Kahve Ağacı - Kahve Bitkisi - Caffea - Kahve Üretimi - Kahve Tarımı
 

Kahve Ağacı - Kahve Bitkisi - Caffea - Kahve Üretimi - Kahve Tarımı


http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1263159885



Etimolojisi

Kahve ağacının ilk bulunduğu yer olan Habeşistan'ın Kaffa yöresinin Arapça karşılığı "qahwah " dır. Araplar bugün bilinen kahveyi henüz tanımıyorken kelime keyif veren içki Kaffee şekline gelmiştir.



Coffea ağacı

Kahve ağacıÇiçekleri beyaz ve hoş kokulu kahve ağacının düzenli yağışın olduğu tropik bölgelerde yetiştirilmesi gerekir. Doğada pek çok yetişen türü olmasına rağmen yalnızca coffea arabica ve coffea robusta adındaki türlerin tarımı yapılmaktadır.


Kahve çiçeği

Kahve çiçeği ve meyvesiBol yağışların ardından kahve ağacı dallarında bir yılda toplam 20-30 bin çiçek taşır.

Kahve çiçekleri açtıktan birkaç saat sonra solmaya başlar ve yavaşça meyve olmak için hazırlanırlar.

Kahve meyvesi ve çekirdeği

Kavrulmuş kahve çekirdeğiKahve çiçeği beyaz renktedir ve yasemin gibi kokar. Kahve meyvesi; büyüklüğü Besidokusunun dış tabakası ince bir zarla kaplıdır. Zarın dışında ise daha sert bir kabuk vardır. Eğer kahve çekirdeği daha sonra tohum olarak kullanılacaksa çekirdek kabuktan ayrılmaz.

Bazı kahve ağaçlarının meyvesinden iki yerine bir tane çekirdek çıkar. Bu çekirdek (peaberry) diğerlerinden ayrılarak üretim sürecinden geçirilir. Genellikle fiyatları da normal kahveye göre çok daha pahalıdır.

Kahve meyvelerinin çok düzenli kontrol edilmeleri gerekir çünkü olgunlaştıktan sonra 14 gün içinde çürümeye başlarlar.

Tarımı

Dünya kahve tarımı haritasıYengeç ve Oğlak dönencesi arasında tropikal iklime bölgelerde ağırlıklı olarak tarımı yapılmaktadır. Toprak nem kahvenin tadını ve aromasını değiştirmektedir. Eğer kahve yanardağın eteğinde yetiştiriliyorsa kül kokuyor. Muz ağaçlarının gölgesinde yetişiyorsa daha aromatik bir tadı oluyor. Brezilya kahve üretiminde dünya birincisidir. Onu Vietnam ve Kolombiya takip eder.

Kahve üreticileri ilk on — Ton(2008) bin paket (2007)

Ülke Ton (1) Paket (2) Dipnot

Brezilya 17070

Vietnam 15000 *

Kolombiya 9400 F

Endonezya 2446 *

Etiyopya 1733 *

Meksika 962500 F

Hindistan 954367 F

Peru 677250 tah. 2008

Guatemala 568000 F

Honduras 370833 F

Dünya 7920 T

No symbol = official figure yarı resmi veya tahmini)

Kaynak (1): Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü: Ekonomik ve Sosyal Dairesi: İstatistikal Veriler Kaynak (2):Uluslararaı Kahve Örgütü


Coffea Arabica (Arap kahvesi)

Etiyopya'da keşfedilen ilk kahve bitkisinden türemiş olan Coffea Arabica bir yılda yaklaşık 5 kg meyve verir ve bu meyvelerden 1 kg kahve çekirdeği elde edilir.


Yeşilimsi sarı renkteki oval Arabica çekirdeklerinden üretilen kahve Robusta'ya göre daha az kafein içerir. Ayrıca daha lezzetli ve tatlı bir aromaya sahiptir.

Arabica kahvesi dünya kahve üretiminin %70'ini oluşturur. Ancak hastalıklara ve iklim koşullarına çok dirençli olmadığından yetiştirilmesi daha zordur ve daha pahalıdır.

En çok bilinen çeşitleri; Brezilya Caturra ve San Ramon izler.

Arabica türünün asit oranı Robusta'ya göre daha az ve aromalıdır. Bu yüzden damak tadı için en çok bu türü tercih edilir. Ülkemizde ise yanlızca Mersin ve Anamurda deneme dikimleri iyi sonuç vermiştir. Hali hazırda 16 hektar alanda kahve tarımı yapılmaktadır.

Coffea Canephora (Robusta)

Coffea robusta 0-600 metre arasında yetişir. Arabica'nın tersine düzensiz olarak çiçek açar ve meyvelerinin olgunlaşması için yaklaşık 10-11 ay gerekir.

Sarımsı kahverengindeki yuvarlak Robusta çekirdeklerinden üretilen kahve Arabica'ya göre yaklaşık iki kat daha fazla kafein içerir. Odunsu lezzeti nedeniyle kaliteli kahve üreticilerinin tercih etmediği bir türdür. Ancak ucuz olmasından dolayı maalesef bazı üreticiler tarafından kahve harmanlarına katılmaktadır.

Robusta kahvesi dünya kahve üretiminin yaklaşık %30'unu oluşturur. Hastalıklara ve iklim koşullarına çok dirençli olduğundan yetiştirilmesi çok daha kolay ve ucuzdur.

En çok bilinen çeşitleri; Java-Ineac Kouliou ve Congensis'tir.

Vücuda etkileri

Kahve içerdiği kafein maddesinin uyarıcı niteliği yüzünden dikkat artırıcı ve stimülan özelliğe sahiptir. Ağrı kesicilerin etkisini %40 artırmaktadır.

Tarihi

Filistin'de bir kahvehane 1900.

Filistin'de eski usüllerle kahve öğüten kadınlar 1510’da Kahire’de 1511’de Mekke ‘de görülmüştür.

Yavuz Sultan Selim döneminde Yemen'de içtiği ve çok sevdiği kahveyi İstanbul'a getirmiştir.

Kahve sadık ve sır tutmasını bilenler arasından seçilirdi. Osmanlı tarihinde kahvecibaşılıktan sadrazamlığa yükselenlere bile rastlandı.

Saraydan konaklara ardından evlere giren kahve dibeklerde dövüldükten sonra cezvelerde pişiriliyordu.

1544 yılında İstanbul’da Tahtakale’de iki Suriyeli Arap ilk kahvehaneyi açmışlardır.

İstanbul'a gelen Venedikli tacirler Londra’ya 1651’de ulaştı.

Avrupalılar dünyanın çeşitli yerlerinde kahve plantasyonları kurdular. Endonezya-Cava’da 1712 yılında kahve tarımı başladı. Hollanda Cava ve Doğu Hint Adaları’nda Fransa Antiller'de kahve yetiştirdi.

Kahveye dair rivayetler

Kaldi adındaki çoban 8. yüzyıl ortalarında Habeşistan Kaffa'da yaşayan Khaldi adındaki bir çobanın bir çalıya ait kırmızı meyveleri yemesinin ardından hayvanlarının daha hareketli oldukları dikkatini çekmiş ve kendisi de bu meyveyi denemiştir. Verdiği hissi ve keyfi sevince diğerlerine de haber vermiş ve kahve bugünlere kadar gelmiş.

Yemenli Şeyh Şazili Şeyh Şazili 14. yüzyıl sonlarında Yemen’de yaşamış olması muhtemel bir Sufi Şeyhi’dir. Kahveyi ilk içtiği rivayet edilen kişilerden biridir. Anadolu’da kahve falı için kahve fincanı kapatılırken Şeyh Şazili ruhuna fatiha okunurmuş.

ez-Zebhani 16. yüzyılın Arap yazarı Ceziri’ye göre kahve’yi ilk içen kişi ez-Zebhani olarak bilinen Yemenli Cemalleddin Ebu Abdullah Muhammed İbn Said’dir. Bir olay yüzünden Aden’i terkederek Etiyopya’ya giden Zebhani orada kahve içen insanlarla karşılaşmış; Aden’e döndüğünde hastalanmış ve aklına kahve içmek gelmiş. Kahve onu iyileştirmiş. Kahve’nin yorgunluk ve uyuşukluk giderme canlılık ve dinçlik kazandırma özelliklerini keşfetmiş.

Süleyman peygamber

16. yüzyıl rivayetlere göre de kahveyi içen ilk kişi Süleyman'dır. Süleyman yolculukları sırasında uğradığı bir şehirde şehrin sakinlerinin bilinmeyen bir hastalığa yakalandığını görür ve Cebrail’in buyruğu üzerine Yemen’den gelen kahve çekirdeklerini kavurarak bundan hazırladığı içeceği hastalara verir. Bunu içen hastalar iyileşir. [kaynak belirtilmeli]

Ticareti

Dünya’da petrol’den sonra en büyük ticaret alanını oluşturan üründür.

Türkiye’deki ticareti

İlk kez 1727 yılında Brezilya’dan kahve ithal edilmeye başlanmıştır. Türkiye’deki en yaşlı kahve 1871 yılında kurulmuş Kurukahveci Mehmet Efendidir. Anadolu’da kahve ekimi ile ilgili çalışmalar yapılmış fakat başarılı olunamamıştır. 2.Dünya Savaşı sırasında Tekel kapsamına alınmıştır. 1980’li yıllarda Nestle firması Nescafe’yi piyasaya sürmüştür. 2004'ten beri Ülkemizde sadece Mersin ve Anamur'da 16 hektarlık bir alanda kahve tarımı yapılmaktadır.

Çeşitleri

Türk Kahvesi – Telvesi ile servis yapılan tek kahve çeşidi

Espresso - Makine ile hazırlanan İtalya'ya özgü bir kahve türüdür.

Mırra - Şanlıurfa'ya özgü birkaç kez demlenerek hazırlanan acı kahve.

Cappuccino – Espresso ve su buharı ile köpük haline getirilmiş süt eklenen kahve (köpük 2 santim kadar).

Americano – Espresso’nun sıcak su eklenerek yumuşatılmış şekli

Cafe au lait – Fransızların sütlü filtre kahvesi.

Ethiopian Yirgacheff – Şarabımsı buruk tadı olan Etiyopya kahvesi.

Latte – Espresso’ya az köpürtülmüş sütün eklendiği kahve (köpük 1 santim kadar).

Macchiato – Espresso’ya süt köpüğü eklenerek hazırlanan kahve.

Mocha – Latte’ye çikolata tozu veya şeker eklenmesiyle yapılan kahve.

Santos – Brezilya’da bir liman adıdırkahve yetişmez.

Sumatran – Düşük asit dengesine sahip Endonezya kahvesi.

Supremo – Kolombiya'da en kaliteli kahve kategorisine verilen ad'dır.

Viennese – Espresso’ya çikolata ve krema katılarak hazırlanan Viyana usulü kahve.