Rüzgârlar
 

Rüzgârlar

Fırtına

Fırtına, rüzgarın alışıldık seviyeden daha hızlı bir şekilde esmesine denir. Rüzgar hızı 27 knot'ı geçtiğinde yani 7 bofor ve üzeri olduğunda rüzgara artık fırtına denilebilir.

Alize

Alize, 30˚ kuzey ve güney enlemleri üzerinde oluşan dinamik yüksek basınç merkezlerinden, Ekvator’da oluşan termik alçak basınç merkezine doğru esen rüzgârlardır. Genel olarak kuru karakterlidirler. Alize rüzgârlarının üzerinde ters yönde esen rüzgârlara ters alizeler veya üst alizeler adı verilir. Ters alizeler, kuzey ve güney yönünden gelerek Ekvator’da buluşan alize rüzgârlarının karşılaşıp yükselerek tekrar 30˚ paralellerine yönelmeleri sonucu oluşur.

Yıldız

Yıldız, kuzeyden esen rüzgarlara Türkiyede verilen isim. Kuzeyden esen soğuk bir rüzgârdır. Kışın, kuzeyden esen yıldız kar ve yağmur getirebilir.

Poyraz

Poyraz, Kuzeydoğudan esen bu rüzgâr; kışın soğuk ve sert, yazın ise serin ve kurudur. Genellikle fırtına boyutundadır. Kışın kar ve yağmur getirebilir. Çoğu zaman tipi karakterini kazanan kar fırtınası yolları kapatır.

Gündoğusu

Gündoğusu, Doğudan esen soğuk ve kuru rüzgar.

Güney Rusya ile Kafkaslarda yüksek basıncın görülmesi durumunda bu rüzgar tipi daha çok gözlemlenir. Gündoğusu rüzgar genellikle yağışın kesilmesine neden olur.

Keşişleme

Keşişleme, güney doğudan esen rüzgara verilen isimdir. Karayelin tam tersi istikametinde esen rüzgardır.

Yaz mevsiminde etkili olan bu rüzgâr, çölün sıcak havasını Güneydoğu Bölgesine getirir. Güney ve güneydoğudan esen keşişleme, sıcak ve kuru karaktere sahiptir. Bu nedenle kavurucu sıcaklara yol açar. Aynı zamanda bitkileri kurutur ve buharlaşmayı arttırır.

Kıble

Kıble, Güneyden esen sıcak yerel rüzgârdır. Akdeniz kıyılarında yer yer yamaç yağışına neden olurken, iç kesimlerde sıcak ve kuru etki yapar.

Lodos

Lodos, Güneybatıdan esen rüzgarlara verilen addır. Türkiye'de, gezici siklonların içeriye daha çok sokulduğu kış mevsiminde çok görülür ve siklonların sıcak cephesinin geçişini izler. Sıcaklıkların yükselmesine neden olur.

Lodosun insanlar üzerinde baş ağrısı, halsizlik, nefes darlığı, göz kanlanması gibi bir dizi etkiye yol açtığına inanılır.

Akdeniz, Ege ve Marmara kıyılarında etkili olan lodos, kış mevsiminde kar erimelerine neden olur.

Kasırga

Kasırga, büyük çaplı ve çok şiddetli Beufort ölçeğine göre saatte 75 milden fazla hızla ve dönerek esen tropik rüzgârlardır. Doğu Büyük Okyanus ve Güney Atlantik hariç subtropikal ve tropikal iklim kuşağındaki bütün sıcak denizlerde sıksık meydana gelir. Ağustos, eylül aylarında Antillerde görülür. Batı Büyük Okyanus’unda Tayfun adını alır. Başlangıç ve mevsim sonu kasırgaları, Karayiplerin batısında görülür. Orta Amerika kıyılarının biraz açıklarında Büyük Okyanusuda ve Meksika Körfezinde de sık sık rastlanır.

Siklon

Siklon, atmosferde bir alçak basınç alanı çevresinde hızla dönen rüzgârların oluşturduğu şiddetli fırtınalara verilen isimdir. Siklonlar güney yarımkürede saat yönünde, kuzey yarımkürede aksi istikamette döner.

Tropik siklonlar ve ekstratropik siklonlar olmak üzere iki tür siklon vardır. Bu siklonlar bir alçak basınç merkezi etrafında saate ters yönde hareket eden rüzgarlara sahiptir. Birbirlerinden bazı farkları vardır.

Hortum

Hortum, sıcak hava kütlesinin soğuk hava kütlesi ile karşılaşması sonucu meydana gelen ve büyük zararlar veren doğa olayıdır. Hortum, ismini yerden çektiği havayı gökyüzüne savurmasından ötürü almıştır. Yerdeki sıcak havanın hızlı bir biçimde yukarıya çıkması, gökyüzündeki soğuk hava kütlesinin de aşağıya hızlı inmeye çalışması sonucu oluşmaktadır.

Tayfun

Tayfun, kasırgadan daha büyük olan doğal afet çeşidine verilen isimdir.

Tayfunlar, şiddetli rüzgarı ile yaşam alanları için büyük tehlike oluşturan doğa olayıdır. Kasırgalara nazaran daha şiddetli bir rüzgarla ve daha geniş alanda etkili olur.