Teknoloji'de Ortaçağ Dönemi
 

Teknoloji'de Ortaçağ Dönemi

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1264025168

Roma imparatorluğu İS 5. yüzyılda çöktükten sonra teknolojik gelişme yavaşladı. Pek çok tarihçi, ortaçağın ilk dönemlerinin tek önemli buluşunun pulluk olduğunu ileri sürer. Pulluğun toprağı yarıp döndüren keski ve kulak bölümleriyle, Avrupa'nın kuzeyindeki ağır, killi toprakların sürülmesi olanaklı duruma geldi. Pulluk 9. ve 10. yüzyıllarda Avrupa' nın çoğu kesimlerinde kullanıldı ve tarım için yeni alanlar açıldı. Toprağın pullukla daha derinden sürülebilmesi verimin yükselmesini sağladı. Bu gelişmeye paralel olarak kentlerin önemi de arttı dolayısıyla yapı teknikleri, özellikle de kilise ve katedral yapım sanatı önem kazandı.

Ortaçağ yapı ustaları, binaların taşıyıcı duvarlarının dış yanına eklenen yarım kemer biçimindeki payanda türünü de geliştirdiler, böylece ince ama son derece yüksek duvarlar yapabildiler. Bu mimari üsluba gotik mimari denir (bak. Mİmarlik). Ortaçağda enerji üretiminde köklü bir dönüşüm gerçekleşti. Su çarkları Romalılar döneminde bulunmuş olmakla birlikte, ancak 12. yüzyılda yaygınlaştı. Yel değirmenleri de o sıralarda kullanılmaya başlandı. Önceleri hem su çarkları, hem de yel değirmenleri mısır öğütmekte kullanılıyordu, ama daha sonraları ağaç biçme ve keçe kumaş yapımı gibi alanlarda da su enerjisinden yararlanıldı. Ortaçağın en önemli keşiflerinden biri demirin eritilebilmesiydi; böylece, erimiş demir kalıplara dökülerek dökme demir elde edilebildi. Daha önceleri Avrupa'da, fırın sıcaklıkları elvermediği için yalnızca dövme demir üretilebiliyordu.

Dökme demir üretimi, demir cevherini sıvılaştırmak için gerekli ısınırı sağlanabildiği yüksek fırının bulunmasıyla gerçekleştirildi. Bu tür fırınlarda, körüklerle basılan hava şiddetli bir yanma sağlayabiliyor ve böylece demirin erime sıcaklığına ulaşılabiliyordu. Aslında yüksek fırını ilk yapanlar Çinliler'di; Çinliler, Avrupalılar'dan yüzyıllarca önce dökme demirden araç gereçler yapabilmekteydiler, ama bu teknik batıya ulaşamamıştı. Dökme demir ilk kez top yapımında kullanıldı. Başlangıçta toplar ya dövme demirden şeritlerin birbirine tutturulmasıyla yapılır ya da pirinç ve tunçtan dökülürdü; ama bunlar pahalı metallerdi ve güvenilir değildi. İlk toplar sık sık parçalanırdı. Dökme demir toplar ortaya çıkınca, bunların ateş gücü karşısında ortaçağ şatoları bütün gücünü yitirdi. Ok ve yayın yerini tüfek aldı ve kara savaşları biçim değiştirdi {bak. Ateşli SİLAHLAR; Savaş ve Savaş Araçlari).

Bunun ardından deniz savaşlarında da önemli değişiklikler oldu. Ortaçağın en büyük gelişmelerinden biri, tümüyle rüzgâr gücüyle hareket eden yelkenli gemilerin geliştirilme-siydi. Dümenin bulunması ise, gemilerin istenmeyen yönden gelen rüzgârla baş edebilmesini olanaklı kıldı. Denizciler, rotada kalmak için magnetik pusuladan yararlanarak açık denizleri geçebildiler.

Daha önceleri, kaybolmamak için hep karayı görecek biçimde seyrediyorlardı. İlk pusulalarda, 12. yüzyılda Avrupa'da keşfedilmiş olan ve magnetit (mıknatıstaşı) denen magnetik bir mineral kullanılırdı. 16. yüzyıla gelindiğinde, hızları artan ve manevra yetenekleri yükselen gemiler yüzlerce demir ve pirinç topla donatılmışlardı. Savaş ve denizcilik teknolojisindeki üstünlüğü Avrupa'ya dünyaya egemen olma olanağım verdi ve bu egemenlik yüzyıllarca sürdü. Avrupalılar Yenidünya'yı fethettiler, doğu ülkeleriyle ticaret yaptılar ve Arap istilacıları geri püskürttüler (bak. SEYİR).