Çariçe Katerina Çağinin Sinirlarini Zorlayan
 

ÇarİÇe Katerİna ÇaĞinin Sinirlarini Zorlayan

YAzar:Isabel De Madariaga
II. Katerina 1729da Prusyanın hizmetindeki küçük bir Alman prensinin kızı olarak, Sophia adıyla doğmuştu. 14 yaşındayken, I. Petronun torunu olup Rus tahtına veliaht ilan edilen 15 yaşındaki kuzeni Piyotr ile evlendirildi.
Büyük Petronun hükümdarlığı ölümüne kadar sürmüştü. Ölümünden sonra tahtın varisi bir dizi darbeler sonucunda belirlenmişti. 40 yıl boyunca darbeler sürdü. Son olarak Petronun kızı tahtı ele geçirdi ve ilk işlerinden biri de Katerinanın kocası Piyotru veliaht tayin etmek oldu.
Çocuk sahibi olamayan Katerina çok mutsuzdu. Zamanının çoğunu kocasının tümüyle kayıtsız olduğu entelektüel faaliyetlerle geçiriyordu. Sonunda, resmen teşvik edilen bir aşk serüveninin ardından oğlu Pavel doğdu.
1761 yılında Petro başa geçti. Yaptığı politikalar tamamıyla Rusyanın menfaatine ters düşüyordu. Sarayda bazı gruplar darbe hazırlıklarına başlamıştı bile. Bu arada Katerina Rus muhafız subayı Orlav ile ilişkiye girmişti, ondan da bir oğlu oldu. Silahlı Kuvvetlerde stratejik mevkileri olan sevgilisi ve onun dört kardeşi sayesinde, Katerina adına hareket eden komplocular başarılı oldular ve 28 Haziran 1762de Katerina İmparatoriçe ilan edildi. Petro tutuklandı ve başkent yakınlarındaki bir malikaneye kapatıldı. Birkaç gün sonra da öldü.
Bu sıralarda Rusya uzun ve pahalı süren Yedi Yıl savaşından yeni çıkmaktaydı. Mali durum berbattı. Gelirler toplanmamış, askerin ücreti verilmemiş, yönetim bozulmuş, köylüler ayaklanmıştı. Çariçe, deneyimsiz olmasına rağmen, çalışan bir hükümdar olmaya niyetliydi. Karşı karşıya kaldığı bu sorunlara hızlı ve etkili çözümler getirmesini bildi. Gelir toplama işini askerlerden alarak yeni atanan sivil memurlara vererek çözümledi. Yönetim hızla elden geçirildi. Maaşlar iki katına çıkarıldı ve rüşvet cezaları müthiş boyutlar kazandı.
Rusyada bir insanın yükselebilmesinin üç yolu vardı: cesaret, beceriklilik ve talih.
Ülkede hukuk ihmal edilmişti. Katerina, değişik grupların temsilcilerini bir araya getirerek büyük bir meclis kurdu. Rusyanın korkuyla yönetilen bir imparatorluk değil, temel yasalarıyla mutlak monarşi olduğunu yerleştirmek istiyordu. Montesquieu ve Voltaire gibi büyük düşünürlerin fikirlerinden yararlanıyordu.
Rusyanın siyasal emelleri arasında Karadenize ulaşmak vardı. Büyük Petro bunu üç kere denemiş, fakat Azak denizinde sürekli bir üst elde etmeyi başaramamıştı. Ticari sebepler denizlerin önemini anlatmaya yetiyordu. Rusyanın en büyük düşmanı Türklerdi ve uzun süren savaşlar başladı. 1775te Küçük Kaynarca Anlaşmasının akabinde Rus ticaret gemileri Boğazlardan geçiş izni almayı başardılar.
1774ten 1787ye kadar devam eden iç ve dış barışa rağmen, Kırım yarımadası Ruslarla Osmanlılar arasında patlamaya hazır bir savaşın merkeziydi.
Rusyada kültürel yaşam Sarayın çevresinde toplanıyordu. Tiyatro oyunları, müzik, bale ve opera sadece Rus sarayında yer almaktaydı. Rus Dil Akademisi kurulmuş ve birçok eserin çevirisi yapılmıştı. Katerina dilin gelişmesine çok önem veriyordu ve kendisi de birçok çeviriye imza atmıştı. Dergiler çıkarılıyordu ve tarih konulu makaleler yayınlanıyordu. Çariçe edebiyata çok önem veriyordu ve kendisinin de birçok denemesi vardı. Mimarinin gelişmesi için de çaba göstermiş, resim ve heykeli de korumasına almıştı. Amacı 18 nci yüzyıl başında Rusyayı Batı Avrupadan ayıran uçurumu hızla daraltmaktı.
Katerina sosyal politikada birçok yeniliği getirmeyi başarmıştı, buna rağmen kesinlikle eşitlikten yana değildi. Devlet işleri ile ilgili bir hükümdardı. Zamanın büyük bir kısmını okumaya, yazmaya, danışmanlar ve yüksek memurları ile tartışmaya ayırıyordu. Bir mektubunda, “Ben gerçeğe çok düşkünüm. Bana gerçekleri hiç korkusuzca söyleyebilir misin, iyi sonuç verecekse hiçbir tehlike olmadan benimle tartışabilir misin?” diyordu.
Rusyanın genişliği, ulaşım ve iletişim güçlükleri, yönetimin ağır ve hantal olmasına yol açıyordu. Yönetimde yer alan personel, ülke ve nüfusa göre çok az olduğundan askerlerin ve sivil memurların denetlemesi çok güçtü. Çariçe, 1768de Devlet Konseyini kurdu. Bu konseyin görevi askeri faaliyetleri kontrol etmek ve Rus savaş hedefleri ile genel dış politika hatlarını belirlemekti.
Katerinanın soylu ve hoş bir bayan olduğu ve zarafeti dönemin önemli şahsiyetleri tarafından vurgulanmaktadır. Bu dış güzelliğin ve çekiciliğin yanında, zekası ve gözlemci yeteneğinde dikkat çekmekteydi. Bunun yanında zayıf yanları, övülmeye düşkünlüğü ve kendini beğenmişliği idi. Birçok erkekle ilişkiye girmişti.
Katerina kamuoyunu dikkate alırdı. Bir keresinde “Yıkmaktan korktuğumun altını oyarım” demişti. Bu meziyetlerinin yardımıyla 34 yılını koskoca bir imparatorluğun başında geçiren Katerina bu sürenin sonlarına doğru yorgun düşmüştü. Hayatı mücadele ve imparatorluğu için çalışmakla geçti.
Torunu evlenecekken, damat adayı bir bahaneyle evlilikten vazgeçti. Bu Çariçeye büyük bir hakaretti. Akabinde kısmi bir felç geçiren Katerina, 16 Kasım 1796da daha şiddetli bir ikinci kriz sonucunda kendine gelemeden öldü. Kendisi, “Alman topraklarının, onun sonradan benimsediği ülkesine en güzel armağanıdır.”