Cevap : Tıp Sözlüğü
 

C -

Cachexia (kaşeksi): Genel vücut zafiyeti

Caduceus: Mitolojide Tanrı’nın habercisi olan Merkür’ün asasıdır. ABD ordusu tıp mensuplarının sembolü olup, tıp biliminin sembolü olan Eskülap asasından farklıdır. Merkür asasının çevresinde iki yılan vardır, Eskülap’ta ise, bir yılan bulunur.

Caisson Hastalığı: Vurgun. Dalgıçlarda ve çok yükselen havacılarda atmosfer basıncının ani değişimlerine bağlı olarak meydana gelir.

Calcaneus: Topuk kemiği.

Calcinosis (kalsinosis): Vücudun yumuşak dokularında kalsiyum ve kalsiyum tuzlarının toplanması ile belirgin durum.

Calcipenia (Kalsipeni): Vücutta kalsiyum eksikliği

Candida: Bir mantar çeşidi.

Cerahat: Alyuvarlar (lökositler), bakteri ve yıkılmış doku kalıntıları gibi iltihap ürünlerini kapsayan doku sıvısıdır.

Cerrahi: Tıbbın en eski dallarından biridir. İlaçla ya da başka tedavi yöntemleriyle iyileştirilemeyen hastalıkların, yaralanmaların, vücuttaki yapı bozukluklarının ameliyatla onarılmasına ya da hastalıklı organı kesip çıkararak iyileştirilmesine dayanır.

Cerumen: Kulak kiri. İnsan kulağında normal olarak bulunan balmumu kıvamındaki salgıdır. Bu salgının fazlalığı, kulak tıkanması ve geçici sağırlığa yol açar.


Cestodiasis: Yassı solucan enfeksiyonudur.


Clavicula: Köprücük kemiği.


Cor: Kalp.


Caoxae: Kalça kemiği.


-Ç -


Çekum (Caecum): İncebarsakla kalınbarsağın birleştiği yerdeki kesedir. Bu bölgede, iltihaplanma, ülserasyon veya kanser görülebilir.

Çıban : Çıbanlar, derideki ter bezleri veya kıl keselerinin (foliküllerinin) enfeksiyonlarıdır.


Çiçek: Akut, enfeksiyöz bir hastalıktır. Her yaşta ve her cinsten kişiler bu hastalığa yakalanabilir. İki tipi vardır: Variola major ve variola minor.


Çil (Efelit): Deride, güneşe maruz kalma sonucu beliren, ufak lekelerdir. Bunlar, daha fazla, lokalize güneş yanıklarına benzetilebilir ve ekseriyetle sarışın veya kızıl saçlılarda görülen melanin pigmenti birikimidir.

Cevap : Tıp Sözlüğü
 

Dahiliye: İç hastalıkları ile ilgilenen bilim dalı.


Daknomania: Öldürme dürtüsü.


Dakriyoadenit: Gözyaşı bezi iltihabı.


Dakriyosistit: Gözyaşı kesesi iltihabı.


Dakriyosistektomi: Gözyaşı kesesinin ameliyatla çıkartılması.


Dakriyosistografi: Kontrast madde verilerek gözyaşı kesesi ve kanalının radyolojik olarak incelenmesi.


Dakriyosistorinostomi: Gözyaşı kanalının tıkalı olduğu durumlarda uygulanan, kesenin burun boşluğuna direnajını sağlayan ameliyat.


Dakriyolit: Gözyaşı taşı.


Daktilit: El veya ayak parmağı iltihabı


Daltonizm: Renk körlüğü.


Debilite: Zeka geriliği.


Defekasyon: Dışkının dışarı atılması.


Defekt: Eksiklik, kusur.


Defibrilatör: Kalbin normal dışı hızlı atımını durdurarak tekrar normal kalp ritmine dönmesini sağlayan araç.


Deflorasyon: Kızlık zarının yırtılması.


Deformite: Şekil bozukluğu.


Deformasyon: Şeklini bozma.


Dekübitis: Uzun süreli yatan hastalarda hareketsizlik sonucu sırtta ve kalçalarda açılan yaralar.


Dekompresyon: Baskı yapan gücün veya baskının kaldırılması.


Dekonjestan: Konjesyonu (şişme) azaltan, dekonjessif.


Delirium: Zehirlenmeler, ateşli hastalıklar, epilepsi, histeri ve akıl hastalıklarında görülebilen, titreme, hallüsinasyonlar ve saldırganlıkla birlikte bilincin kaybolması tablosuna verilen isim.


Demans: Bunama, muhtelif formları vardır.Senil Demans, Presenil Demans, Toxic Demans.


Demonstrasyon: Göstererek öğretme.


Dejenerasyon: Dokuların normal yapılarının bozulup normal fonksiyonlarını yapamıyacak hale gelmeleri.


Demoralizasyon: Moral çöküntü.


Demiyelinizasyon: Sinir liflerinin etrafını saran myelin tabakasının kaybı.


Dansitometre: Yoğunluk ölçen cihaz.


Deontoloji: Aynı meslek grubunda olan insanların birbirleri ile olan ilişkilerinde uyulması öngörülen ahlaki, moral değerler.


Depilasyon: Kılların çıkartılması işlemi.


Depresyon: Ruhsal ve bedensel çöküntü, isteksizlik.


Dermabrazyon: Deri üzerindeki benler veya yara izlerini ortadan kaldırma amacı ile yapılan kazıma işlemi.


Dermatit: Cildin iltihabi durumu.


Dermatoloji: Cildiye, cilt hastalıklarını inceleyen bilim dalı.


Dermis: Ciltte en üst tabaka olan Epidermis’in altındaki tabakaya dermis adı verilir.


Düşük: Fetusun, gebeliğin 28. haftasından önce ölümü, ve rahmin (uterusun) dışına atılmasıdır.

Cevap : Tıp Sözlüğü
 

Eccrinology (ekrinoloji): Dış salgı bezlerini konu alan bilim dalı.

Ecto (ekto): Dış

Edema (ödem): Vücudun her hangi bir yerinde hücre dışında anormal su birikmesi.

E.E.G: Elektroansefalografi kelimesi için kullanılan kısaltma.

Effekt: Tesir, etki.

Effektif: Etkili, tesirli.

Efervesan: Suya atıldığı zaman küçük gaz kabarcıkları çıkartarak köpüren, eriyen.

Effüzyon: Vücut boşluklarında veya doku içerisinde sıvı birikmesi. “Plevral effüzyon” iki plevra yaprağı arasında sıvı birikmesidir.

Ejekulasyon (ejeculation): Meninin penisden dışarı atılması.

E.K.G: Elektrokardiogram kelimesi için kullanılan kısaltma.

Ekinokok: Köpek ve kurtlar, nadiren kedilerde bulunan bir parazit olup larvaları memeli canlılarda büyüyerek hidatik kistleri yaparlar.

Eklampsi: İlerlemiş gebeliklerde veya doğumdan hemen sonra yüksek kan basıncı, ödem ve idrarda protein yükselmesi ile karekterize nöbetler ve önlem alınmazsa bilincin kaybolması hali.

Eko: Yankı.

Ekokardiyografi: Kalp, damar sisteminin teşhisinde kullanılan ultrasonik bir yöntem.

Ekokardiyogram: Ekokardiyografi yoluyla elde edilen çizelge.

Ekoensefalogram: Beynin ekoensefalografi ile elde edilen çizelgesi.

Ekolali: Hastanın kendisine söylenilen sözleri anlamsız şekilde aynen tekrarlaması.

Eklampsi: Gebelerde plasentadan gelen toksinlerle oluşan bilinç kaybı ve konvulsiyonlarla birlikte seyreden tablo.

Eksizyon: Bir dokunun çıkartılıp atılması.

Ektazi: Genişleme. Örn. Bronşektazi.

Ektoderm: Gastrulasyon safhasındaki embriyoda oluşan üç tabakadan dışdaki; dış hücre tabakası.

Ektopi: Her hangi bir organın normal bulunması gereken yerde değilde, vücudun başka bir yerinde olması hali.

Ektropion: Göz kapaklarının serbest kenarlarının dış tarafa kıvrılmaları.

Ekzema: Deride kızarıklık, şişme, veziküller, kaşıntı gibi belirtilerle görülen cilt rahatsızlığı. Akut ve Kronik diye ayrıldığı gibi Yaş ve Kuru ekzema cinsleri de vardır.

Elektroansefalografi: Beynin elektriki faaliyetlerinin grafik olarak gösterilmesi.

Elektrokardiografi: Kalp adelesinin faaliyetlerinin grafik olarak gösterilmesi.

Emolient: Yumuşatıcı

Endokrinoloji: İç salgı bezlerinin fonksiyonlarını, normal dışı çalışma sonucu oluşan hastalıklarını ve bunların tedavilerini inceleyen tıp dalıdır.

Endokrinolog: Endokrin sistemin yapı, patolojileri ve tedavisi konusunda uzman kişi.

Ensefalon: Beyin.

Envazyon (invasion): Yayılma, örneğin kafatasındaki bir tümörün beyin dokusuna envazyonu denince tümörün beyine yayılması kastedilir.

Epispadias: Uretranın ön duvarının yokluğu sonucu uretranın penisin üst yüzeyine açılmasıyla belirgin doğuştan anomali.

Epitel: Organ ve vücut yüzeylerini örten hücre tabakası.

Erozyon: Deri veya mukozada görülen, sınırlı bir bölgede epitel kaybı, yüzeyel yaralar. Örneğin; Cervical erozyon, halk arasında rahim ağzında yara olarak bilinir.

Cevap : Tıp Sözlüğü
 

Fabism: Bkz Favism


Fabulist: Asılsız şeyler anlatan kişi.

Fab Fragmanı: Immünglobulin molekülünde bulunan, antijen bağlayan fragman.

Fab sınıflaması: FAB terimi French-American-British sözcüklerinin baş harflerinden oluşur. Akut lenfoblastik lösemi (ALL) ve akut myeloblastik lösemide (AML) neoplastik hücrelerin morfolojik özelliklerine göre yapılan bir sınıflama sistemidir. FAB sınıflaması için wright boyaması, sitokimyasal boyalar ve bazı durumlarda (ör: AML – M7) elektron mikroskopla platelet peroksidaz pozitifliğinin gösterilmesinden de yararlanılır. FAB’a göre ALL olguları 3, AML olguları 7 kategoriye ayrılır. Hücre morfolojisine göre yapılmış bir sınıflama olmakla birlikte her grubun klinik davranışı, hatta tedaviye yanıtları farklıdır. Bu sınıflamanın doğru yapılabilmesi için periferik kan örnekleri ile karar verilmesi yeterli değildir, mutlaka kemik iliği yayması incelenmelidir.

Facet: Küçük düz yüzey

Fagositoz: Yabancı bir partikülün nötrofil tarafından etkisi hale getirilmesindeki en önemli aşamadır. Sırasıyla partikülün nötrofile tutunması, hücre içine alınması, fagositik vakuol (fagozom) oluşması ve degranülasyon kademelerinden oluşur.

Falciform: Orak şeklinde

Fallop Tüpleri: Her biri yaklaşık 10 ar cm. uzunluğunda, uterusun üst köşelerinden yumurtalıklara kadar uzanan iki borudur. Tuba uterina veya uterus tüpleri de denir.

Fallot’s Tetralogy: Kalbin doğumsal bir anomalisine verilen isim.

Falks Serebri: Beynin sağ ve sol yarı kürelerini birbirinden ayıran, orağa benzediği için bu isim verilen kalın zar.

Familyal: Irsi, kalıtsal, herediter.

Farinks: Yutak.

Fascia: Kasların üzerini örten zar

Fasial Sinir: Yüz siniri, yedinci kafa çifti.

Fasial Paralizi: Yüz siniri felci, bu sinirin felcinde yüzün yarısı kısmen hareketsiz ve ifadesiz kalır. Santral ve Periferik olmak üzere iki türlü olur.

Fat: Yağ.

Fatal: Öldürücü, ölümle sonuçlanan.

Favizm: G-6PD (glukoz-6-fosfat dehidrogenaz) eksikliği olan bazı kişilerde bakla yenildiğinde ağır seyirli bir hemolitik kriz oluşur. Sadece bir kısım hastada oluşması nedeniyle bakla ile oluşan hemolizin tek nedeninin enzim eksikliği olmadığı, genetik veya immünolojik başka faktörlerin de rolü olduğu düşünülmekte ise de kesin mekanizma açıklanamamıştır. Favizm oluşumu G-6PD Akdeniz tipinde sık görülür.

Faz Spesifik İlaçlar: G1 spesifik: L-Asparaginaze S spesifik: Antimetabolitler, hidroxyurea, procarbazine G2 spesifik: Bleomycine, bitki alkaloidleri M spesifik: Bitki alkaloidleri

Febril: Ateşli, hummalı.

Fekalit: Barsakta bir kısım dışkının sertleşmesi sonucu oluşan dışkı taşı.

Feçes: Dışkı.

Femur: Uyluk kemiği.

Ferment: Bazı organların salgılarında bulunup kimyasal değişikliklere etki eden maddeler.

Fermentasyon: Mayalanma.

Ferritin: Demir elementinin vücutta depo edilen şekli.

Fertil: Gelişme yeteneği olan, doğurabilen.

Fertilite: Doğurma yeteneği, verimlilik.

Fetus: Üçüncü gebelik ayı başından doğuma kadarki devre içinde ana rahmindeki canlıya verilen isim.

Fetal: Fetus’a ait.

Fibrin: Kanın pıhtılaşmasına yarayan albumin cinsinden bir madde.

Fibrinemi: Kanda fibrin bulunması.

Fibninüri: İdrarda fidrin çıkması.

Fibrom: İyi huylu bağ dokusu tümörü.

Fibro-Sarkom: Bağ dokusunun kötü huylu tümörü.

Fibröz: Lif dokusu

Fibula: Bacaktaki iki kemikten dış kısımda olanıdır. Üstte Tibia ile eklem yapar diz eklemi yapısına girmez, altta ise ayak bileği eklemine iştirak eder.

Filaria: Omurgalı canlıların kanında ve dokularında yaşayan kıl kurdu cinsi parazit. Elefantiazis denilen rahatsızlığa neden olur.

Frenik Sinir: Nervus Frenicus. Göğüs boşluğu ile karın boşluğunu birbirinden ayıran diafragmanın sinirine verilen addır.

Cevap : Tıp Sözlüğü
 

Gag: Ameliyetlarda kullanılan ağız ekartörü


Gain: Kazanç


Galaktemi: Kanda süt bulunması.

Galaktosel: Memede, içi süt dolu kist.


Galaktore: Memeden kendiliğinden süt gelmesi.


Galaktoz: Süt şekeri.


Galaktozüri: İdrarla galaktoz çıkması.


Galaktüri: İdrarın süt görünümünde çıkması.


Gall: Safra


Gallstone: Safra taşı


Ganglion: Lenf yollarının yada sinirlerin oluşturduğu nodül şekilde oluşum.


Gangren: Dokunun ölmesidir, ancak halk arasında daha çok bir uzvun vücuda bağlıyken ölmesi anlaşılır.


Gastrit: Mide iltihabı.


Gastroduodenit: Mide ve onikiparmak barsağının iltihabı.


Gastroenterit: İshalle seyreden mide barsak iltihabı.


Gastroenteroloji: Mide, barsak hastalıkları bilgisi.


Gastroenterelog: Mide, barsak hastalıkları uzmanı.


Gastroskopi: Hastaya yutturulan bir kamera ile midenin görerek muayene edilmesi.


Gastrointestinal: Mide – barsak.


Gastrolit: Mide taşı.


Gastromegali: Midenin genişlemesi.


Gastronomi: İyi yemek yeme bilimi.


Gastroptozis: Mide düşüklüğü.


Giardia: Tek hücreli organizmalardandır. Esas adı Giardia Lamblialis olup, sindirim sisteminde yerleşir.


Giardiasis: Giardia İntestinalis adlı mikroorgnizmanın sebep olduğu hastalık.

Cevap : Tıp Sözlüğü
 

Habenula: Epifiz sapı


Habitüel: İtiyadi, alışkanlığa bağlı.


Hair: Kıl, saç


Hallüsinasyon: Gerçekte olmayan şeyleri algılamak.


Halluks: Ayak başparmağı.


Halotan: Anestezik bir madde.


Hamartom: Yeni oluşmuş kan damarlarında meydana gelen tümör.


Hamartroz: Eklem boşluğuna kan dolması.


Haşiş: Esrar, haşhaş.


Hematom: Organ içerisinde veya aralarında kan birikmesi.


Hemoraji: Kanama.


Hemaglütinasyon: Kan yuvarlarının aglütinasyonu.


Hemanjiektazi: Kan damarlarının genişlemesi.


Hemanjiom: Kan damarlarından dogan tümörler.


Hematemez: Kan kusma.


Hematosel: Testis torbalarında kan birikmesi.


Hematolog: Kan hastalıkları uzmanı.


Hematomiyeli: Omurilikte kanama.


Herpes: Uçuk, içi sıvı dolu vezikül.


Herpes Simpleks: Aynı adı taşıyan virüsün sebep olduğu çeşitli deri ve mukoza bölgelerinde yaygın, küçük, içi sıvı dolu oluşumlar ile belirgin virütik enfeksiyon.

Hiler: Hilus’a ait. Örneğin, Hiler Lenf Adenopati denildiği zaman Hilus’a komşu lenf bezlerinde büyüme anlaşılır.


Hilus: Organlarda büyük damar ve sinirlerin, akciğerlerde solunum yollarının giriş kapısı.


Hiperkromazi: Pigment fazlalığı gösteren.


Hiperemi: Aşırı kan birikimi


Hipofiz: Beyin tabanında burun arkasının üst kısmına uyan bölgede hormon salgılayan bir bezdir.


Hipospadias: Penisin doğumsal bir şekil bozukluğudur. İdrar yolunun son kısmı olan üretra’nın dışa açılan deliğinin normal yerinde değil, penisin alt yüzünde herhangi bir yerde olması halidir.

Cevap : Tıp Sözlüğü
 

İatroloji: Hekimlik, tıp bilimi


İchthyozis (ihtiyosis): Cildin pul pul ve kuru oluşu ile kendini gösteren bir hastalık.


İdiosenkrazi: Aşırı duyarlılık


İdiopatik: Oluşumunda bir sebeb gösterilemeyen.


İdiopatik trombositopenik purpura (ITP): Deri ve mukozalarda yaygın kanama odakları yanında, hafif travma sonucu kolayca kanama görülmesi, trombosit sayısının azalması ve kanama zamanının uzaması ile belirgin, sebebi bilinmeyen purpura (deri ve mukozalardaki küçük kanama) şekli.


İkter: Sarılık.


İktus: İnme. darbe.


İdiot: Doğuştan aptal.


İleitis: İnce barsak iltihabı.


İleum: İnce barsağın son bölümü.


İleus: Barsak tıkanması.


İlluzyon: Dışarıdan gelen görsel uyarıların olduklarından faklı algılanması.


İmbesil (imbecile): Geri zekalı.


İmitasyon: Taklit.


İmmatür: Tam gelişmemiş.


İmminent: Tehdit eden.


İmminent Abortus: Düşük tehdidi altındaki gebelik.


İmmobil: Hareketsiz.


İmmün: Bağışık,bulaşıcı hastalıktan muaf.


İmmünite: Bağışıklık, muafiyet.


İmmünize: Bağışık kılmak.


İmmünoloji: Bağışıklığı inceleyen bilim.


İmmünolog: Bağışıklık uzmanı.


İnflamasyon: Çeşitli mikrobik ajanlar veya toksinlerine karşı vücudun göstermiş olduğu; hararet artması, kızarıklık ile karakterize iltihabi reaksiyon.


İntermedier: Arada oluşan, meydana gelen.


İntraepitelial: Epitel hücreleri içerisinde.


İYE: İdrar yolları enfeksiyonunun kısaltılmış şekli

Cevap : Tıp Sözlüğü
 

Jactitation: Yüksek ateşe bağlı yatak içerisinde sağa sola dönme hareketi


Jargon: Kelimeleri yerinde kullanamama ile karekterize anlamsız ve anlaşılmaz konuşma.


Jaundice: Sarılık

Jejunum: Oniki parmak barsağından (duodenum) sonra gelen ince barsak bölümü.


Jejunit: Jejunum iltihabı.


Jigantizm (gigantism): Ergenlik çağından önce oluşan hipofiz bezi tümörlerinden dolayı büyüme olayının kontrolden çıkması sonucu oluşan dev görünüm.


Jerk: Kasın gösterdiği ani kasılma hareketi


Jinekoloji: Kadın hastalıkları ile ilgili tıp dalı.


Jinekomasti: Erkeklerde memenin anormal ölçüde büyümesi.


Jinjivit: Diş etleri iltihabı.


Joint: Eklem.


Juice: Herhangi bir maddenin sıvı halindeki özü


Jugal: Elmacık kemiği


Jugular: Boyunla ilgili


Jugulum: Boyun veya boğaz


Junction: Birleşme yeri


Juvenil: Gençliğe ait.

Cevap : Tıp Sözlüğü
 

Kainophobia (kainofobi): Yenilik korkusu. Yeni fikirlere yeni buluşlara veya yenişeylere karşı sebepsiz ürküntü duyma.


Kakosmia (cacosmia): Mevcut olmadığı halde kötü kokular hissetme hali, kötü tiksindirici koku


Kakidrosis: Tiksindirici kokuda ter salgılanması.


Kala-azar: Leishmania donovani parazitinin sebep olduğu yüksek ateş anemi dalak ve karaciğer lezyonları ile belirgin ağır enfeksiyoz hastalık.


Kalyum (kalium): Potasyum.


Kardiak: Kalbe ait.


Karina: Trakeanın (nefes borusu), sağ ve sol akciğerlere girmeden önce ikiye ayrıldığı kısıma verilen ad.


Kaşeksi: Genel sağlık durumunun bozukluğu ile ilgili ileri derecede zayıflama hali.


Katabolizma: Maddelerin yüksek terkiplerinin, dokularda yakılarak daha basit terkipte maddeler meydana gelmesi.


Keloid: Eski bir kesi veya ameliyat yerinde aşırı nedbe dokusu oluşmasıdır.


Keratin: Tırnak ve boynuzun ana maddesi.


Keratinizasyon: Boynuzlaşma.


Keratit: Kornea iltihabı.


Keratoma: Nasır.


Keratometre: Kornea kavislerini ölçmekte kullanılan alet.


Keratoplasti: Matlaşmış korneanın yerine başkasından alınan korneanın konulması ameliyatı.


Keratoskop: Korneayı muayene aleti.


Kernicterus: Yeni doğanın şiddetli ikterinde beynin bazı çekirdeklerinin bilüribinin etkisiyle toksik degenerasyonudur. Çocukta zeka geriliği ve spastisite görülebilir.


Ketonemi: Kanda keton cisimciklerinin bulunması.


Ketonüri: Idrarla keton çıkarılması.


Kızamık: Salgın yapan virütik bir çocukluk çağı hastalığıdır.


Kidney: Böbrek


Kifoz: Omurganın açıklığı öne bakan kanburluğuna verilen ad.


Kist: Etrafı membranla (zar) çevrili içi sıvı dolu oluşumlar. Büyüklükleri muhtelif olup vücüdun her tarafında oluşabilir.


Kist Hidatik: Bazı organlarda (daha çok karaciger, akciğer, beyin) ekinokok adı verilen parazitlerin neden olduğu içi berrak su görünümünde kistler.


Kist Sebase: Yağ bezlerinin büyümesi sonucu deri altında oluşan kistler.


Klostrofobi: Kapalı yerlerden sebebsiz yere korkma reaksiyonudur.


Kleptomani: İhtiyacı olmaksızın patalojik çalma dürtüsüne verilen addır.


Koch Basili: Tüberküloz basiline, bulanın adına izafeten verilen ad.


Kolesterol: Hayvansal ve bitkisel yağların içerisinde bulunan, karaciğer tarafından sentez edilen bir maddedir. Kanda normalden fazla bulunması halinde, damar sertliğine neden olur, ve bazanda safra pigmentleri ile birleşerek safra taşlarının oluşumunda rol oynar.


Korpus: Gövde.


Kürtaj: Küretajın kelime anlamı kazımaktır. Ama burada adı geçen Kürtaj halk arasında, küçük hamileliklerde rahim içerisindeki ceninin tıbbi müdahele ile alınması kastedilmektedir. Kürtaj ayrıca teşhis amaçlı da yapılabilir. Yani rahim iç duvarından kazınarak örnek alınıp incelenmeside kürtaj olarak adlandırılır.

Cevap : Tıp Sözlüğü
 

Labia: Dudak


Labil: Kararsız, çabuk değişen.


Labium: Dudak şeklinde oluşum.


Labor: Doğum ağrılarının başlamasından-fetusun atılmasına kadar geçen dönem

Laktasyon: Annenin süt verme devresi.


Lakrima: Göz yaşı.


Lakün: Küçük boşluk, delik.


Lagoftalmi: Göz kapaklarındaki bozukluk nedeniyle gözlerin tam kapanmaması hali.


Lap: Lenfadenopati’nin kısaltılmış şeklidir. Lenfadenopati, lenf bezlerinde büyüme anlamına gelir.


Laparatomi: Teşhis amaçlı veya ameliyat için karın boşluğunun açılması.


Laparoskopi: Ucunda kamera olan, laparoskop denilen aletle karın boşluğunun endoskopik incelenmesi.


Larva: Tırtıl, kurtçuk.


Larenks: Gırtlak.


Larenjit: Larenks iltihabı.


Larengoskop: Bogazın muayenesine yarayan aynalı ışıklı alet.


Larengoskopi: Gırtlağın içinin larengoskop ile muayenesi.


Latent: henüz belirgin hale gelmemiş, gizli.


Lenfoma: Başlangıcını lenfoid dokudan almış tümör.


Lezyon: Genel anlamda henüz tam olarak niteliği tespit edilmemiş bozukluk.


Ligament: Vücudun muhtelif eklemlerinde, organlarında bulunan bağlara verilen isimdir.

Lumbago: Bel ağrısı

Cevap : Tıp Sözlüğü
 

Maceration (maserasyon): Suya maruz kalmaya bağlı yumuşama.


Macro: Büyük.


Macüla: Küçük leke


Macropsia: cisimlerin olduğundan büyük görünmesi

Makcocephalia (makrosefali): Başın (beynin) normalden büyük olması.


Magnet: Mıknatıs.


Magnetik Resonans Görüntüleme (MR=NMR=MRG): Magnetik alan kullanarak görüntüleme tekniği Bu teknik esnasında vücutta metal bulunmamalıdır.


Malabsorbsiyon: Emilimin bozuk oluşu.


Maladi: Hastalık.


Malasi: Keyifsizlik, kırıklık.


Malarya: Sıtma.


Male: Erkek.


Malformasyon: Kusurlu oluş, sakatlık.


Malfonksiyon: Her hangi bir organın yetersiz veya dengesiz görev yapması.


Malin (malign): Habis, kötü huylu.


Malleol: Ayak ekleminin her iki tarafındaki kemik çıkıntılarına verilen isim.


Malleus: Orta kulaktaki çekiç kemik.


Malnutrisyon: Sağlık için şart olan, vitamin, mineral, protein ve benzeri maddelerin yetersiz alınmasından doğan hastalıkları tanımlayan bir terimdir.


Malpraktis (malpractice): Tıpta yanlış, özensiz tedavi.


Mastektomi: Ameliyatla memenin alınması.


Mamilla: Meme başı.


Mamografi: Meme filmi.


Mandibula: Alt çene kemiği.


Mani: Aşırı neşe şeklinde beliren psişik hastalık.


Manifest: Aşikar, gizli olmayan.


Marfan Sendromu: Sebebi bilinmeyen herediter genetik bir hastalık.


Marihuana: Esrar.


Mastektomi: Memenin her hangi bir rahatsızlık nedeniyle alınmasıdır. Basit mastektomi sadece meme dokusunun çıkartılmasıdır. Radikal mastektomi ise, kanser vakalarında baş vurulan memeyle birlikte, memenin altındaki kasların ve koltuk altındaki lenf bezlerinin de çıkartılmasıdır.


Mastitis: Memenin iltihabıdır, emziren annelerde sütün birikmesi nedeniyle veya meme başındaki çatlak nedeniyle sık rastlanan bir durumdur.


Mastoidektomi: Mastoid hücrelerin iltihaplanması nedeniyle mastoid kemiğin çıkartılması ameliyatıdır.


Mastoidit: Kulak arkasında bulunan mastoid kemikteki, mastoid hücrelerinin iltihabıdır. Genellikle orta kulak iltihaplarını takip eder.


Mazohist: İşkenceden zevk alan, işkence tarzı hareketlerden cinsel haz duyan.


Menenjit: Beyin zarlarının (Meninkslerin) iltihabıdır.


Menapoz: Adetten kesilme.


Menstrual: Menstruasyonla ile ilgili, adet görme ile ilgili.


Menstrual Siklus: Adet görme dönemleri, iki adet arası.


Mentruasyon: Adet görme, ay başı. Kadınlarda periodik kanama.


Mental Reterdation: Zeka gelişiminde gerilik.


Metastatik: Metastaz yapmış lezyona verilen isim. (Başka bir organdan atlamış tümöral oluşum)


Metastaz: Herhangi bir organdaki kanser hücrelerinin, vücudun başka bir bölümüne atlamasıdır.


Mitoz: Hücre bölünmesi.


Miyom (myoma): Uterus kasının iyi huylu tümörüdür.


Mukolitik: Mukus’u eriten anlamındadır. Yani, akciğerlerde oluşan ve katılığı nedeniyle çıkarılmakta güçlükle karşılaşılan mukus’un (balgam) kıvamını azaltarak, atılmasını sağlayan ilaçlar.


Mukoza: Bazı organların iç yüzlerini kaplayan ve salgı üreten doku tabakası.

Cevap : Tıp Sözlüğü
 

Nail: Tırnak


Nalorphine (nalorfin): Morfin ve benzeri ilaçların antagonisti.


Nanism: Cücelik


Nanocephaly (nanosefali): Başın anormal şekilde küçük oluşu.


Nanomelia: (nanomeli): Kol ve bacakların anormal şekilde kısa oluşu


Narkoanaliz: Psikanalize yardımcı olmak amacıyla, bir narkotik ilacın kullanılmasıdır.


Narkolepsi: Önüne geçilemiyecek kadar şiddetli uyuma eğilimi.


Narkoz: Ameliyat yapmak için duyu, hareket ve bilincin damar yolu veya solunum yolu ile narkotik madde verilerek uyuşturulmasıdır.


Narkotik: Uyutucu, uyuşturucu.


Narsizm: Kendi kendini sevmek anlamına gelir.Aslında gelişimin normal bir safhasını teşkil eder, ancak hayatın ileri devrelerinde varlığı anormal sayılır.


Natal: Doğuşa ait.


Nazal Kemik: Burun kemiği.


Nazofarinks: Burnun arka kısmı ile yutağın komşuluk yaptığı bölge.


Natrium: Sodyum.


Naturel: Normal, tabii.


Nausea: Mide bulantısı.


Nebulizer: Sıvıyı püskürterek uygulamaya yarayan alet.


Neonatal: Yeni doğana ait.


Neoplazi: Patalojik anlamda yeni doku oluşumu.


Nöroloji: Asabiye, sinir hastalıkları.


Nöroşirürji: Beyin cerrahisi.


Nodül: Yuvarlak, çapı 1 cm’den küçük patolojik oluşumlar.

Cevap : Tıp Sözlüğü
 

O -

Oasis: Hasta doku arasındaki sağlam doku parçası.


Oath:Yemin. örn: oath of hippocrates = hipokrat yemini.


Obduction (obduksiyon): Otopsi.


Obez: Şişman.


Obezite: Şişmanlık.


Obje: Görülebilen veya dokunulanilen herhangi bir şey.


Objektif: Duyulup, görülebilen, idrak edilebilen.


Obliterasyon: Vücuttaki boşlukların tıkanması.


Observasyon: Gözlem, izlem, müşahade.


Obsesyon: Daimi endişe,fikri sabit, nöroz.


Obstrüksiyon: Tıkanma, engel.


Obstetri: Doğum bilgisi.


Odioloji (audiology): İşitme ve işitme bozukluklarını konu alan bilim dalı.


Odiogram: Kulağın işitme gücünün kaydıdır, odiometri cihazı ile ölçülür.


Oedipus Kompleksi: Erkek çocuğun annesine karşı duyduğu bilinçsiz yakınlık nedeniyle babasını kıskanması ve bununla ilgili ruhsal bozukluklar kompleksine verilen isimdir.


Odontoid: Diş şeklinde.


Oftalmik: Göze ait.


Oftalmopleji: Göze ait sinirlerin felci sonucu göz kapağının düşmesi ve gözün hareket edememesi ile birlikte oluşan tablo.


Oftalmoloji: Göz ve göz hastalıkları ile uğraşan bilim dalı.


Oftalmoskop: Göz içi muayenesinde kullanılan bir alet.


Oftalmoskopi: Oftalmoskop ile gözün içinin muayene edilmesi.


Oftalmolojist: Göz hastalıkları uzmanı, göz uzmanı.


Oftalmonometri: Göz içi basıncın ölçülmesi.


Okkult: Gizli, kapalı.


Oklude: Kapalı, tıkalı.


Oksiput: Başın arka kısmı.


Okulomotoryus: Gözü hareket ettiren sinirlerden birisidir. (3.kafa çifti Nervus Oculomotorius)


Oküler: Göze ait.


Olekranon: Dirsekteki çıkıntı.


Olfaktoryus: Koku siniri. (Nervus Olfactorius)


Oligüri: İdrarın normalden az çıkartılması


Oligo: Geri, küçük.


Oligodendroglioma: Sinir sistemi destek dokusuna ait, özellikle beyincikte görülen kötü huylu tümör.


Oligospermi: Menide spermatozoidlerin normalden az oluşu.


Omentum: Karın içerisinde, barsakları örten oluşum.


Onanizm: Genital organlar ile oynayarak kendi kendine tatmin.


Onkoloji: Tümöral oluşumlarla ilgili bilim dalı.


Opak: Donuk, şeffaf olmayan.


Operabl: Ameliyat edilebilir, ameliyat edilmekle halen bir şansı olan. (aksi; inoperabl)


Operasyon: Cerrahi müdahale, ameliyat.


Opiat: Afyonlu ilaç, uyuşturucu.


Ortopedi: Kemik eklem ve kaslardan oluşan hareket sistemindeki bozuklukların çeşitli yöntemlerle tedavisini konu lan bilim dalı.


Opistotonus: Bazı hastalıklarda vücudun ekstansör (gerici) kaslarının gerilmesi sonucu gövdenin yay biçimi alarak kasılmış hali. (Örn. Tetanozda)


Osteogenesis: Kemik oluşumu, kemiklerin gelişimi.


Osteogenesis İmperfekta: Kemiklerin kolayca kırılacak şekilde gevrek oluşu ile karekterize kalıtsal nitelik gösteren hastalık.


Osteojenik: Kemik yapıcı.


Osteoid: Kemik gibi, kemiğimsi.


Osteoliz: Kemiğin çürümesi, nekrozu, erimesi.


Osteomalasi: Kemiklerin yumuşaması ile karekterize bir hastalık.


Osteomiyelit: Kemik iltihabı.


Osteofit: Kemiklerde patalojik olarak oluşan çıkıntı şeklindeki oluşumlar.


Osteoplasti: Kusurrlu kemiği düzeltme veya sağlam kemikle değiştirme ameliyatı.


Ovoblast: Yumurtanın geliştiği hücre, yumurta hücresi.


Ovosit: Olgunlaşma devresinden önceki dişi cinsiyet hücresi.


Ovülasyon: Kadınlarda yumurtalıklarda ovüm’ün (Yumurtanın) atılmasıdır. Ovülasyon genellikle adet dönemlerinin ortasına rastlayan 11-14. günler arasında olur.


-Ö -


Ödem (edema): Vücutta anormal miktarda su toplanmasıdır. Kalp, damar ve böbrek hastalıklarının bir belirtisi olabildiği gibi bazı allerjik durumlarda ve beyin travmalarında ciddi sonuçlar doğurabilir.


Ödipus Kompleksi: Bkz. Odipus Kompleksi.


Östaki Borusu: Orta kulakla nazofarenksi birleştiren, atmosfer basıncı ile orta kulak içi basıncı dengeliyen yola verilen isimdir.


Östrojen (estrogen) : Yumurtalıklardan salgılanan ve insanlarda sekonder cinsel karakterlerin gelişmesini sağlıyan hormondur.


Ötenazi: Kısaca ölüm hakkı da denilebilir. Tedavisi mümkün olmayan kronik hastalıklarda, hayattan umudunu kesmiş hastanın ağrısız bir metotla ölümüne izin verilmesidir.Yasal değildir.


Özefagus: Yemek borusuna verilen isimdir, yutak ile mideyi birleştirir.

Cevap : Tıp Sözlüğü
 

Pacemaker: Kalpte atımların başlamasını uyaran otonom merkez.


Pachyderma (pakiderma): Derinin kalın oluşu


Pakimenenjit: Beynin en dış zarının (dura mater) iltihabıdır.


Pandemi: Salgın bir hastalığın kıta düzeyinde çok geniş bir alana yayılmasına verilen isimdir.


Palilali: Psikolojik bir bozukluk olup, aynı cümle veya kelimenin bir çok defa tekrarlanmasıdır.


Palyatif: Hafifletici. geçici


Palpasyon: Elle dokunularak yapılan muayene.


Palpitasyon: Kalp çarpıntısı.


Palsy: Felç, inme.


Pan: Bütün.


Panaris: Tırnak yatağı iltihabı, dolama.


Panarterit: Bütün arterleri kapsayan iltihabi durum.


Pankardit: Kalbin bütün zarlarının iltihabı.


Pankreas: Karın boşluğunun üst tarafında ve bel omurlarının ön kısmında yerleşik bir organdır. Salgılarıyla sindirm fonksiyonuna yardımcı olur ve kan şekerini düzenler.


Pankreatit: Pankreas iltihabıdır.


Panoftalmi: Gözün bütün tabakalarının iltihabı.


Pansinüzit: Bütün yüz sinüslerinin iltihabı.


Papillom: Meme başı gibi çıkıntılar yapan iyi huylu tümörler.


Papillokarsinom: Kötü huylu papillom.


Papaverin: Opiumdan elde edilen, düz kasların spazmını çözücü etkiye sahip bir alkaloid.

Papillit: Görme sinirinin retinaya girdiği yerin (optik papilla) ödemli iltihabı.

Papül: Ciltteki, sınırları belirgin, kabarık, 1 cm’den küçük çaplı lezyonlardır.


Para: Yanında, yan. Örn. (Para-aortik aortun yanında)

Parakardiak: Kalbin yanında, kalbe komşu.


Paralitik: Felç olan, felçli kişi.


Paralizi: Felç.


Paramedian: Orta hattın yanında, orta hatta yakın.


Paramedikal: Bir dereceye kadar tıpla ilgili, hekimliği kısmen ilgilendiren.


Paranazal: Burun boşluğunun yanında, buruna komşu.


Parankim: Bir organ yada bezin görev gören dokusudur. Örneğin, karaciğer parankimi denildiği zaman, karaciğerin bütünü anlaşılır.


Paraozefageal: Özefagusun (yemek borusu) yanında yer alan.


Parapleji: Belden aşağı her, iki bacağın tutmaması, felç hali.


Paraparezi: Belden aşağı her iki bacağın kısmi felci, örn. hareket olup, yardımsız yürüyecek kadar güç olmaması.


Paratiroid: Tiroid bezi arkasında bulunan dört adet küçük beze verilen isim.


Paratiroidektomi: Paratiroidlerin ameliyatla çıkartılması.


Paratrakeal: Nefes borusunun yanında yer alan.


Paravertebral: Omurganın (Vertebral Kolon) yanında yer alan.


Parazitemi: Kanda parazit bulunması.


Parazit: Asalak.


Parasentez: İçinde su veya cerahat toplanmış bir vücut boşluğundaki sıvıyı çıkarmak için yapılan delme ameliyatı.


Parankim: Organın kendine özel doku yapısı.


Parenteral: İlaç veya serumların ağız yolu ile değil damar yolu, kas içi gibi yollarla verilmesi.


Parestezi: Uyuşma, karıncalanma veya yanma hissi gibi duyusal bozukluklar.


Parietal Kemik: Kafatasının her iki yan tarafındaki kemiklere verilen isim.


Paroksismal: Ani ve geçici krizler halinde gelen.


Parsiyel: Bütününü kapsamayan, tam olmayan, kısmi.


Partikül: Parçacık, zerre.


Partus: Doğum.


Parotis Bezi: Kulak altı tükrük bezi.


Parotitis: Kabakulak.


Patella: Diz kapağı kemiği.


Patojen: Hastalık yapan madde veya mikroorganizmalar.


Patogenez: Hastalığın esas ve gelişimi.


Patognomonik: Bir hastalık için çok özel belirti, bu varsa mutlaka o hastalık akla gelmelidir gibi.


Patolojik: Normal olmayan, hastalıklı.


Patolog: Hastalık nedeni ile dokularda meydana gelen değişimleri inceleyen bilimle uğraşan kişi.


Pediatri: Çocuk hastalıkları ile uğraşan tıp dalı.


Pediatrist: Çocuk hastalıkları uzmanı.


Pelvis: Leğen kemiği.


Penis: Erkek cinsel organı.


Periton: Karın içi organları çepeçevre saran, karın boşluğunun iç yüzünü örten zardır.


Peritonit: Peritonun iltihabıdır.


Peroral: Ağız yolu ile.


Peteşi: Ciltte nokta biçiminde kanamalar. (Damar dışına kan çıkması)


Phenotype: Kişinin kalıtsal yapısının dışa akseden görünümü, aynı tür fertlerini belirleyen, gözle görülebilen özelliklerin tümü.


Pitriasis: Daha çok gövdede ve uzuvların gövdeye yakın yerlerinde yerleşen, bazan kepeklenme gösteren bir cilt hastalığıdır. Çeşitli türleri vardır, bunlardan PITRIASIS VERSICOLOR’da deniz mevsimlerinde hasta olan bölge güneş ışını almadığı için daha belirgin hale gelir.


Plak: Plak, dermatologlar için açık bir anlamı olan ancak başkaları tarafından genellikle anlaşılmayan bir terimdir. Yüksekliğine oranla kapladığı alan geniştir ve keskin bir kenarı vardır. Plaklar en sık sedef hastalığında (psöriasis) görülür. Bkz. Resim – Plak


Plevra: Akciğerleri ve göğüs kafesinin iç yüzünü örten zar.


Plevral: Plevraya ait.


Plörezi: Plevra iltihabı. Akciğerin üzerini örten plevra ile göğüs duvarını örten iki plevra yaprağı arasında sıvı birikmesi.


Plörit: Plevranın, sıvı birikmeksizin kuru iltihabı.


Polikistik: Bazı organlarda çok sayıda içi sıvı ile dolu oluşumlara verilen addır. Polikistik böbrek, polikistik meme gibi.


Polip: Organların ve vücut boşluklarının iç yüzünü kapsayan mukoza adı verilen tabakadan menşeini almış, saplı iyi huylu küçük ur.


Prostat: Erkeklerde mesanenin altında ve idar yolunun başlangıcında bulunan genital sisteme ait bir bez.


Prostatit: Prostat iltihabı.


Psoriasis: Halk arasında sedef hastalığı olarak bilinir. Sık rastlanan, özellikle diz ve dirseklerde ve vücudun diğer bölgelerinde rastlanan simetrik, kırmızı, kabuklanma ve pullanma gösteren bir cilt hastalığıdır. Sebebi bilinmemektedir.


Pulmoner: Akciğer veya akciğerlerle ilgili.


Pulmoner Arter: Akciğerin büyük besleyici arteri.


Purpura: Deri ve mukozalardaki küçük kanamalar.


Püstül: Ciltte, içerisinde cerahat bulunan kabarık lezyonlardır.

Cevap : Tıp Sözlüğü
 

Rabbeting: Çentikler gösteren kırık kemik uçlarının birbiri içine girmesi.


Rabiate: Kuduza yakalanmış


Rabies: Kuduz.


Radius: Ön kolun dış tarafında (baş parmak tarafında) bulunan kemiktir.


Radikal: Sebebe yönelik, köklü.


Radikül: İnce dal, küçük kök.


Radikülit: Omurilikten çıkan sinirlerin (spinal sinir) kök iltihabıdır.


Radikülopati: Spinal sinir köklerini tutan herhangi bir hastalık.


Radyoaktif: Radyasyon yayan özelliğe sahip.


Radyodermatit: Işına maruz kalmış ciltte meydana gelen dermatit.


Radyoloji: Genel anlamda X ışınları,ses dalgaları veya diger yöntemleri kullanarak teşhis hizmetleri veren tıp dalıdır.


Radyoterapi: Işınlama kullanılarak yapılan tedavi yöntemi.


Rahim: Uterus, döl yatağı.


Raşitizm: D vitamini eksikliğinin neden olduğu, çocuklarda görülen bir hastalıktır.Kemik teşekkülünün tam olmaması nedeniyle tedavisi geciktirilmiş, ihmal edilmiş vakalarda uzun kemiklerde deformiteler teşekkül eder.

Refraksiyon: Kırılma.


Refraktometre: Görme bozuklukluklarını ölçen cihaz.


Rejenerasyon: Harap olmuş bir dokunun kendini yenilemesi, tamiri.


Rejional: Bir bölgeye ait.


Regresyon: Bir hastalık belirtisinin gerilemesi, şiddetinin azalması.


Regurjitasyon: Yenilen yiyecek ve içeceklerin, kusma olmaksızın ağıza geri gelmesi.


Rehabilitasyon: Fiziki hareket kusurlarını düzeltme, yeniden kazandırma.


Relaksin: Gebelik esnasında meydana gelen ve doğum işlevinde gevşetici rol oynayan hormon.

Remisyon: Hastalık belirtilerinin sönmesi.


Renal: Böbrekle ilgili.


Renal Arter: Böbrek arteri.


Reproduktif: Çoğalabilen.


Respirasyon: Solunum, nefes almak.


Respiratuvar Sistem: Solunum sistemi.



Retansiyon: Birikme, toplanıp kalma. (Örn. İdrar retansiyonu; idrar tutulması, idrar yapamama.)
Retiküler: Ağ gibi, ağ biçiminde.


Retina: Gözün en iç tabakası, ağ tabaka.


Retinit: Retina iltihabı.


Retrobulber: Göz küresinin arka kısmı.


Retrobulber Nörit: Görme sinirinin, gözün arka kısmındaki bölümünün ani görme kaybı ile karekterize iltihabi durumu.


Retrogressiv: Gerileyen.


Retroperitoneal: Periton zarının arkasında.


Retroversi: Bir organın normal konumda değil arkaya doğru eğik durumda olması.


Revaskülarizasyon: Yeniden damarlanma.


Reynaud hastalığı: Sebebi bilinmeyen, daha çok orta yaşlı kadınlarda rastlanan bir rahatsızlık olup, özellikle soğuğa maruz kalınca parmaklarda morarma ve hissizleşme ile karakterize bir damar rahatsızlığıdır.

Rezeksiyon: Bir organ veya vücut kısmının bir bölümünün veya tamamının çıkartılması.

Rezidü: Artık, bakiye.

Rezidüel: Kalan, artan. ( Örn. Rezidüel İdrar; İdrar yapıldıktan sonra çıkartılamıyarak geride kalan idrar.)

Rezistan: Dirençli.

Rezistans: Direnç, mukavemet.


Rezorbsiyon: Emilme.