Kısa Çizgi Nedir? Kısa Çizginin Kullanımı
 

Kısa Çizgi Nedir? Kısa Çizginin Kullanımı

Satır sonunda yer kalmadığı için yarım kalan kelimelerin bölünmüş olduğunu yani devamının altta olduğunu göstermek için satır sonunda kullanılır. Bu görevde kullanılınca birleştirme çizgisi denir.:

O zaman gördü ki küçük çocuk memleketlisi minimini yavru ağlıyor. Ses-

sizce titreye titreye ağlıyor.

Birleşik kelimeler de tek kelime gibi telâffuz edilerek heceleme buna göre yapılır.

.................................................. .................................................. ..................... ba-

şöğretmen Atatürk .................................................. .......................................... il-

kokuldayken .................................................. ......................................Karaosma-

noğlu’nun........................................ . .............................................

Kelimeler satır sonunda ve başında bir tek harf kalacak şekilde bölünmez. Aşağıdaki gibi kullanımlar yanlıştır:

.................................................. .................................................. ........................a-

rabayla .................................................. .................................................. ..........u-

çurtmamızın .................................................. ...............................................cam i-

i .................................................. .................................................. .................niha-

î................................................

Doğruları şöyle olacaktır:

.................................................. .................................................. ....................ara-

bayla .................................................. .................................................. .......uçurt-

mamızın .................................................. .................................................. .......ca-

mii .................................................. .................................................. .................ni-

haî.............................................. . .

Özel isimlerde ve rakamlarda kesme işareti satır sonuna geliyorsa ve kesme işaretinden sonraki kısmın alt satıra geçmesi gerekiyorsa bu durumda kısa çizgi kullanılmaz:

.................................................. .............................................. Geçen yıl Ankara’

daki akrabalarımıza .................................................. ..................................1996’

da .................................................

Gırtlak ünsüzü için kesme kullanılan kelimelerde kesmeli heceler satır sonuna getirilmez.

.................................................. .................................................. ..................meş’-

aleyi değil .................................................. .......meş’a-

leyi olacak .................................................. ......... kur’-

adan değil .................................................. ........kur’a-

dan. olacak

“de” ve “ki” bağlacı ile “mi” soru ekinden önceki kelime satır sonunda kalıyor da bu ek ve bağlaçlar alt satıra iniyorlarsa araya (satır sonuna) kısa çizgi konmaz:

.................................................. .................................................. ..... önünde kitap

da yoktu .................................................. ................................................. gördüm

ki söylüyorum .................................................. ...................................... geçen yıl

mı kazanmış?

*Özgün imlâsıyla yazılan yabancı kelimeler satır sonunda kendi dillerinin kurallarına göre bölünür.

Cümle içindeki arasöz ve ara cümlelerin başına ve sonuna konur:

Bütün bebekler –Zeynep hariç- çoktan uykuya dalmışlardı.

Sizinle ilgili her şeyi –gördüğüm ve bildiğim her şeyi- mutlaka yazacağım.

Bu çocuk –sizi temin ederim ki- ilerde büyük adam olacak.

Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihleri arasına konur:

İkinci dünya savaşı (1939-1945) tam altı yıl sürmüştür.

09.30-10.30

Bazı terimlerle kuruluş adlarında kullanılır:

isim-fiil zarf-fiil Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Fen-Edebiyat Fakültesi...

Birbiriyle ilgi kurulan iki isim arasında kullanılır:

Türk-Yunan ilişkileri.

Sivas-Ankara arası trenle yüz yıldır 12 saatte gidiliyor.

Türkçe-Fransızca sözlük

Ural-Altay dil grubu

Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması

Soy-dil-din üçgeni...

2000-2001 öğretim yılı...

Rakamlar arasında kullanılarak ila anlamı verir:

3-4 kişi

19-20 yaşlarında

1-7 Aralık 2000 tarihleri arasında

Matematikte çıkartma işareti olarak kullanılır:

458-54=404

Adreslerde semt ile şehir ismi arasına konur:

Demirlibahçe-ANKARA

Dil bilgisinde fiil kök ve gövdelerini ifade etmede kelimeleri eklerine ayırmada ekleri tek başına göstermede ve kelimeleri hecelemede kullanılır:

oku- yaz- gönder- sevindir-; yaz-dı-k yol-cu-luk -de -i -ki ge-le-bi-li-rim

Bazı yabancı kelimelerde kullanılır:

Sainte-Beuve by-pass check-up...

Bilimsel yazılarda Arapça ve Farsça tamlamalarda ve bazı ibarelerde kullanılır:

Servet-i Fünun Divanı Lûgati’t-türk Aşk-ı Memnu bülbül-i şeydâ âteş-perest vatan-perver bilâ-ücret bî-çâre hokka-bâz nâ-mağûb...