Uluslararası Ticaret ve Vergiler
 

Uluslararası Ticaret ve vergiler


Ülkeler arasındaki ticaret de bir vergi konusudur. Bu vergiler genellikle gümrük vergisi olarak adlandırılır. Gümrük vergisi, bir ülkeye dışarıdan getirilen mallardan alman vergidir. Bu vergiler yalnızca gelir sağlamak amacıyla değil, aynı zamanda ülke sanayisini, yabancı mallara bir engel ya da bir gümrük duvarı koyarak, dış rekabetten korumak için de kullanılır. Böylece dışarıdan alınan malların fiyatı yükseltilir ve tüketicilerin yerli mallan yeğlemesi sağlanır.

Hükümetin dışalıma koyduğu sınırlamalar korumacılık olarak bilinir. Bunun tersi, yani ülkeler arasındaki ticarette hiçbir engel bulunmaması serbest ticareftiı. Bu konuya ilişkin ayrıntılı bilgiler ULUSLARARASI TİCARET maddesinde anlatılmıştır.Bazen bir grup ülke kendi arasında gümrük birliği oluşturur. Birlik içindeki ülkeler arala-nndaki ticaretten vergi almaz, ama başka ülkelerden alınan mallara ortak bir gümrük vergisi oranı uygular. Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET), Batı Avrupa ülkelerinin oluşturduğu bir gümrük birliğidir (bak. Avrupa Topluluklari). 1989'da ABD ve Kanada da karşılıklı olarak gümrük vergilerini kaldırmaya ve bir serbest ticaret bölgesi oluşturmaya karar verdiler. Gümrük vergileri ilk başlarda yalnızca hükümetlere gelir sağlamak amacıyla konmuştur. Bu amaç hâlâ önemlidir, ama günümüzde ülke sanayisini dış rekabete karşı koruma kaygısı ön plana çıkmıştır.

Gümrük vergileri ilk kez İngiltere'de, Sak-sonlar döneminde uygulanmıştır. Önceleri, gemi yükünün bir bölümü krala ayrılırdı. Daha sonra ödemelerini, "gümrük vergisi"
adı altında para ile yapmalanna izin verildi. Kral I. Edward'ın döneminde (1272-1307) bu sistem iyice yerleşti. Ortaçağda krallar borç aldıklan kişilere, bu borcu karşılamak üzere gümrük vergilerini toplama yetkisi vermeye başladılar. Bu uygulama, 1671'de günümüz-dekilere benzer gümrük hizmetleri uygulamasını getiren II. Charles dönemine kadar sürdü.

Bir gemi, kamyon ya da uçak bir ülkeden bir başka ülkeye ulaştığında, aracın sürücüsü getirdiği yükün bir listesini gümrük görevlilerine vermek zorundadır. Daha sonra, mallan bekleyen tüccarlar gümrük dairesine giderek borçları olan vergiyi öderler. İşlemler tamamlandığında gümrük görevlisi mallan inceler ve tüccara teslim eder. Gümrük görevlilerinin saklı ya da kaçak bir mal olup olmadığını araştırma yetkileri vardır.
Bir ülkeden başka bir ülkeye gelen yolcular da gümrükten geçmek zorundadır. Yetişkinlerin yanlannda belirli miktarlarda tütün, alkollü içki ve hediyelik eşyayı vergi ödemeden gümrükten geçirmelerine izin verilmektedir. Yolcuların gümrük memuruna yanlarında ne bulunduğunu bildirmeleri zorunludur. Görevlinin, onlan durdurma, üstlerini ve bagaj-lannı arama yetkisi vardır. Eğer bildirilmesi gereken saklı bir şey bulursa, buna el koyar. Önemli bir suç söz konusuysa, yolcular para ya da hapis cezasına çarptınlabilir.

Gümrük vergileri ticarete engel oluştur-duklan için zaman zaman ülkeler arasında anlaşmazlıklara yol açmıştır. Örneğin, 1773'te Boston Çay Partisi'ne yol açan olay, İngiltere' nin Amerikan kolonilerine sattığı çaya koyduğu vergiydi. Yerli kılığına girmiş bir grup kolonici Boston limanındaki bir İngiliz gemisine çıkarak, kolonilere gidecek çayı limana dökmüştü. Bu, Amerikan Bağımsızlık Savaşı' nı başlatan olaylardan biridir.