denizciler tarafından keşfedilmiştir. Buranın yerlileri arasında İslâmiyet hızla yayılarak adaların resmî dîni olmuştur.

On altıncı yüzyılda Portekizli denizciler buraya uğramışlar ve Hıristiyanlığın buraya yayılması için uğraşmışlar, fakat başarılı olamayınca adaları Avrupaya tanıtmışlardır. Fransızlar, 1841de Mayotteyi, diğer adaları ise 1866 ile 1909 yılları arasında işgâl ettiler. 1912 senesinde ise bütün adalar Fransızların eline geçti.

1914te Madagaskardaki Fransız hükûmetinin yönetimi altına girdiler. Adalar 1947ye kadar Madagaskara bağlı kaldı. Bu târihten sonra bir Fransız parlamento heyeti tarafından yönetilmeye başlandı. 1958 referandumu ile denizaşırı ülke sıfatını aldı. 1961de iç işlerinde serbestlik kazandı. 1974 yılında Komorlular, bağımsızlık için oylama yaptılar. Fransız Parlamento heyeti bu oyları onaylamak zorunda kaldı. 6 Ocak 1975te Komor parlamentosu bağımsızlığını îlân etti. 3 Ağustos 1975te Mao taraftarı Marksist Ali Sâlih darbe yaptı. Câmileri kapattı. Müslümanlara çok zulüm yaptı. 12-13 Mayıs 1978de Ali Sâlih devrildi ve Ahmed Abdullah Abdurrahmân İslâma dayalı devlet kurdu. 26-27 Kasım 1989 gecesi Başkan ahmed abdullah öldürüldü. Yüksek Mahkeme Başkanı Said Muhammed geçici başkanlığa getirildi. Fransanın müdâhalesi ile 1990 Martında devlet başkanlığı seçimleri yapıldı ve iki turu da kazanan Said Muhammed başkanlığa seçildi. ağustos 1991de yapılan ve başarısızlıkla neticelenen darbe girişiminin ardından hükûmet sindirme kampanyası uyguladı. Daha sonra toplanan Ulusal Konferans yeni bir anayasa hazırlamak ve seçim konusunda anlaşma sağladı. Yeni hazırlanan Anayasa 7 Haziran 1992de halk oylamasıyla kabul edildi. Said Muhammed ülke dışındayken genç subayların 26 Eylüldeki darbesi başkana sâdık kuvetlerce bastırıldı. 22 ve 29 Kasım târihlerinde yapılan ilk çok partili seçimler çok olaylı geçti. Bâzı adalardaki seçimler iptal edildi.

Fizikî Yapı

Adalar, kıyıya doğru uzanan bozattaşlı yaylalardan meydana gelmiştir. En büyük ada olan Moronide 2590 m yükseklikte ve hâlâ faal olan bir volkan bulunur. İkinci sırayı alan Anjuan, sık ağaçlarla kaplıdır ve 1525 mye kadar yükselen tepelere sâhiptir. Mayotte Adası ise keskin ve yüksek mercan kayaları ile çevrilmiştir. Mohali Adası ise düzdür. Denizden yüksekliği ortalama 580 mdir.

İklim

İklimi genelde sıcak ve nemlidir. Muson rüzgârlarının Hint Okyanusundan estiği vakitler, kasımdan marta kadar yağışlı bir mevsim yaşanır. Tropikal iklimde yüksekliğe göre hızı değişen sert, şiddetli Alize ve Muson rüzgârları yağmur taşıdığından bol miktarda yağış görülür. Ortalama sıcaklık 17°Cdir. Genel olarak kuru mevsimlerde batıdan esen serin rüzgârlar, sıcaklığı 14°Cye kadar düşürür.

Tabiî Kaynakları

Adaların yamaçlarında baobab ağaçlarına ve dikenlere rastlanır. Muson rüzgârlarına karşı olan yamaçlar ise ormanlıktır. Kıyı kesimleri ise zirotora ağaçları ile kaplıdır. 40 mye kadar olan kısımlarda ise hindistancevizi ve meyve ağaçları vardır.

Nüfus ve Sosyal Hayat

Adaların nüfûsu 497.000dir. Bunun çok küçük bir kısmı Avrupalı, diğer bölümü ise yerlidir. Yerli nüfus, Afrikalılarla Madagaskarlılardan meydana gelmiştir.

Resmî ve yaygın dil Arapça olmakla birlikte Komorca ve Fransızca da konuşulur. Halkın büyük bir kısmı Müslümandır. Okuryazar % 10 civârındadır. Çocukların ancak % 23ü eğitim görebilmektedir.

Siyâsî Hayat

Başkanlık sistemine dayanan bir cumhûriyetle yönetilir. Başkan altı senede bir halk tarafından seçilir. Federal meclis 38 üyeden meydana gelir ve beş senede bir seçilirler.

Ekonomi

Ülkenin ekonomisi, tarıma ve balıkçılığa dayanır. Sanâyi hiç gelişmemiştir.

Tarım: Ekonomisi, tarıma dayanıyorsa da tarım klasik usûllerle yapılmaktadır. Avrupalılar toplam kullanılabilen arâzinin % 35ine sâhiptirler ve bunlardan sağladıkları bütün gelirleri de dışarıya götürmektedirler. Halkın % 87si tarımla uğraşır.

Yetiştirilen başlıca ürünleri vanilya, parfüm bitkileri, kahve, sebze, meyve, hindistancevizi, baharat ve kenevirdir.

Hayvancılık az miktarda yapılır ve bundan elde edilen ürünler ülke ihtiyacını karşılamaz. Ülke adalar devleti olduğu için halkın ikinci geçim ve besin kaynağı olarak balıkçılık önemli bir gelir kaynağıdır.

Ticâret: Ülke dışarıya hindistancevizi, baharat, muz, kahve, vanilya satar. Dışarıdan ise yiyecek maddesi, sanâyi ürünleri, kumaş alır. Ticâretini daha çok Fransa ve ABD ile yapmaktadır. Ekonomisinde büyük açıklar olduğu için dışarıdan yardım alır.

Ulaşım: Ülke adalar üzerine kurulduğu için ulaşım deniz yoluyla sağlanmaktadır. Bütün adalarda ancak 750 kmlik bir karayolu vardır. Yolların % 53ü asfalt kaplıdır.