Tek Hücreli Hayvanlar
 

Tek Hücreli Hayvanlar


http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1264020360


Tek Hücreli Hayvanlar ya da bir hücreli hayvanlar tek hücreden oluşan basit hayvanlardır. Bir çay kaşığı göl suyunda, ancak mikroskopla görülebilen 1 milyonu aşkın tekhücreli hayvan bulunabilir. Bu hayvanlar grubunun bilimsel adı olan Protozoa, Yunanca'da "ilk hayvanlar" anlamına gelir. Tekhücreli hayvanlar sularda ya da nemli yerlerde yaşar. Daha gelişmiş bitki ve hayvanların hücrelerinde ortaklaşa gerçekleştirilen çeşitli işlevlerin tümünü bir hücre üstlendiğinden, bu hayvanlar bilim adamlarının çok ilgisini çeker.

Avlanabilir, yiyip sindirdikleri besinleri canlı maddeye dönüştürebilir. Solunum yaparak yediklerini yakar ve atıkları dış ortama verir. Aynı zamanda kendi başına üreyebilir. Üreme ya iki yeni hayvanı ortaya çıkaran bölünmeyle ya da "tomurcuk" denen küçük şişkinliklerin kopup yeni bir yavru hayvan olarak ayrılmasıyla gerçekleşir. Tekhücreli hayvanların 30 bini aşkın türü olduğu sanılmaktadır.

Amipler (bak. AMİP) ve akrabaları bu hayvanların en basitleridir. Peltemsi gövdelerini çeşitli yönlere doğru akıtarak "yalancıayaklar" oluşturabilir ve bu uzantıları geri çekebilirler. Amipler ve akrabaları, Yunanca'da "kökbacaklılar" anlamına gelen Rhizopodea sınıfının üyeleridir. Bu sınıf birçok takıma ayrılır. En iyi bilinenleri arasında yer alan delikliler (Foraminifera) büyük ölçüde denizlerde yaşar. Bu tekhücrelilerin yalancıayakları tebeşirli kabuklarındaki küçük deliklerden çıkar.


http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1264020360

Delikliler sıcak ve ılıman bölge denizlerinde yaygındır. Öldüklerinde kabukları dibe çöker ve yüzyıllar boyunca birikerek tebeşir kütlelerini oluşturur. Mikroskop altında incelenen doğal tebeşirde bu minik iskelet parçacıklarının bazıları seçilebilir Tekhücreli hayvanların denizde yaşayan bir başka grubunu oluşturan ışınlılar (Radiolaria) ise silisten oluşan, son derece güzel camsı kabuklarla çevrelenmiştir. Bu iskeletler, çakmaktaşı gibi çeşitli silisli çökeller biçiminde birikmektedir. Daha karmaşık yapılı tekhücreli hayvanların hücrelerinden ipliksi uzantılar çıkar.

Bu uzantılar suyun içinde hareket ederken kürek işlevi görür. Bazılarında yalnız, "kamçı" denen bir ya da iki uzun kilsi uzantı vardır. Bu tekhücreliler grubu kamçılılar (Flagellata) adı altında toplanır. Öbürlerinin hücrelerinden ise "kirpik" denen çok sayıda kısa ipliksi uzantı çıkar. Kirpikliler (Ciliatea) grubunu oluşturan bu tekhücrelilerin, adını biçimlerinden alan çok tanınmış birçok üyesi vardır. Terliksi hayvanlar (Paramecium cinsi) suda serbestçe yüzer. Çan hayvanları (Vorticella cinsi) sap bölümüyle bir yüzeye tutunur. Borazan hayvanları (Stentor cinsi) tatlı sularda yüzerek ya da bir yüzeye tutunarak yaşar.

Sporlu tekhücreliler (Sporozoa) tekhücreli hayvanların başlıca gruplarından biridir. Yaşam çevrimlerinin bazı evrelerinde spor oluşturan bu canlılar insan ve hayvan asalağıdır. Bazıları insanda uyku hastalığı ve sıtma gibi hastalıklara neden olur (bak. SITMA; Uyku HastaliGi). Gymnodium ve Gonyaulax gibi bazı kamçılıların aşırı ölçüde çoğalması "kırmızı su" denen su renklenmesine yol açar. Bu tekhücrelilerin sinir sistemini etkileyen güçlü zehri, geniş bir bölgedeki deniz yaşamını yok edebilir. Midye gibi sudaki küçük tanecikleri süzerek beslenen hayvanlarda zehir giderek yoğunlaşır. Bu hayvanları yiyen insanlar tehlikeli biçimde zehirlenebilir.